شبکه ملی اطلاعات باعث داشتن کنترل بیشتر بر ارتباطات اینترنتی در داخل کشور می‌شود و آن را تضمین می‌کند. همچنین یکی از ویژگی‌های مهم شبکه ملی اطلاعات ، پیامد اقتصادی آن برای کشور است و نکته مهم در این مورد، کاهش هزینه‌های مربوط به شبکه پهن باند اینترنت است.
شبکه ملی اطلاعات چیست؟
شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت ملی، در واقع پروژه‌ای است که به منظور توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در کشور طراحی شده است. براساس تعریف مصوب در تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون مربوط به برنامه پنجم توسعه و مصوبه شورای عالی فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات ، شبکه‌ای است مبتنی بر پروتکل اینترنت (IP) ، همراه سوئیچ‌ها، مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای. در شبکه اینترنت ملی ، درخواست‌های دسترسی داخلی و همچنین اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند به هیچ‌وجه از طریق خارج کشور قابل دستیابی نیست و لازم به ذکر است که امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت، خصوصی و امن داخلی در آن فراهم است.
شبکه ملی اطلاعات براساس تعریف مرکز ملی فضای مجازی، بستری امن، پیشرفته و متکی به جدیدترین فناوری‌های نوین و بومی است. هدف از توسعه شبکه ملی اینترنت، تحقق فضای مجازی براساس ارزش‌های والای اسلامی و ایرانی آن هم جهت رسیدن به اهداف چشم انداز ایران ۱۴۰۴ است.
تاریخچه شبکه ملی اطلاعات
در سال 1384 بود که ایده اولیه این شبکه در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با نام اینترنت ملی یا شبکه ملی اینترنت مطرح شد و در ادامه مراحل مطالعاتی آن در دولت نهم انجام گرفت. این طرح در سال ۱۳۸۹ بود که با عنوان شبکه ملی اطلاعات در قانون برنامه پنجم توسعه قرار گرفت.
براساس قانون برنامه قرار بود تا شبکه ملی اطلاعات تا پایان سال 1۳۹۵، کامل شود. در پایان دولت دهم بود که اصلاحاتی در طراحی، مرحله آزمایشی و پایلوت آن انجام گرفت و بالاخره در دولت یازدهم، پس از مشخص کردن الزامات لازم برای آن، توسط شورای عالی فضای مجازی، نسخه اولیه اینترنت ملی افتتاح شد.
شبکه ملی اطلاعات ، شامل مرکز تبادل ترافیک داده زیرساخت و همچنین کارساز نام دامنه ملی است که می‌تواند امکان تفکیک ترافیک داخلی و خارجی شبکه را فراهم کند تا تولید محتوای داخلی رشد کند و از ترافیک داخلی نیز بیشتر استفاده شود. همچنین کاهش هزینه‌های ترافیک و افزایش سرعت نیز در ادامه وجود خواهد داشت.
توسعه شبکه ملی اینترنت
ایجاد و توسعه شبکه ملی اطلاعات یکی از الزامات برنامه پنجم در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات بوده است. این طرح دربرگیرنده اهدافی راهبردی است که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :
- فراگیری خدمات الکترونیک
- افزایش بهره وری
- کاهش وابستگی به شبکه اینترنت
- توانایی اعمال مدیریت حداکثری بر دسترسی به آن
- گسترش محتوای ایرانی اسلامی
- بالا بردن سواد دیجیتال
- افزایش کسب و کار دیجیتال
- توسعه سهم ICTدر اقتصاد کشور
- افزایش امنیت
- قابلیت اطمینان فضای دیجیتال
البته لازم به ذکر است که اجرا و پیاده سازی این شبکه، اثرات مثبت بسیاری نیز دارد. اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی. تجربیات جهانی در این زمینه نشان می‌دهد که شدت اثر پذیری شاخص‌های کلان اقتصادی از توسعه باندپهن، نسبت به دیگر شاخص‌های توسعه ICT بیشتر است.
نکته مهمی که لازم است در اینجا به آن اشاه نمود این است که، ایجاد و توسعه شبکه ملی اطلاعات، افزایش ضریب نفوذ باندپهن کشور را باعث می‌شود که این افزایش ضریب نفوذ باندپهن نیز به صورت مستقیم بر اقتصاد کشورها تاثیر دارد.
ایجاد فرصت‌های جدید شغلی از طریق شبکه ملی اطلاعات
گزارش‌های مرکز ملی فضای مجازی نشان می‌دهد که ایجاد شبکه ملی اطلاعات علاوه بر تاثیرگذاری بر افزایش تولید، بر ایجاد اشتغال نیز اثرگذار بوده است. یعنی حجم عظیم فعالیت‌های مورد نیاز برای ایجاد این شبکه، به تعداد نیروی‌های انسانی قابل توجهی نیاز دارد. براساس تحقیقات صورت گرفته، در استرالیا با در نظر گرفتن بازه زمانی ۱۰ ساله برای اجرای نهایی طرح شبکه ملی اطلاعات، 25 هزار شغل در هر سال ایجاد می‌شود.
علاوه بر این، استفاده از تکنولوژی‌های هوشمند در صنایع الکترونیک، کشاورزی، سلامت، حمل و نقل و باند پهن باعث ایجاد بیش از ۷۰ هزار شغل غیر مستقیم می‌شود که از جمله می‌توان به تجارت الکترونیک، سلامت الکترونیک و دیگر خدمات الکترونیکی اشاره نمود.
البته در اینکه توسعه شبکه اینترنت ملی باعث ایجاد اشتغال غیرمستقیم می‌شود شکی نیست و تاثیرات این مورد بیشتر از اشتغال مستقیم آن است که برای اینکه اثرات آن مشخص شود به مدت زمان طولانی‌تری نیاز است.
مزایای اصلی توسعه فناوری اطلاعات کشورها
خدمات اینترنت از طریق دو قسمت بستر انتقال یا خطوط مخابراتی و پهنای‌باند عرضه می‌شود. در اینجا باید گفت که پهنای‌باند، اصلی ترین موضوع اینترنت در کشور است؛ اقتصاد اینترنت بر پایه آن بنا شده و همچنین مهمترین کالای وارداتی سایبری است.
از عوامل اصلی که باعث توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشورها می‌شود می‌توان به دسترسی مطمئن، ارزان و با کیفیت به اینترنت و همچنین خدمات ارتباطی اشاره کرد. همین امر باعث شده تا نهادهای بین المللی، سرعت، کیفیت و قیمت پهنای باند اینترنت را شاخصی برای مقایسه وضعیت توسعه این بخش در نظر بگیرند.
البته امروزه به واسطه گسترش ارائه خدمات الکترونیکی در جهان و افزایش مصرف پهنای باند، سرمایه‌گذاری‌های زیادی نیز در این بخش انجام شده است.
پهنای باند ارزان با توسعه شبکه ملی اطلاعات
اکنون کشور آمریکا هاب (Hub) اصلی اینترنت در دنیا محسوب می‌شود و بیشتر ترافیک‌های بین المللی به این کشور ختم می‌شوند. گفته شده در سال ۲۰۱7 بیشترین ظرفیت ایجاد شده بین کشورهای آمریکا و اروپا بوده که همین ظرفیت ایجاد شده باعث شده تا کاهش قیمت در عرضه پهنای باند در سطح بین المللی در این منطقه اتفاق افتد. البته در این چند سال سهم آمریکا از ترافیک بین الملل، رو به کاهش بوده است و اکنون کشورهای آسیایی در حال ایجاد ترافیک داخلی هستند.
هر لینک پرظرفیت انتقال داده‌ها، ۱۵۵ مگابیت بر ثانیه را حمل می‌کند و یک STM1 خوانده می‌شوند که از کنار هم چیدن آنها با ضریب ۴، سطوح ظرفیتی بالاتری ساخته می‌شوند. البته چون ظرفیت پهنای باند بین المللی افزایش یافته، قیمت آن در این چند سال کاهش پیدا کرده است. براساس اطلاعات منتشر شده توسط Telegeography ، قیمت عمده فروشی خدمات انتقال ترافیک IP در بسیاری از مناطق کاهش پیدا کرده است.
پر رونق ترین بخش‌های اقتصاد خدمات ارتباطاتی در کشور
یکی از پر رونق ترین بخش‌های اقتصاد خدمات ارتباطات، بازار عرضه و تقاضای پهنای باند اینترنت در کشور است. تامین و همچنین عرضه پهنای باند کشور ساختار خاصی دارد که در چهار سطح، تامین کننده اصلی پهنای باند بین‌المللی از منابع خارج از کشور، تامین کننده پهنای باند بین‌المللی و اینترنت داخل کشور و بعضی از کشورهای همسایه، توزیع کنندگان داخلی پهنای باند و مصرف کنندگان پهنای باند قابل بررسی است.
در اینجا در سطح یک تامین و عرضه پهنای باند، شرکت فراهم آور و وارد کننده پهنای باند بین‌المللی، هر STM1 را به قمیتی کمتر از ۳ هزار دلار آمریکا تحویل می‌‌گیرد و آن را با در نظر گرفتن سود به قیمتی حدود ۳ هزار دلار آمریکا در اختیار شرکت ارتباطات زیر ساخت قرار می‌دهد.
شرکت ارتباطات زیرساخت نیز، یک STM1را براساس مصوبه ۱۸۱ سال ۱۳۹۲ کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به قیمتی حدود ۲.۶ برابر قیمت اولیه به توزیع کنندگان داخلی پهنای باند، مانند شرکت های PAP، شرکت مخابرات ایران، اپراتورهای وایمکس و دیگر اپراتورها عرضه می کند.
یعنی یک STM1 به قیمت چیزی حدود ۹ میلیون تومان وارد کشور می‌شود و پس از افزایش قیمت توسط واسطه‌های مختلف در نهایت ۲۵ برابر قیمت اولیه آن یعنی ۲۳۲ میلیون تومان به دست کاربر نهایی می‌رسد.
هزینه ۲۵ برابری نسبت به قیمت اولیه اینترنت بین الملل
براساس گفته‌های مسئولان شرکت ارتباطات زیرساخت، هم اکنون چیزی حدود ۳۰ درصد ترافیک مورد استفاده کاربران، داخلی است که از طریق شبکه جهانی اینترنت مبادله می‌شود. براساس توضیحات ارائه شده قبلی نحوه ارائه خدمات اینترنتی در کشور است که باعث می‌شود قیمت ارائه اینترنت به کاربران کشور ۲۵ برابر قیمت اولیه آن باشد و هزینه اینترنت افزایش یابد.
بنابراین لازم به ذکر است که عرضه ۲۰۰ گیگابیت اینترنت در کشور و نیز قیمت نهایی ماهیانه ۲۳۲ میلیون تومانی هر یک STM1 برای ۸ مشترک و همچنین در نظر گرفتن ۳۰ درصد ترافیک داخلی کشور، با بهره برداری از شبکه ملی اطلاعات، صرفه جویی سالانه حدود ۱.۱۶۹ میلیارد تومان هزینه ارائه خدمات اینترنتی را به همراه دارد.
البته این مورد تنها یکی از جریان‌های مثبت اقتصادی پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات در کشور است. از سوی دیگر باید در نظر داشت که کاهش این حجم از ترافیک، باعث افزایش سرعت و کیفیت اینترنت کشور نیز خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
.
