کشف دم پر دار یک دایناسور باعث شگفتی شد. این نخستین باری نیست که یک پر در سنگ کهربا کشف می شود؛ اما این نخستین باری است که محققان به طور قطع می دانند، این پر متعلق به یک دایناسور بوده است. کشف دم پر دار یک دایناسور می تواند، شواهدی ارزشمندی از نحوه تکامل و ظاهر دایناسورهای پر دار در اختیار دانشمندان قرار دهد، چیزی که امکان مطالعه آن از روی فسیل ها وجود ندارد.
رایان مک کلر، محققی از موزه سلطنتی ساسکاچوان کانادا، به CNN گفت: ” این نخستین باری است که بقایایی از زمان حیات یک دایناسور کشف می شود، چنین چیزی می تواند، بهترین جزئیات قابل مشاهده را در اختیار ما قرار دهد.”
این دم پر دار سال گذشته در عین شگفتی در بازاری در میانمار کشف شده بود، این سنگ در واقع به عنوان یک تکه سنگ کهربای حاوی مواد گیاهی فروخته شده بود.
لیدا ژینگ، محققی از دانشگاه علوم زمین شناسی پکن، چین، بلافاصله تشخیص داد این سنگ حاوی بقایای دایناسور است و به همراه مک کلر شروع به مطالعه این شواهد جدید کرد.
این دو محقق با استفاده از یک میکروسکوپ دقیق و یک دستگاه سی تی اسکن، ساختار پرها و استخوان های متصل به آن را مورد بررسی قرار دادند و تخمین زدند، این دم متعلق به کلادی از تهی دم خزندگان بوده است. تهی دم خزندگان، خانواده ای از دایناسورهای گوشتخوار پرنده مانند بوده است که حدود 99 میلیون سال پیش در دوران کرتاسه می زیسته اند.
محققان می گویند، این نخستین شواهد موجود از دایناسورهای غیر پرنده ای است که در یک کهربا کشف شده است.
مک کلر در مصاحبه ای مطبوعاتی گفت: “این دم شامل هشت مهره یک دایناسور نوجوان است. می توانیم از منشأ این (پر) مطمئن باشیم، چرا که مهره ها به یک میله یا استخوان پایگو استایل همچون پرندگان مدرن و نزدیک ترین خویشاوندانش جوش نخورده اند. در عوض، دم بلند و انعطاف پذیر است و ته ساقه در دو طرف آن امتداد یافته است.”
به عبارت دیگر، این پر قطعا متعلق به یک دایناسور بوده است، نه یک پرنده ماقبل تاریخی.
این تیم، دایناسور تهی دم خزندگان را “اِوای جوان” نام گذاری کرده و به نظر می رسد، این دایناسور هنگام مرگ، به اندازه یک گنجشک بوده است. گونه بالغ این تهی دم خزنده کمی کوچک تر از یک شتر مرغ بوده است.
خانواده ای که این دایناسور متعلق به آن است، خویشاوندنی نزدیکی با تیرانوسور و ولاسیرپتر داشته است. البته با توجه به شواهد جدید، اوا احتمالا نرم و کرکی تر بوده است. همچنین تجزیه و تحلیل های محققان نشان می دهد، رنگ دم در سطوح فوقانی قهوه ای بلوطی و در سطوح زیرین زرد و یا سفید بوده است.
مورد جالب دیگر اینکه، این پرها بخش مهمی از محور مرکزی خود که محور سنبله نام دارد را از دست داده اند. چیزی که می توانست به پاسخ به یکی از پرسش های اساسی در مورد تکامل پرها کمک کند، آیا پرها در ابتدا به همراه محور مرکزی سفت و نوک تیز بوده اند و یا کرکی و نرم؟
این سوالی مهم است، چرا که محققان تصور می کنند، بدون محور مرکزی، پرواز امکان پذیر نیست.
در شواهد به تازگی کشف شده، بخش های کرکی در پر جای گرفته اند، اما برای اطمینان از این موضوع؛ محققان می باید، شواهد بیشتری از آن دوران را مورد بررسی قرار دهند.
این تیم همچنین از لحاظ شیمیایی، کهربای مورد نظر را تجزیه و تحلیل کرده اند و نشان داده اند، لایه بافت نرم نزدیک استخوان دارای اثری از عنصر آهن است که می توانسته به جای مانده از هموگلوبین خون اوا بوده باشد. هموگلوبین، پروتئینی (در گلبولهای قرمز خون) است که وظیفه آن انتقال گازهای تنفسی در خون بوده و دارای چهار گروه آهن دار است. هموگلوبین به پرواز پرنده در ارتفاعات بالا کمک می کند.
محققان امیدوارند، برای اثبات فرضیات خود، نمونه های دیگری از بقایای این گونه و یا حتی دایناسوری کامل را در یک کهربا کشف کنند تا به حل فرضیه های مختلف در مورد دایناسورها کمک کند.
به گفته مک کلر:”این برداشت دیدنی و جذابی بود که برای ما امکانی برای دنبال کردن مسیر (تکاملی) پرهای مدرن فراهم کرد. “
یافته های این محققان در نشریه “Current Biology” به چاپ رسیده است.
.
منبع: sciencealert
