پنجاه و شش سال قبل در تاریخ 12 آوریل ۱۹۶۱، یوری گاگارین به عنوان نخستین انسان به فضا رفت. او به همراه فضاپیمای وستوک 1 شوروی به فضا رفت و سرآغاز عصر فضا شد. امروزه هواداران و مشتاقان فضا در سراسر جهان هر سال 12 آوریل، یاد گاگارین و شاهکار تاریخی اش را با رویدادی به نام «شب یوری» گرامی می دارند.
ده ها و صدها هزاران نفر در هفت قاره مختلف، از آسمان نمای اشتوتگارت در آلمان تا موزه هوا فضای اسمیتسونین در واشنگتن دی سی و حتی در جنوبگان هم سخنرانی ها و مراسم هایی به افتخار یوری گاگارین برگزار می شود.
ساعت 9:07 دقیقه صبح روز چهارشنبه 12 آوریل، سال 1961، یک موشک وستوک به همراه کپسول فضایی وستوک 1 به خلبانی فضانوردی که بعدها شهرتی جاودانه یافت، آغازگر رقابت فضایی بین دو ابرقدرت اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا بود.
پنج دهه بعد، روس ها و آمریکایی ها با همکاری هم ایستگاه فضایی بین المللی را که در فاصله ۴۳۵ کیلومتری از سطح زمین در حرکت است، اداره می کنند و امروز، همان سکوی پرتابی که یوری گاگارین مشهور را با وستوک 1 به فضا پرتاب کرد، برای پرتاب فضاپیماهای سرنشین دار سایوز به ایستگاه فضایی بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد.
فضانوردان فئودور یورکیخین و جک فیشر خدمه ماموریت اکسپدیشن 51 روز 20 آوریل (31 فروردین) به ایستگاه فضایی بین المللی اعزام خواهند شد. این دو فضانورد به خدمه ماموریت اکسپدیشن 50 پگی ویتسون، فضانورد ناسا که نخستین زنی است که فرماندهی ایستگاه فضایی بین المللی را بر عهده دارد و توماس پاسکو از آژانس فضایی اروپا و اولگ نویتسکی از روسکاسموس خواهند پیوست.
همچنین چند روز قبل، سه فضانورد دیگر سرگی رژیکوف و آندری باریسنکو دو فضانورد سازمان روس کاسموس و رابرت شین کیمبرو فضانورد آمریکایی ناسا پس از گذراندن 173 شبانه روز در ایستگاه فضایی به زمین بازگشتند.
پنجاه و شش سال پس از پرواز تاریخی گاگارین، امروز دیگر زندگی در فضا به برنامه ای عادی تبدیل شده است. به این ترتیب، جای تعجیب هم نیست که فضانوردان و کیهان نوردان امروز، دیگر به جز برای معدودی گیک های فضا، افرادی ناشناخته محسوب شوند.
مرگ 18 فضانورد تاکنون در ماموریت فضایی سایوز 1 و سایوز 11 اتحاد جماهیر شوروی و شاتل های کلمبیا و چلنجر ایالت متحده آمریکا به خوبی گواهی بر دشواری سفرها و ماموریت های فضایی است.
پرواز فضایی در زمان گاگارین نسبت به استانداردهای امروزی پرواز بسیار خشن و سخت بود، به حدی که فضانوردان امروزی ممکن بود، چنین پروازهایی را دیوانگی بدانند. کپسول فضایی وستوک در واقع برای ورود مجدد بالستیک به جو طراحی شده بود و گاگارین هم پس از ورود مجدد به جو باید با چتر نجات به زمین فرود می آمد.
این واقعیت که گاگارین کنترل فضاپیما را در دست نداشته، رازی بوده که شوروی تا چندین دهه سر بسته نگه داشته بود. گاگارین و شش فضانورد دیگر وستوک از جمله نخستین فضانورد زن جهان، والنتینا ترشکوا همه در صورت بروز مشکلی با چتر نجات از فضاپیما بیرون می پریدند.
در واقع، جزئیات دقیق سال های اولیه برنامه های فضایی روسیه از بقیه جهان به دور نگه داشته شده بود. تنها پس از فروپاشی رژیم کمونیستی اتحاد شوروی در دهه 1990 پرده از حقیقت برداشته شد.
اولین آمریکایی که به مدار زمین رفت، جان گلن بود که با فضاپیمای مرکوری که خود آن را فرندشیپ 7 نامگذاری کرده بود، پس از سه بار گردش به دور مدار زمین در فوریه 1962فرود آمد. گلن سخنگوی ارزشمند رقابت فضایی تلقی می شد، به این ترتیب ناسا او را از انجام ماموریت های آینده بازداشت، چرا که بیم آن می رفت که وی در ماموریت های آینده جان خود را از دست دهد.
اما برای گاگارین چنین نبود، او که خلبان پیشتیبان سایوز 1 محسوب می شد که دوستش ولادیمیر کوموروف را در طول ورود به جو در آوریل سال 1967کشته بود. گاگارین پس از این سانحه؛ به الکسی لئونوف پیوست تا به همراه او به ماه برود. اما همه چیز در 27 مارس 1968 تغییر کرد. خود گاگارین که به همراه دوستش ولادیمیر سرگیف در حال پرواز با جنگنده دونفره میگ-15 پرواز می کرد، پس از سانحه ای که برای این جنگنده رخ داد، کشته شد.
دلیل سقوط جنگنده گاگارین برای بیش از چهار دهه، موضوع تئوری های عجیب و غریبی از ترور تا ربوده شدن توسط یوفوها بود، اما باور پذیرترین تئوری، نقص جنگنده بود.
در سال 2013، لئونوف، نخستین انسانی که در سال 1965 بر روی ماه قدم زده بود، جواب نهایی را برای این پرونده محرمانه رو کرد: دلیل سانحه، تلاطم ناشی از پس‌سوز موتور جت آزمایشی دیگری به نام سوخو-11 بود که در فاصله خیلی نزدیکی با جت گاگارین با ارتفاعی حدود 200 پایی در پرواز بود. به این ترتیب، گاگارین و سرگیف کنترل جنگنده را از دست داده و سقوط کرده بودند.
لئونوف که اکنون 82 سال دارد، از همان دوران اجازه افشای اطلاعات محرمانه برنامه های فضایی روسیه را داشت. لئونوف بر این باور است که نتیجه این تبادل اطلاعات تغییر بزرگی در جهت‌گیری برنامه فضایی آمریکا بوجود آورده اند. به هر روی، دو نام برای همیشه در تاریخ پروازهای فضایی جاودانه خواهند ماند، یوری گاگارین و نیل آرمسترانگ.
روسیه اولین انسان را 56 سال قبل در تاریخ 12 آوریل 1961 به فضا فرستاد و آمریکا اولین انسان را هشت سال بعد در تاریخ 20 ژوئیه سال 1969 به ماه فرستاد. در همین حال، 520 فضانورد دیگر هم در نیمه اول قرن «عصر فضا» به خارج از زمین سفر کرده اند و قطعا تعداد بیشتری هم به فضا خواهند رفت و این تنها آغاز داستان بود…
- جان گلن ۳۶ سال پس از پرواز تاریخی خود باردیگر به فضا رفت. او توانست ناسا را قانع کند که او را به عنوان یکی از کارشناسان فضاپیمای دیسکاوری به ایستگاه فضایی بین‌المللی اعزام کند. گفته می‌شود که گلن برای قانع کردن ناسا به قبول این درخواست، گفته بود او را به عنوان «موش آزمایشگاهی» و برای بررسی آثار بی وزنی بر سالمندان به فضا بفرستد. بنابراین در سال ۱۹۹۸ در سن ۷۷ سالگی به فضا سفر کرد و این بار نیز مسن ترین انسانی شد که به فضا می رود. گلن، اواخر سال گذشته، در سن 95 سالگی در اوهایو درگذشت.
.
منبع: theloaferonline
