![پیش از جرم انگاری استفاده از فیلتر شکن ها باید در خصوص خود فیلترینگ شفافیت سازی کرد[گفت و گو با حامد بیدی]](https://techrato.com/wp-content/uploads/2022/10/وی-پی-ان-۵۵.jpg)
دیروز در حاشیه نشست جلسه هیات دولت، وزیر ارتباطات از جرم انگاری استفاده از فیلتر شکن ها گفت. در ادامه این اخبار با حامد بیدی گفت و گو کردیم و از چگونگی این جرم‌انگاری پرسیدیم.
وزیر ارتباطات ، عیسی زارع پور در طی اظهارات جنجالی خود استفاده از فیلترشکن‌ها را ملزوم به جرم‌انگاری دانست. البته در همان روز وزارت ارتباطات بیانیه‌ای ارایه داد و در طی آن «استفاده از فیلتر شکن» را نه اما «خرید و فروش آن» را مستحق جرم‌انگاری دانست. اما آنچه در فیلم‌های پرسش و پاسخ خبرنگاران و در بعد از آن در تمامی خبرگزاری‌ها مشاهده می‌کنیم جرم انگاری علیه استفاده کنندگان فیلتر شکن است.
حال سوال این است آیا می‌توان میلیون‌ها ایرانی را که که این روزها برای دسترسی به اینترنت آزاد از فیلتر شکن استفاده می‌کنند مجرم شناخت؟ آیا در هر صورت جرم‌انگاری استفاده از فیلتر شکن‌ها ممکن است؟ در گفت و گو با حامد بیدی وی تاکید داشت پیش از جرم انگاری استفاده از فیلتر شکن ها باید در خصوص خود فیلترینگ شفاف سازی کرد.
بیشتر بخوانید: ایران جلوتر از روسیه و چین، پیشرفته‌ترین سامانه‌ی فیلترینگ جهان را دارد!
پیش از شفاف‌سازی، نباید جرم انگاری استفاده از فیلتر شکن ها صورت گیرد
بیدی در ابتدا از مراحل جرم‌انگاری استفاده از فیلتر شکن ها در مجلس گفت: «در رابطه با این موضوع باید در مجلس در قالب یک طرح یا لایحه، مراحل جرم انگاری طی شود. از نظر حقوقی البته نمی‌توانم نظری دهم اما قبل از اینکه در خصوص استفاده و خرید فیلتر شکن جرم انگاری شود باید در مورد وب سایت‌ها و پلتفرم‌های فیلتر شده شفاف سازی شود؛ که چه نهادی و به چه علتی این فیلترینگ‌ها را انجام داده‌اند؟»
وی در ادامه تاکید کرد:
زیرا اگر بخواهیم معنای عام فیلتر شکن را مطرح کنیم، این معنا شامل هر روشی می‌شود که کاربر به وسیله آن بخواهد فیلترینگ را دور بزند و دسترسی به پلتفرم یا سایت مورد نظر را داشته باشد. تا زمانی که مشخص نشود که دقیقا چه پلتفرم‌هایی و با تشخیص چه نهادی این فیلترینگ ها انجام می‌شود نمی‌توان جرم انگاری علیه استفاده از فیلتر شکن را اجرایی کرد.
بیدی ادامه داد: «بنابراین پیش نیاز جرم انگاری، شفافیت در خصوص چرایی انجام فیلترینگ است که یکی از مهم‌ترین مطالبات فعالین دسترسی به اینترنت بوده و هست. ما باید چرایی فیلترینگ بسیاری از پلتفرم‌ها را که با یک حکم قضایی محدود یا حتی توسط یک نهاد نامشخص و توسط نهادهایی غیراز کارگروه تعیین مصادیق محتوایی مجرمانه، فیلتر شده‌اند را بدانیم. علت فیلترینگ‌ها باید به صورت علنی بیان شوند زیرا تا کنون حداقل تا به امروز هیچ مستنداتی در این خصوص بیان نشده است.»
مصادیق اینترنت طبقاتی را در جرم انگاری استفاده از فیلتر شکن ها می‌توانیم مشاهده کنیم
بیدی در ادامه از اینترنت طبقاتی سخن گفت:
ایده جرم‌انگاری در خصوص فیلتر شکن‌ها چه در سطح خرید و فروش و چه در سطح استفاده کاربر، روی دیگر سکه اینترنت طبقاتی است. گفته می‌شود که خرید و فروش وی پی ان غیرقانونی است و قرار است مجازاتی برای آن اعلام شود؛ اما از سویی دیگر با توجه به نیاز فنی بخش‌های زیادی از جامعه به فیلتر شکن یا وی پی ان، باید استثناهایی ایجاد شود که برای برخی از اقشار یا برخی از افراد استفاده و یا خرید و فروش وی پی ان ممکن شود و مجاز شمرده شود.
این معنایی دیگر از اینترنت است، به این صورت که اینترنت به صورت طبقاتی ارائه می‌شود. یعنی یک اینترنت فیلتر شده و محدود شده به صورت عمومی برای همه کاربران؛ اما از سویی دیگر فیلتر شکن قانونی هم به صورت محدود در اختیار اقشار و گروه‌های خاص قرار گرفته شود.
بیشتر بخوانید: فیلترینگ دائمی اینستاگرام و واتساپ ؛ روزهای تاریک برای کارآفرینان اینترنتی!
فیلترشکن‌ها برای دو هدف در کشورهای دیگر استفاده می‌شوند
بیدی در ادامه صحبت‌هایش از اهداف کاربران مبنی بر استفاده فیلتر شکن یا وی پی ان، در کشورهای دیگر توضیح داد: «فیلتر شکن ها در دنیا در دو مورد مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی در کشورهایی که اینترنت محدود شده یا مسدود شده دارند؛ برای مثال کشورهای چین و روسیه که دقیقا مثل ایران برای دور زدن فیلترینگ‌ها استفاده می‌کنند.
اما در کشورهای توسعه یافته از جمله کشورهای اروپایی و آمریکا کاربران برای استفاده از حق گمنامی خود در اینترنت و به دلیل برخی بدبینی‌هایی که نسبت به دولت‌هایشان دارند، از وی پی ان استفاده می‌کنند. در واقع کاربر بنا بر هر دلیلی نمی‌خواهد آی پی اصلی خود را مشخص سازد و احراز هویت شود بنابراین از فیلتر شکن استفاده می‌کند.»
متاسفانه بدافزار بودن وی پی ان‌ها امری اجتناب ناپذیر است
وزیر ارتباطات در اظهارات خود مطرح کرد که به عنوان یک کارشناس می‌گوید فیلترشکن‌ها بد افزار هستند و توصیه من به مردم این است که از آنها استفاده نکنند.
در این خصوص از بیدی گفت: «تا حد زیادی بدافزار بودن فیلتر شکن‌ها درست است متاسفانه بسیاری از فیلترشکن‌هایی که این روزها توسط مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد در برخی لایه‌ها دسترسی‌هایی و اطلاعاتی از کاربران را می‌گیرد و ذخیره می‌کند که طبعا ضروری نیست. چه در بعد داخلی و چه در بعد بین‌المللی این دسترسی به اطلاعات نگران کننده است»
وی افزود: «از طرفی دیگر ممکن است دسترسی‌ای صورت بگیرد که از طریق دوربین، حافظه و میکروفون گوشی گرفته شود. در نهایت حداقل زیان وی پی ان ها این است که بخشی از log فعالیت‌های کاربران ایرانی را به سرورهای خارج از کشور می‌برد و ذخیره می‌شود که این امر باعث می‌شود رصد فعالیت‌های آن دسته از کاربران را برای کارفرمایی که ممکن است یک نهاد داخلی یا یک نهاد خارجی باشد تسهیل می‌کند.» وی در آخر گفت:
درست است که استفاده از فیلتر شکن‌ها در مقیاس کنونی به خصوص توسط کاربرانی که دانش فنی استفاده از فیلتر شکن‌ها را ندارند زیان‌بار باشد. اما عامل اصلی این زیان را باید سیاست‌های اشتباه دولت ایران در خصوص فیلترینگ‌های بی‌مورد دانست.
در واقع اینکه بیاییم جرم انگاری استفاده از فیلتر شکن‌ها را سرلوحه کار قرار دهیم مسیری را در پیش‌خواهیم گرفت که نهایتا در قبال پیشرفت تکنولوژی محکوم به شکست خواهد بود؛ همان‌طور که تجربه‌های مشابه قبلی که حاکمیت در مقابل انواع رسانه‌ها و تکنولوژی‌ها در پیش گرفت تا به امروز شکست خورده است.
کلام آخر
جرم انگاری استفاده از فیلتر شکن ها چه در سطح خرید و فروش و چه در سطح استفاده کاربران در کل اظهار نظری دور از ذهن به نظر می‌رسد؛ در اینجا و با اتکا بر این اظهار نظر، هر کسی که در توییتر فعالیت داشته باشد یا حساب کاربری اینستاگرام داشته باشد مجرم محسوب می‌شود. طبیعتا این شامل بسیاری از مسئولان کشور که این روزها در توییتر حضور فعالی هم دارند می‌شود!
جرم انگاری استفاده از فیلتر شکن ها ابعاد گسترده‌ای دارد؛ از یک سو به گفته حامد بیدی ابتدا باید روشن شود که چرا برخی سایت‌ها و پلتفرم‌ها فیلتر می‌شوند؟ و از سویی دیگر میلیون‌ها ایرانی با این اظهار نظر در مظان اتهام هستند.
بیشتر بخوانید
- تداوم فیلترینگ و تقویت بسترهای بومی؛ نتیجه جلسه شورای عالی فضای مجازی چه بود؟
- فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام تا کی ادامه دارد؟ شرایط رفع فیلتر واتساپ و اینستاگرام
- وزارت ارتباطات مسئولیت اختلال در فیلترشکن ها را پذیرفت!
نظر شما در خصوص جرم انگاری فیلتر شکن ها چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان بگذارید.
