;
coinex

بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان ؛ با مرگبارترین سیل‌ های تاریخ آشنا شوید

بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان کدامند؟ از سیستان و بلوچستان و گلستان تا یانگ تسه در چین و مریلند آمریکا در ادامه با مرگبارترین سیل‌ های تاریخ آشنا خواهیم شد.

مرگ تعدادی از هموطنان در استان­های گلستان، مازندران،‌شیراز و فارس ما را بر آن داشت که گزارشی از مرگبارترین و بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان ارائه دهیم.

چند سالی است که سیل ها یکی پس از دیگری و به گفته کارشناسان خیلی زودتر از دوره های بازگشت طبیعی به وقوع می پیوندند. بزرگترین سیل های تاریخ جهان در هزاره اخیر اگرچه گستردگی وسیعی دارد و از کشورهای متعدد در شمال اروپا تا شرق چین را در بر می گیرد اما نکته این است که در یکصد سال اخیر بیشتر سیلهای ویرانگر جهان در کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه بویژه در آسیا به وقوع پیوسته و هزاران نفر را به کام مرگ کشانده است.

وجه مشترک تمامی این کشورها توسعه نیافتگی و تخریب گسترده سرزمین و پوشش گیاهی است که یکی از دلایل وقوع سیل به شمار می آید. در ایران نیز به گواه شواهد موجود و آمارهای ارائه شده وقوع سیل در دهه های اخیر شدت گرفته است.

سیل اگرچه در زمره سوانح طبیعی دسته بندی می شود اما در ایران بیشتر سیل های رخ داده بیش از آن که منشا آن طبیعی باشد، حاصل دخالت های ناصواب انسانی است که سیل ۸۸ قم تنها نمونه کوچکی از آن است چرا که بستر رودخانه خشکیده قمرود توسط شهرداری به پارکینگ تبدیل شد و نهایتا وقتی بعد از چند سال کاهش بارندگی، باران کمی بیش از حد تصور مسئولان بارید و در رودخانه جاری شد، به جای بستر شن و ماسه ای به صدها نفر از مردم و خودروهای پارک شده برخورد کرد و همه را با خود برد.

تخریب جنگل ها و مراتع، چرای بی رویه دام در بالادست سدها و مسدود کردن غالب رودخانه های کشور با دیواره های بتونی نیز از دیگر دلایل تشدید سیل در کشور است. بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، از ۴۲۱ مورد سیل اتفاق افتاده از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۸۰ نزدیک به ۷۴ درصد آن تنها مربوط به سال های ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۰ می شود. یعنی در فاصله سال های ۶۰ تا ۸۰ میزان سیل ۲۰ برابر شده در حالی که تغییرات زیادی در بارندگی های منطقه جز چند مورد استثنایی وجود نداشته است. البته از این زمان به بعد نیز آمار دیگری ارائه نشده است!

پیش از پرداختن به مبحث بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان ذکر این نکته الزامی است که وقوع سیل در این مرز و بوم نیز واجد یک سابقه تاریخی است. برای مثال در تاریخ بیهقی در مورد سیل غزنین می‌خوانیم:

روز دوشنبه میان دو نماز بارانکی خرد خرد می­بارید، چندان که زمین را اندکی تر می­کرد و گروهی از گله­‌داران در بستر رود غزنین فرود آمده و گاوها را آنجا نگه داشته بودند.

باران در پسینگاهان چنان شد که همانندش را به یاد نداشتند و تا دیری پس از نماز خفتن پیوسته می­بارید و پاسی از شب گذشته، سیلی در رسید که پیران کهن اقرار کردند چنین سیلی به یاد نمی­آرند و با درختان بسیاری که از بیخ و بن برکنده و با خود می­اورد، ناگهان سر رسید. گله­‌داران جستند و جان به در بردند و سیل گاوان و استران در ربود.

بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان کدامند؟

آنچه در بالا خواندیم، بخشی از روایت تاریخ بیهقی (اثر ابوالفضل بیهقی دبیر) از سیل غزنین، پایتخت غزنویان بود. با وقوع سیل اوایل سال جاری در گرگان و شیراز و سیل چندی پیش در سیستان و بلوچستان، مدام به روایت بیهقی فکر میکردم. گرچه سیل یک رخداد طبیعی و تا حد زیادی غیر قابل پیش­بینی است، اما این چیزی از اهمیت چاره‌­اندیشی برای مدیریت و مقابله با این بلای طبیعی کم نمی­کند.

«آب» ما را خواهد برد ؛ سیل در سیستان و بلوچستان و روایت دلخراش تصاویر

مرگ تعدادی از هموطنان در استان­های گلستان، مازندران،‌شیراز و فارس ما را بر آن داشت که گزارشی از مرگبارترین و ببزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان ارائه دهیم. در این مقاله قصد داریم شما را بزرگترین سیل های ایران و جهان آشنا کنیم. ابتدا به مرگبارترین سیل های تاریخ ایران میپردازیم.

فهرست بزرگترین سیل های ایران ؛ مرگبارترین سیل ایران کدام بوده است؟

در ایران به گواه شواهد و مدارک و آمارهای ارائه شده، پس ده ­سال خشکسالی، احتمال وقوع سیل بالا رفته است. اما در ایران بیشتر سیل­ های رخ داده بیش از آن که دارای منشا طبیعی باشد، محصول دخالت­های نادرست انسانی است. برای یک مثال ساده،‌ سیل سال 1388 در قم نمونه کوچکی از آن است. مدتی پیش از سیل بستر خشکیده رودخانه قم­رود توسط شهرداری به پارکینگ تبدیل شد. در سال 88 و هنگامی که سیل در اثر بارندگی شدید به وقوع پیوست، به جای بستری خشک از شن و ماسه با صدها نفر از مردم و خودروها برخورد کرده و همه را با خود برد.

تخریب جنگل­ها و مراتع، چرای بی­ رویه دام در بالادست سدها و مسدود کردن غالب رودخانه­‌ها در کشور با سد و دیوارهای بتونی دیگر، از سایر دلایل تشدید خطر سیل در کشور است.

بنابر آمارهای سازمان حفاظت از محیط زیست، از 421 مورد سیل رخ داده از سال 1330 تا 1380، نزدیک به 74 درصد آن تنها مربوط به بازه زمانی سال­های 1360 تا 1380 می­باشد. یعنی میزان سیل در فاصله سال­های 1360 تا 1380 بیست برابر شده است، در حالی­که تغییرات خاصی در میزان بارندگی منطقه جز موارد اندکی رخ نداده است.  البته که از آن زمان، آمار جدید ارائه نشده است.

بر اساس داده‌های بانک اطلاعاتی خسارات سیل معاونت آبخیزداری سازمان جنگل­ها و مراتع کشور طی چند دهه اخیر،‌ به طور متوسط خسارات ناشی از سیل بالغ بر 10 هزار میلیارد ریال در سال بوده است. همچنین سیل در ایران در بازه زمانی 1330 تا 1380 باعث مرگ 11 هزار و 739 نفر و مفقودالاثر شدن 2381 نفر دیگر شده است. یک میلیون و 580 هزار راس دام تلف شده و دو ملیون 300 هزار هکتار از مزارع کشور در همین بازه زمانی از سیل آسیب دیده است.

با این مقدمه قصد داریم تا در بخش اول این مقاله، به برخی از مرگبارترین سیل های ایران اشاره کنیم.

سیل میدان تجریش در تهران 1366

با اینکه حافظه تاریخی مردم ایران،‌ عموما سیل­‌های شمال کشور را مرگبارترین سیل­ های تاریخ کشور قلمداد می­کنند اما سیل میدان تجریش تهران در سال 1366،‌ دومین سیل ویرانگر و مخرب کشور از نظر تلفات انسانی است. این سیل در روز 4 مرداد 1366 و از حدود ساعت یک بعد از ظهر بر اثر بارش شدید باران و جاری شدن سیلاب در دره­های دربند و گلابدره، در شمال تهران رخ داده است.

سیل میدان تجریش در سال 66
بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان

اما آنچه باعث تشدید خسارات سیل شد، شکسته شدن سد رودخانه گلابدره بود. در نتیجه این مسئله حجم عظیمی از آب روانه میدان تجریش و خیابان شریعتی شد و خسارات زیادی به بار آورد.

شدت رگبار باران به حدی بود که در یک بازه 100 دقیقه­ای 28 میلیمتر بارش ثبت شد. این بارش شدید در مسیر خود به سیلاب‌های عظیم و قدرتمندی بدل شده، سد رودخانه گلابدره را شکست و مقادیر عظیمی گل و لای را با خود به سمت میدان تجریش و خیابان شریعتی هدایت کرد. این سیلاب یکی از مرگبارترین سیل های تاریخ ایران بود.

سیل گلستان در مرداد 1380 ؛ مرگبارترین سیل تاریخ ایران!

یکی دیگر از مرگبارترین سیل های تاریخ ایران، سیل 20 مرداد ماه 1380 در استان گلستان بود که منجر به مرگ بیش از 500 نفر از هموطنان شد و به عنوان یکی از بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان لقب مرگ­بارترین سیل ایران را به دوش میکشد.

وسعت این سیل که به زعم کارشناسان اساسا به علت تخریب جنگل­ها و مراتع در بالادست حوزه آبریز گرگان رود بود؛ حدود 5000 کیلومتر مربع را در برگرفت. بر اساس آمار سازمان ملل، سیل گلستان در سال 1380، بیشترین تلفات انسانی ناشی از سیل را در آن سال به خد اختصاص داد.

تخریب سد شهید وفایی با حجم عظیمی از آب، منجر به سرعت حرکت باورنکردنی آب شد که خودروهای عبوری در جاده گلستان را نیز با خود همراه کرده و تا پارک ملی گلستان با خود برد. در اثر این سیل هزاران تن خاک جا به جا شده و مخزن سد گلستان نیز پر شد. شیوع بیماری وبا در بین سیل­ زدگان نیز عمق فاجعه را چندین برابر کرد.

سیلاب در گلستان
مرگبارترین سیل های تاریخ بشریت

اگرچه سیل در گلستان بار دیگر در سال­های 1381، 1382 و 1384 در همان منطقه و در همان بازه زمانی رخ داد، اما با وجود تخریب چند باره جاده گلستان، باز هم این جاده در همان بستر سیل­‌خیز رودخانه «دوغ» در داخل پارک ساخته شد تا بار دیگر این پرسش مطرح شود که چرا با وجود بارش باران­‌های سیل­‌آسا و خطر وقوع سیل­‌های عظیم، چرا همچنان این جاده در کنار بستر رودخانه ساخته می­شود و یا اگر ساخته میشود چرا مجهز به سیل­‌بند نیستند؟

سیل سیستان و بلوچستان 1395

به دنبال بارندگی­‌های شدید که از 30 دی ماه سال 1395 در مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان در ایران آغاز شد؛ رودخانه­‌های فصلی طغیان کردند و باعث مسدود شدن 15 راه اصلی و فرعی در این استان شدند. حدود 3000 خانه در مناطق ایرانشهر، سرباز، نیک­شهر، کنارک و غیره آسیب دیدند. تا این سیلاب نیز یکی از مرگبارترین سیل های تاریخ ایران لقب بگیرد.

همچنین 3 روستا به دلیل همجواری با روستا کاملا تخلیه شدند. در نهایت 1670 چادر امدادی برای سیل­‌زدگان برپا شد. طغیان رودخانه «کاجو» باعث شد تا دسترسی به 8000 تن از ساکنان روستاهای بخش سابورک غیرممکن شود. این سیلاب­‌ها و بارندگی در نهایت 1 نفر کشته به دنبال داشت.

سیل غرب ایران 1396 (شهرهای عجب­شیر و آذرشهر)

در روز 25 فروردین 1396 در منطقه شمال غرب ایران سیل بزرگی رخ داد. بر اساس آمار سازمان هواشناسی، بارش متوسط در حدود 40 میلیمتر بوده که طی 15 سال پیش از آن بی­‌سابقه بوده است. تعداد تلفات این حادثه، 48 نفر اعلام شد و بیشترین تلفات و مفقودی­‌ها نیز مربوط به شهرهای عجب­شیر و آذرشهر گزارش شده است. این سیلاب نیز یکی از مرگبارترین و بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان بود.

سیل شمال و شمال شرق ایران 1396

یکی دیگر از بزرگترین سیل های ایران و جهان که در روز 19 مرداد 1396 در 5 استان ایران جاری شد. این سیل گسترده ناشی از بارش­‌های شدید باران در استان­های گلستان، گیلان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و سمنان بود. بر اثر این سیل گسترده؛ 14 نفر جان باختند. یک نفر در استان خراسان شمالی، چهار نفر در استان گلستان و 9 نفر در استان خراسان رضوی جان باختند.

دو ماه بعد از این تاریخ؛ در روز 13 مهر 1397 بار دیگر بارش­های شدید آغاز شده و در استان­های خراسان شمالی، مازندران، گلستان و گیلان سیل عظیمی جاری شد. در اثر این دور از سیل در این استان­ها 9 نفر فوت شدند.

در اواخر اسفند 1397 و اوایل بهار 1398 یکبار دیگر شهرهای گنبدکاووس، گمیشان، بندر ترکمن و آق قلا که در مسیر رودخانه‌­های قره­‌سو و گرگان قرار داشتند؛ خسارت زیادی از سیل متحمل شدند. در مجموع سیلاب­های استان گلستان و مازندران در این بازه زمانی، 39 نفر جان باختند.

جدول زیر فهرست مرگبارترین سیل های تاریخ ایران است:

ردیف محل وقوع سیل سال وقوع سیل تلفات انسانی
1 گلستان 1380 بیش از 500 کشته
2 دربند و میدان تجریش 1366 بیش از 300 کشته
3 نکا 1378 بیش از 60 کشته
4 ماسوله 1377 57 کشته
5 گلستان 1381 50 کشته
6 تهران و مازندران 1394 28 کشته
7 شهرکرد 1387 14 کشته
8 ایلام 1394 8 کشته
9 قم 1388 7 کشته

فهرست بزرگترین سیل های جهان

در بخش دوم مقاله بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان بر آنیم که شما را با ویرانگرترین سیل های تاریخ جهان آشنا کنیم. در نتیجه در ادامه فهرستی از «مرگبارترین سیل­ های تاریخ جهان» را ارائه میدهیم.

سیل رودخانه یانگ تسه در چین؛ مرگبارترین سیل های تاریخ

سیل 18 اوت 1931 میلادی در چین با حدود 3.7 میلیون نفر کشته، یکی از مرگ­بارترین بلایای طبیعی تاریخ بشریت است. به لحاظ آماری، تلفات این سیلاب،‌ بیشترین آمار مرگ در اثر سیل می­باشد.

در اثر یک دوره طولانی از بارندگی شدید، رودخانه «یانگ تسه کیانگ» طغیان کرد و جمعیت زیادی که در اطراف این رودخانه ساکن بودند را در خود فرو برد. این سیلاب با دربرگرفتن 1295 کیلومتر مربع از مساحت خشکی­های اطراف خود، نیم میلیون از جمعیت ساکن در محدوده خود را مجبور به ختلیه فوری کرد.

سیلاب سال 1931
بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان

با وجود این تمام مرگ و میرها در درجه اول ناشی از سیل نبود،‌ بلکه بخش عمده­ای از این تلفات ناشی از بحران غذایی و شیوع بیماری­ها پس از وقوع سیل بود. در این ایام حکومت وقت، به علت درگیری در جنگ­های داخلی نتوانست به خوبی این حادثه و پیامدهایش را مدیریت کند و در نتیجه آمار تلفات به شکل مصیبت­باری افزوده شد.

بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان : سیل رودخانه زرد

«خوانگ خه» که به نام رود زرد شناخته می­شود به لحاظ تاریخی مرگ­بارترین رودخانه جهان محسوب می­شود. این رود همچنین به علت تلفات زیادی که به ساکنان اطراف خود وارد کرده است؛ به نام «اندوه چین» نیز معروف است. این رودخانه 4828 کیلومتری از کوه­های «چینگهای» چین سرچشمه میگیرد و مسیر پر پیچ و خمی را در سراسر شمال چین طی میکند.

در سال 1887 در اثر بارندگی­های شدید، رودخانه زرد طغیان کرد و سدی که بر مسیر آن برای محافظت از مردم محلی ساخته شده بود را تخریب کرد. تخریب سد و جریان یافتن سیلاب موجب زیر اب رفتن حدود 129 هزار و 500 کیلومتر مربع از مناطق اطراف خود، آوارگی 2 میلیون نفر و مرگ 900 هزار نفر شد. تا به یکی از مرگبارترین سیل های تاریخ جهان معروف گردد.

سیلاب 1887
مرگبارترین سیل های تاریخ جهان

این رودخانه همچنین بار دیگر در و البته این­بار نه به صورت طبیعی که به شکل تعمدی و با دخالت مستقیم انسان، طغیان کرده و منجر به سیلاب عظیمی شد که تبدیل به یکی از بزرگترین سیل های ایران و جهان شد. چینی­‌ها در این سال­ها درگیر یک جنگ داخلی برای استقلال  از ژاپن نیز بودند.

در این درگیری بین نیروهای چینی و ژاپنی بود که یکی از فرماندهان نیروی دریایی چین دستور تخریب سیستم سد­بندی این رودخانه را صادر کرد. در نتیجه این مسئله 4 میلیون نفر مجبور به تخلیه محل سکونت خود شدند. همچنین در طی این سیل حدود 800 هزار نفر کشته شدند. ‌

آب ناشی از این سیلاب برای 9 سال در سراسر کشور پخش شد. آب ناشی از سیلاب تا سال 1947 میلادی، یعنی سال­‌ها پس از شکست ژاپنی­‌ها جمع­‌آوری نشده بود. دولت چین تا سال 1945 که خبر این مسئله منتشر شد، تعمدی بودن وقوع این سیلاب را انکار می­‌کرد.

بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان ؛ سیلاب سد بنچیائو در چین

تعجب نکنید، همچنان آمار بیشترین تلفات ناشی از سیل در تاریخ متعلق به چین است. این بار سد بنچیائو واقع بر رودخانه «رو» در 8 اوت 1975 میلادی شکسته شد. همزمان طوفانی عظیم، بارش­های شدیدی به همراه داشت. میزان بارش منطقه در این بازه زمانی در یک روز، برابر با میزان بارش سالانه در منطقه بود و این میزان برای سد بنچیائو بیش از حد مذکور به حساب می­آمد.

تخریب سد یک موج بلند 6 متری را به سراسر منطقه فرستاد که در نتیجه آن حدود 62 سد بزرگ و کوچک دیگر نیز تخریب شد. سیلاب ناشی از شکسته شدن این مجموعه سدها، منجر به قحطی و شیوع بیماری­‌های عفونی در منطقه شد. تلفات این سیلاب حدود 230 هزارنفر بود.

شکستن سد بنچیائو
مرگبارترین سیل های تاریخ جهان

اسف­بارتر اینکه این فاجعه هم از بی­‌توجهی مسئولان ناشی شد. یک متخصص حوزه آبخیزداری که بر روی سد بنچیائو کار میکرد، پیش از وقوع سیل به مسئولان سد نسبت به نقاط ضعف متعدد سد گزارش جامعی ارائه کرده بود و برای حل این مشکلات راه­ حل­هایی پیشنهاد داده بود که در نتیجه جدی نگرفتن این گزارش، فاجعه­ ای این چنینی رخ داد.

بنابراین سومین رده از ببزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان نیز مربوط به چین بود.

بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان ؛ سیل ایالت اوتاراکند هند

بالاخره از چین خارج می‌شویم. مورد بعدی در فهرست بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان مربوط به هند است. در ژوئن 2013 میلادی و در پی رگبارها و باران­‌های موسمی بی وقفه در هند، سیل عظیمی در ایالت اوتاراکند در حوالی کوه‌­های هیمالیا به راه افتاد. این سیلاب در نهایت منجر به مرگ 5700 تن از اهالی منطقه شد.

بنابر گفته کارشناسان محیط زیست، مداخله بشر در اکوسیستم و زیست بوم نواحی کوه‌­های هیمالیا موجب آسیب­ پذیر شدن این مناطق در مقابل بلایای طبیعی شده است. گفته می­شود که در این حادثه، راه خروجی برای سیل وجود نداشت و تمامی راه­‌ها با سنگ و گل و لای بست شده بودند. به همین دلیل این سیل با بقایای سدهای تخریب شده همراه شده و با قدرتی عظیم تمام شهرها و روستاهای بر سر راه خود را بلعید.

سیل در اوتاکارا
مرگبارترین سیل های تاریخ جهان

بزرگترین سیل ­‌های ایران و جهان ؛ سیل ایالت مریلند آمریکا

سیل ناگهانی در شهر الیکات ایالت مریلند آمریکا، خیابان­های شهرهای این ایالت را به رودخانه­‌های خروشان بدل کرد. شهر الیکات در این ایالت به دنبال بارش شدید باران شاهد جاری شدن سیل ناگهانی و پر از گل و لای شد. به دنبال این سیل که در برخی مناطق ارتفاع آن از طبقه اول ساختمان­ها فراتر رفته و خودروهای در خیابان را با خود همراه برد. به دنبال این مسئله لری مورگان فرماندار ایالت مریلند وضعیت اضطراری اعلام کرد. در نتیجه این سیلاب 2 نفر کشته شدند.

جدول زیر، فهرستی کامل­تر اما مختصر از مرگ­بارترین سیل­ های تاریخ بشریت است:

ردیف نام سیل سال وقوع سیل (میلادی) مرکز سیل تلفات انسانی
1 سیل چین 1931 چین 1 میلیون و 500 هزار کشته
2 رود زرد 1887 چین 900 هزار کشته
3 رود زرد 1938 چین 800 هزار کشته
4 سد بنچیائو 1975 چین 160 هزار کشته
5 یانگ تسه 1935 چین 150 هزار کشته
6 سنت فلیکس 1530 هلند 120هزار کشته
7 دلتای رود سرخ 1971 ویتنام 100 هزار کشته
8 یانگ تسه 1911 چین 100 هزار کشته
9 سنت لوسیا 1278 هلند و آلمان 80 هزار کشته
10 دریای شمال 1212 هلند 60 هزار کشته
11 شرق گواتمالا 1949 گواتمالا 40 هزار کشته
12 سنت مارسئوس 1219 بریتانیا 36 هزار کشته
13 یانگ تسه 1954 چین 33 هزار کشته
14 بنگلادش 1974 بنگلادش و سایر کشورهای جنوب شرق آسیا 30 هزار کشته
15 سنت مارسئوس 1962 بریتانیا، هلند و آلمان بیش از 3 هزار نفر

بیشتر بخوانید:

ارسال برای دوستان در: واتساپ | تلگرام |






ارسال نظر