مدت طولانی است که متون پزشکی قرون وسطی به عنوان متونی بی ارزش از مطالعات کنار گذاشته شده اند. از این دوره زمانی همواره به عنوان “قرون تاریکی” یاد می شود که به اشتباه نشان می دهد، این عصر با ناآگاهی علمی همراه بوده است. با این حال، قرون وسطی شناسان و دانشمندان به دنبال سرنخ هایی از آنتی بیوتیک های جدید به متون کهن پزشکی متعلق به این عصر تاریخی رجوع کرده اند.
تکامل میکروب های مقاوم به آنتی بیوتیک، بدین معناست که همیشه نیاز به داروهایی جدیدی برای درمان میکروب هایی است که دیگر قابل درمان با آنتی بیوتیک های موجود نیستند. اما پیشرفت در زمینه کشف آنتی بیوتیک های جدید آهسته بوده است.
برآورد می شود، سالانه بیش از 700 هزار نفر در جهان بر اثر عفونت های حاصل از باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک در سراسر جهان جان خود را از دست می دهند. اگر این وضعیت تغییر نکند، تخمین زده می شود که این نوع عفونت ها تا سال 2050 موجب مرگ بیش از 10 میلیون نفر در جهان شود.
اکنون تیم تحقیقاتی به نام «آنتی بیوتیک های باستانی (Ancientbiotics)» چنین هدفی را دنبال می کنند، این تیم تحقیقاتی متشکل از گروهی از قرون وسطی شناسان میکروبیولوژیست ها، شیمی دانان پزشکی، انگل شناسان، داروسازان و دانشمندانی از کشورها و دانشگاه های مختلف جهان است. این محققان می گویند، جواب بحران آنتی بیوتیک کنونی، می تواند در تاریخ پزشکی باشد.
این محققان هم اکنون در حال تدوین پایگاه داده ای از دستور العمل های پزشکی (دارونامه های) قرون وسطی هستند. این اولین تلاش برای ایجاد یک پایگاه داده از داروهای قرون وسطی محسوب می شود.
این تیم تحقیقاتی در سال 2015، نتایج مطالعه آزمایشی را منتشر کرد که در آن دستور العمل هزار ساله ای از یک کتاب پزشکی انگلیسی کهن شرح داده شده بود. در این متن کهن مرهمی برای عفونت گل مژه (عفونت در فولیکول مژه) شرح داده شده بود.
علت شایع عفونت های گل مژه مدرن باکتری به نام استافیلوکوکوس اورئوس است. استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) به بسیاری از آنتی بیوتیک های کنونی مقاوم است. عفونت های استاف عامل بسیاری از انواع عفونت های شدید و مزمن، از جمله عفونت زخم، عفونت و ذات الریه هستند.
پزشکی پیشامدرن اروپا در مقایسه با دارونامه های پزشکی سنتی سایر نقاط جهان برای پتانسیل های درمان آن کمتر مورد مطالعه قرار گرفته اند. همچنین تحقیقات این محققان باعث شده، کنجکاوی هایی در مورد پزشکان قرون وسطی ایجاد شود. امروز، قرون وسطی، عبارت تحقیر آمیزی است که مترادف با رفتارهای بی رحمانه، جهل و یا عقب ماندگی فکری است. این عبارت همچنین موجب دوام افسانه شده نشان می دهد، این دوره شایسته مطالعه نیست.
اما در سال های اخیر، یویو تو شیمی دان و داروساز چینی، دقیقا به دلیل مطالعه دستورالعمل های باستانی موفق شده جایزه نوبل پزشکی را دریافت کند. یوتو پس از مطالعه بیش از 2000 نسخه از دستورالعمل های دارویی موجود در متون باستانی چین موفق به یافتن یک درمان جدید برای بیماری مالاریا شد. آیا “گلوله نقره ای” دیگری برای عفونت های میکروبی در متون پزشکی قرون وسطی نهفته است؟
شاید، تحقیقات نشان می دهد که ممکن است، برخی از داروهای قرون وسطی چیزی بیش از دارونما و یا داروهای تسکینی باشند، بلکه شاید آنتی بیوتیک های باستانی حقیقتا مدت ها پیش از اینکه پزشکی مدرن قادر به کنترل عفونت ها باشد، توسط پزشکان و داروهای قرون وسطی درمان شده باشند.
پی نوشت:
- در فرهنگ های کشورهای اروپای غربی، گلوله نقره ای تنها سلاحی است که می تواند بر گرگینه ها، هیولاها و سایر نیروهای اهریمنی غلبه کند.
.
منبع: theconversation
