اهمیّت دنیای متاورس از آن‌جایی بر همگان معلوم شد که حتّی کمپانی معروف فیسبوک برند خود را به «متا» تغییر داد!
می‌دانید، در نظر گرفتن نقطه‌ی آغاز برای متاورس دشوار است! برخی افراد گمان می‌کنند که به نمایشگاه بزرگ سال 1851 بر می‌گردد. زمانی که آینده جهان جایی در پستوی کریستال پالس، مرکز لندن، بود؛ زمانی‌که ویکتوریایی‌ها می‌توانستند شگفتی‌های صنعتی نخستین ماشین فکس، زیردریایی‌ها و پرنده‌های مکانیکی را به تماشا بنشینند. به بیانی، متاورس ورطه‌‌ای بود با شگفتی‌‌هایی که با آخرین تکنولوژی‌ها همراه شده بود.
بعضی‌ها هم می‌گویند ایدهٔ متاورس بر اساس فستیوال سالیانهٔ هنری بلک‌راک، نوادا بنا شده است که شاید با عنوان مرد سوزان بهتر هم شناخته شود!
خوب امّا ذهنیّت موجود در سیلیکون‌ولی حول وجه دیگر این ماجرا می‌چرخد: ساخت چیزی از «هیچی!» ارتباط با غریبه‌ها در صحرایی سکونت ناپذیر، و شکستن تمام این‌ها و سپس رنگ‌آمیزی دوباره و دوبارهٔ آن از نو! امّا بازگردیم به پرسش‌مان: متاورس چیست؟
بیشتر بخوانید: شرکت غول نفتی آمریکایی وارد متاورس شد
متاورس چیست؟
در آغاز کلمه بود و بعد، متاورس (Meta-verse) خلق شد! و اگر بخواهیم به این واژه نگاه دقیق‌تری بیندازیم از ترکیب دو کلمه لاتینی Meta به معنای فرا و Universe به معنی جهان تشکیل شده است که ترکیب فارسی آن، به معنی فراجهان است. خودمانیم شخصاً به‌دور از این کلمه‌بازی‌ها اینطور می‌فهمم: جهانی در دل جهانی دیگر!
امّا تمام ماجرا در حکایت تاریخی و معنای کلمات خلاصه نمی‌شود، اگر این گفته را از داگلاس آدامز (Douglas Adams) قرض بگیریم «مردم زیادی در مقابل متاورس جبهه گرفتند و اکثراً، این حرکت را اشتباه می‌دانند!»
در حقیقت امر، سوایِ وجههٔ متاورس که نه خوب است و نه بد، مکانی برای افراط نیست و یا آرمان‌شهری که مملو از فراوانی، خلاقیت و ثروت تصور ناکردنی باشد یا بالعکس، پادآرمان‌شهری که در آن جاسوسی سایبری، تبعیض و سوء استفاده از قدرت و نابرابری وجود داشته باشد!
خدمت‌تان عارضم که متاورس دقیقاً دنیایِ موازیِ فیزیکی است؛ هر آنچه که در جهان واقع هست، مجازاً در متاورس هم هست! پس آن را ملغمه‌ای از خیر و شر ببینید! خوب این‌که تقریباً شد همان اینترنت خودمان، بله؟ هم نظریم، متاورس اندکی شبیه به اینترنت است، فقط با کمی رقص!
قول نخواهم داد که در آینده این‌چنین باقی بماند، ذات کثافت این است که خودش را به این پستو و آن و پستو حقنه بکند، که لاجرم می‌کند؛ اما زمانی‌که کنکاش کنیم، همه‌چیز امیدوارانه‌تر به نظر می‌رسد؛ انسان موجود بی‌چاره‌ای است، نه؟ ما امید داریم چون آرزو داریم‌که اینطور باشد! اما جدای از این کژاندیشی‌های روشن‌فکرانه اگر خودتان به آن سری بزنید، گفته‌هایی شبیه به آن چیزهایی که در زیر خواهیم گفت می‌یابید!
بیشتر بخوانید: فعال شدن بویایی در متاورس با محصول جدید OVR ؛ حضور پررنگ متاورس در CES 2023
متاورس در دنیای ادبیات
یک روایتی دربارهٔ ریشهٔ متاورس از نظرمان دور ماند. زمزمه‌هایی هم هست که همه چیز از حوالی سال 1992 و از صفحات رمان سایبرپانک «خرابی برفکی» آغاز شد؛ داریم از رمانی حرف می‌زنیم که به قلم نیل استیونسن، نویسنده امریکایی، بازار را تکان داد. در آن دنیا، متاورس یک آگهی نبود بلکه هشدار بود!
در دنیای رمان، هکر پروتاگونیستی (Protagonist) به نام هیرو وجود دارد که لبریز است از نابرابری‌ها و سلطهٔ جهان سرمایه‌داری، یا بهتر بگوییم جهانی که پر است از دهشت! تا حدی‌که هیرو می‌خواست از آن جهان فیزیکی فرار کند اما نه به هزینه‌ٔ زندگی در جهانی مجازی!
در هر صورت، ریشهٔ متاورس هر چه می‌خواهد باشد، تمام متاورس‌هایی که وجود دارند برای از میان بردن اصطکاک‌اند، و چه چیزی از این بهتر که پس از دو سال از شرِّ اسکرول کردن موبایل‌هامان خلاص شویم، هان؟
متاورس از نمایی نزدیک‌تر
دنیای متاورس ذاتاً مجموعه‌ای است از جهان‌هایِ مجازی، جایی‌که کاربران می‌توانند قرار ملاقات ترتیب داده، بازی و چت کرده و این لابه‌لا چیزهایی هم برای خود و شریک‌ِشان بخرند! چیزی شبیه به فیلمِ سینمایی مرد آزاد (Free Guy) که در آن می‌توانید حتّی کُشت و کشتارِ مجازی هم به‌راه بیندازید! یا اگر خیلی بخواهیم نوستالژیک عمل کنیم، چیزی شبیه به بازی جی‌تی‌ای سن‌آندرس (GTA San Andreas)!
گفتن ندارد اما به زعم من، همه‌چیز زیر سر مارک زاکربرگ است که با تغییر نام شرکتش این اصطلاح را سر زبان‌ها انداخت! و درست در همین زمان هم، خود او بود که چشم‌انداز نویی را برای متاورس در نظر گرفت: متاورس جایی برای آن‌که در هر زمانی بتوانید تماس ویدئویی بگیرید، به نظرم‌که کمی کسل کننده است، اینطور نیست؟
پیش‌تر، این جهان، بله همان دنیای متاورس، با عینک‌های واقعیت افزوده در دسترسِ‌مان بود؛ امّا امروزه بعضی از «متاورس»ها در بازی‌هایِ رایانه‌‌ای نظیرِ روبلاکس (Roblox)، ماین‌کرفت (Minecraft) و یا فورتنایت (Fortnite) هم پیدا می‌شود. یک متاورس می‌تواند جایی را در دنیای واقعی اشغال کند، میان اشیائی که از طریق نمایشگرها به دنیای واقعی ما وارد می‌شوند. خلاصه که دنیای متاورس همان فضاهای مجازیای است که ما در آن هم‌زیستی داریم، فارغ از پیکره‌هامان که از گوشت و خون است!
بیشتر بخوانید: تکنولوژی جدید سونی امکان ورود به متاورس با گوشی را فراهم می‌کند
کاربرد دنیای متاورس
«تجربهٔ شگفت انگیزی است که به شما اجازه می‌دهد کارهای گوناگونی را با افراد دیگر انجام دهید، تجربیاتی ماجراجویانه!» ــ کریگ دوناتو (Craig Donato) مدیر ارشد متاورس مدرن
مثلاً روبلکس محله‌‌‌ای است که در بخش بزرگ‌تر متاورس قرار دارد. زمانی که شما به دنیایِ دوناتو سری بزنید، می‌توانید بازی بسازید و با افراد دیگر آن را به اشتراک بگذارید! امّا در جایی دیگر از این دنیایِ مجازی، کمپانی‌های دیگری مشغول مراوداتِ اجتماعی، آموزشی و تبلیغاتی هستند. البته، این تمام آن چیزی نیست که می‌توانید آنجا انجام دهید!
وجه جذاب ماجرا امور دیگری است! مراد آن چیزهایی‌ست که قابل پیش‌بینی نیستند، به قول دوناتو:
«شما به طرز محیرالعقولی می‌توانید به کنسرت بروید یا به تماشای سرگرمی بنشینید یا با کنار زدن محدودیّت‌های فیزیکی، هر آنچه را که می‌خواهید انجام دهید!»
ما خواننده‌های تیزبین منظور جملهٔ «کنار زدن محدودیتهای فیزیکی» را تشخیص می‌دهیم! هرچند شخصاً، به عنوان مترجم-مولف این نوشتار، زیاد راجع به حدسیاتم مطمئن نیستم! او افزود:
«امّا پیچ و خم ماجرا اینجاست که قادرید کارهایی را انجام دهید که در آن، محدودیّت‌هایِ فیزیکی کنار رفته است، و اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم، شما را قادر می‌سازد که در دنیای تازه از انجام و یا روش انجام کارها لذّت ببرید! این درست همان فضای مجازیای است که در جهت مثبتی تغییر کرده است!»
ما می‌دانیم که این توصیف ساده به اندازهٔ «آینده اینترنت» یا حتّی «جعبه‌ای که به ما امکان می‌دهد تخیل انسان را کشف کنیم» جذاب نیست. این «به رهایی مردم از محدودیتهای جغرافیایی و اقتصادی» نزدیک هم نمی‌شود! امّا همینک، همین است که هست! و در واقع امر، حتّی آنچه بوده است، ــ‌و تا زمانی که این فناوری با آواز دهلی که از این کوی و آن کوی درآمده همه‌گیر نشود هم ــ‌خواهد بود! چطور بگویم؟ زمانی‌که وارد متاورس می‌شوید، در می‌یابید که واقعاً چیزی در آنجا وجود ندارد!
پیشبرد تحقیقات علمی با متاورس
با متاورس می‌توان تحقیقات علمی را چندین سال به جلو برد، به‌ویژه در زمینهٔ مراقبت‌های بهداشتی، هوافضا، تولید و بسیاری از زمینه‌های دیگر… . به عنوان نمونه، متخصصان داروسازی می‌توانند ساختار مولکولی یک واکسن را به صورت سه بُعدی شبیه‌سازی کرده و به راحتی، با مجازی سازیِ ساختارِ مولکولی، آن را مشاهده کنند.
متاورس قادر است تأییدیه‌ها را سریع‌تر ردیابی و تشخیص خطا را تقویت کند و هم‌چنین میزان موفقیت را افزایش داده و تبدیل به مقصد دیجیتالی‌ای شود که همه ما در آن، دور هم جمع می‌شویم تا با هم معاشرت کنیم. دنیای متاورس چنین جایی است! دست‌کم آرزو داریم که در آینده باشد!
بیشتر بخوانید:
- تبعیض جنسیتی و نابرابری در متاورس ؛ حتی جهان نو نیز از بی‌عدالتی در امان نیست!
- ساخت یک کشور در متاورس ؛ ایده‌ای عجیب و دشوار!
دیدگاه شما درباره دنیای متاورس چیست؟ آن را بازی رسانه‌ای زاکربرگ و دار و دسته‌اش می‌دانید و یا واقعیت اجتناب‌ناپذیر فضای مجازی؟ لطفاً دیدگاه خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان بگذارید و اخبار تکنولوژی را با ما دنبال کنید.
براساس: sciencefocus
