بزرگترین انقراض تاریخ حدود 250 میلیون سال پیش رخ داده است. محققان در مقاله‌ای جدید اذعان می‌کنند که فوران یک آتشفشان به مدت یک میلیون سال، یکی از عوامل مهم در وقوع این انقراض عظیم بوده است.
یک مطالعه جدید می‌تواند به توضیح نیروی محرکه و آغازگر بزرگترین انقراض تاریخ حیات سیاره زمین موسوم به انقراض پرمین (End-Permian Extinction) کمک کند. بزرگترین انقراض تاریخ سیاره زمین که به “مرگ بزرگ” نیز شهرت دارد، حدودا 250 میلیون سال پیش به وقوع پیوست. این انقراض به دلیل یک فوران آتشفشانی عظیم در منطقه سیبری در روسیه امروزی بود که منجر به انقراض کامل 90 درصد از حیات روی این سیاره خاکی شد.
جغرافی‌دانان این فوران را جریان بازالت‌های سیبری (Siberian Flood Basalts) نام می‌دهند. این جریان‌ها به مدت یک میلیون سال در سطح سیاره وجود داشته‌اند. مایکل برودلی (Michael Broadley)، محقق پست‌دکترا مرکز تحقیقات پتروگرافی و ژئوشیمی در نانس فرانسه و نویسنده ارشد این تحقیق می‌گوید:
مقیاس وقوع این انقراض بسیار شگفت‌انگیز است به طوری که دانشمندان این پرسش را مطرح می‌کنند که چه چیز منجر شده جریان بازالتی سیبری بسیار بیشتر از سایر آتشفشان‌های مشابه مرگ‌آفرین باشد.
این مقاله که در مجله Nature Geoscience به چاپ رسیده با همکاری لورنس تیلر (Lawrence Taylor) به انجام رسیده است. او مدیر پیشین پیشین موسسه علم جغرافیای سیاره‌ای در دانشگاه تنسی شهر ناکسویل بوده است. تیلر که به مدت 46 سال در دانشگاه تنسی فعالیت داشته است، در سپتامبر 2017 و در سن 79 سالگی درگذشت. برودلی می‌گوید:
نتیلر در زمینه جمع‌آوری نمونه از زنولیت‌های گوشته زمین، قطعات سنگی لیتوسفر (بخشی از سیاره که بین پوسته و گوشته قرار دارد) که با عبور ماگما به دام افتاده و با انفجار آتشفشان به سطح زمین آمده بودند بسیار مهارت داشت. او همچنین در طول این مطالعه، پیشنهاد‌هایی را ارائه داد.
در طول تجزیه و تحلیل نمونه‌ها، برودلی و تیمش تلاش کردند تا ترکیبات موجود در لیتوسفر را شناسایی کنند. آنها متوجه شدند که پیش از آنکه جریان بازالت‌های سیبری رخ دهد، لیتوسفر در این ناحیه سرشار از عناصر کلر، برم و ید بوده است. همه این عناصر شیمیایی به گروه هالوژن‌ها تعلق دارند. با این وجود به نظر می‌رسد این عناصر پس از فوران آتشفشان از میان رفته‌اند.
زنولیت‌های گوشته تکه‌های سنگ لیتوسفر هستند. اشاره کردیم که لیتوسفر بخشی از ساختار زمین است که بین پوسته و گوشته قرار دارد. برودلی در این زمینه می‌گوید:
ما به این نتیجه رسیدیم که این ذخیره بزرگ از هالوژن‌ها که در لیتوسفر سیبری انباشته شده بوده، در طول فوران آتشفشانی به اتمسفر زمین فرستاده شده است. این اتفاق در آن زمان به طور قابل ذکری منجر به آسیب دیدن لایه اوزون و وقوع بزرگترین انقراض تاریخ شده است.
بزرگترین انقراض تاریخ سیاره زمین انقراض پرمین نام داشته که همانطور که گفته شد تحت عنوان “مرگ بزرگ” نیز از آن یاد می‌شود. این رویداد به طور دقیق 251.4 میلیون سال پیش، یا حدود یک سال کهکشانی، به وقوع پیوسته است.
بزرگترین انقراض تاریخ که در مرز بین دو دوره زمین‌شناسی پرمین و تریاس تشکیل شده است، به همین دلیل برخی این رخداد را انقراض پرمین-تریاس نیز نام می‌دهند. در طول این واقعه 96 درصد از تمامی گونه‌های دریایی و 70 درصد از مهره‌داران روی خشکی‌ها منقرض شدند. انقراض پرمین تنها انقراض شناخته شده برای حشرات به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید: لیستی از قویترین و بزرگترین آتشفشان ها در دنیا
همانطور که در این تحقیق نیز به آن اشاره شد، حدود یک میلیون سال فرآیند این انقراض به طول انجامیده است. به همین دلیل است که تنوع زیستی (Biology Diversity) قابل توجه‌ای از موجودات زنده از میان رفته اند. به علاوه مدت تقریبا زیادی نیز طول کشیده تا حیات دوباره به زمین بازگردد.
دانشمندان بر این عقیده‌اند که بزرگترین انقراض تاریخ خود مشتمل بر سه مرحله مجزا بوده است. به موجب فورا‌ن‌های آتشفشانی بازالتی در طول یک میلیون سال (که اثرات آنها را جغرافی‌دانان در سیبری و شمال چین یافته‌اند)، گازهای سمی مثل دی اکسید گوگرد در جو زمین پراکنده شده است.
اساطیر کهن در مورد آتشفشان‌ها درست می‌گفتند
در ادامه این امر منجر به کاهش نور دریافتی از خورشید و وقوع یک دوره یخبندان در سیاره شده است. سپس به دلیل کمبود اکسیژن گاز سولفید دی هیدروژن به دلیل فساد مواد آلی دریاها تولید شده و مجددا در جو زمین پخش شده است، گازی که بسیاری از موجودات را به کام مرگ فرو برده است.
فعالیت‌های آتشفشانی که به پایان رسیدند، گازهای گلخانه‌ای مانند متان و دی اکسید کربن در اتمسفر منجر به گرم‌شدن این سیاره شدند. به طور کلی در انقراض پرمین (بزرگترین انقراض تاریخ سیاره زمین) 95 درصد موجوداد منقرض شدند. پس از گذشته سال‌ها خزندگان بودند که در دوره مزوزویک بر روی زمین چیرگی یافتند.
تماشا کنید:
.
منبع: Astrobio
