در جریان نشست علمی تخصصی مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری با عنوان «صنعت خودروسازی در ایران؛ چالشها و توصیههای سیاستی» که با حضور مسئولین مرتبط برگزار شده طی خبری اعلام شد که 70 درصد قطعات خودرو تولید داخل است.
به گزارش تکراتو به نقل از ایسنا در جریان 154 نشست علمی تخصصی مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری با عنوان «صنعت خودروسازی در ایران؛ چالشها و توصیههای سیاستی» به بررسی مسائل مهم این صنعت با حضور مسئولین مرتبط پرداخته شد. بر اساس آمار منتشر شده نرخ رشد تولید خودروهای مونتاژی از نرخ رشد تولید خودروهای داخلی بیشتر شده است. همچنین مشخص شد که 60 میلیون نفر در دنیا و 800 هزار نفر در ایران در صنعت خودرو سازی در حال فعالیت هستند. رتبه تولید خودرو در ایران در چند سال گذشته بین 16 الی 20 دنیا متغیر بوده است اما خبر خوب اینجاست که بیش از 70 درصد قطعات خودرو تولید داخل است.
بیشتر بخوانید: قیمت خودرو طی یک سال 60 تا 130 درصد افزایش داشته است
تولید 70 درصد از قطعات خودرو در داخل کشور
دکتر محمّد جعفری؛ معاون برنامهریزی راهبردی، توسعه و مدیریت منابع ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ریاست جمهوری به عنوان مدیر علمی نشست، اعلام کرد: «به عنوان یک پژوهشگر از سال 1394 به صورت خیلی ویژه روی خودرو مطالعاتی را به کمک سایر پژوهشگران و همکارانم شروع کردیم. از سال 1336 با یک وام 6 میلیون تومانی شرکت خودروسازی جیپ در ایران تاسیس شد و پس از آن در سال 1338 لندرور تحت عنوان شرکت مرتب در کشور فعال شد. در سال 1341 شرکت ایران ناسیونال یا همان ایران خودرو ایجاد شد که البته دو سال قبل از آن شرکت فیات هم مجموعه کوچکی را راهاندازی کرده بود. در سال 1354 خودروی پیکان که نمادش تا اکنون هم جاری است، تولید شد. سال 1352 کارخانه جنرال موتور در ایران به بهره برداری رسید که خودروی شورولت آمریکایی را مونتاژ میکرد، نهایتا در 1354 ما 13 مجموعه مونتاژ خودرو در داخل کشور داشتیم که 38 درصد از این خودروسازیها در حوزه خودروهای سواری بود و بقیه هم در حوزههای ساخت کامیون، کامیونت و خودروهای سنگین فعالیت داشتند و این یعنی در همان موقع احتمالا از کشور آلمان هم جلو زده بودیم.»
او می گوید: « پس از اتمام جنگ شرکتهای خودروسازی ایران با حمایت دولت شروع به فعالیت کردند. این امر منجر به گسترش تولید داخلی و ایجاد شرکتهای قطعهسازی در کشور شد و رشد خوبی در تولید خودرو با نگرش بازارهای داخلی ایجاد شد. اگرچه همواره تقاضاکنندگان از کیفیت خودروهای تولیدی ناراضی بودند و از قیمت آنها در قیاس با دیگر کشورها اظهار نارضایتی کردهاند. در سال 1375 ایده تولید سمند آغاز شد و در سال 1382 تولید پژو 206، در سال 1383 تولید پژو پارس، در سال 1385 تولید تندر 90 و در سال 1390 تولید دنا کلید خوردند.»
جعفری افزود: «در دهه 90 نیز خودروهایی همچون کوییک و تارا تولید شدند، اما تولید این خودروها بنا به دلایلی نه کیفیت تولیدات قبل را داشت و نه تقاضاکنندگان میل چندانی به خرید این خودروها داشتند. دلایلی همچون نحوه قیمتگذاری خودرو، مالکیت و مدیریت شرکتهای خودروسازی و اقتصاد سیاسی حاکم بر صنعت خودرو از جمله عواملی هستند که صنعت خودرو را از سال 1396 به بعد به ورطه ورشکستگی کشاندهاند و نه تنها نارضایتی خودروسازان بلکه نارضایتی عموم مردم را هم به وجود آورده است. همچنین بی ثباتی قیمت خودرو یکی از مهمترین نگرانیها و اصلیترین دغدغه مردم است. از طرفی تفاوت قیمت خودرو در کارخانه و بازار فسادهای بسیاری ایجاد کرده که باید با بررسی راهکارهای مناسب در صدد رفع این مشکلات برآمد.»
وی ادامه داد: «روند نحوه تعیین قیمت خودرو در طول زمان بسیار متغیر بوده و طبق یک استاندارد و اصول در طول زمان پیش نرفته است. متأسفانه از سال 1391 به بعد تقریباً هیچگونه کنترل خاصی روی قیمت گذاری خودرو در این صنعت وجود نداشته و بازار خودرو از این سال به بعد ملتهب شده است.
معاون برنامهریزی راهبردی، توسعه و مدیریت منابع ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ریاست جمهوری مواردی از قبیل آلودگی هوا، افزایش مصرف سوخت، بالا رفتن قیمت قطعات خودرویی، از بین رفتن منابع محیط زیستی، نارضایتی مردم و افزایش تصادفات خودرویی را نتیجه استفاده از خودروهای فرسوده دانست.»
در ادامه این نشست، مهندس بیوک علیمرادلو؛ مدیر عامل گروه بهمن، گفت: « صنعت خودرو در سطح جهان یکی از موضوعات مهم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است، بطوری که رشد یا رکود این صنعت همیشه همگام با رشد و یا رکود شاخصهای اقتصاد جهانی بوده است. در ایران نیز این صنعت بیشترین توجهات اقتصادی سیاسی و اجتماعی را به خود معطوف داشته است. لذا با توجه به اهمیت این صنعت در ادامه به بررسی صنعت خودروی ایران و جهان میپردازیم.»
وی افزود: «لازم است این نکته را خاطرنشان کنم که در خیلی از کشورها خودرو فقط یک وسیله است که یا برای حمل و نقل افراد و یا برای حمل بار از آن استفاده میشود، اما در کشور ما علاوه بر استفاده از خودرو به عنوان وسیله نقلیه از خودرو به عنوان یک وسیله سرمایهای و همچنین یک وسیله کاری استفاده میشود و یک محل درآمد برای قشر متوسط جامعه است.»
علیمرادلو در مورد وضعیت خودروسازی در جهان گفت:«کل درآمد صنعت خودرو در جهان 3 هزار میلیارد دلار است که 3 درصد از سهم GDP جهان را به خود اختصاص داده است و حدود 60 میلیون نفر در این صنعت در جهان اشتغال مستقیم و غیر مستقیم دارند. همچنین این صنعت حدود 750 میلیارد دلار برای کشورها و دولتها درآمدزایی دارد که رتبه اول درآمدزایی دولتهاست و به عنوان لوکوموتیو اقتصاد به شمار میرود و جالب است بدانید این صنعت پیشران 60 صنعت دیگر است. علاوه بر اینها صنعت خودروسازی در جهان با 1250 میلیارد دلار رتبه اول تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است.»
وی ادامه داد: « رتبه ایران در تعداد تولید خودرو در دنیا در سال 2019 بیستم بود که در حال حاضر عدد شانزدهم دنیا را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که چین با یک فاصله معنیداری در این صنعت از سایر کشورها پیشی گرفته است و عملا در بازارهای جهانی نقش خودروهای چینی هم به لحاظ تیراژ تولید و هم به لحاظ تکنولوژی بسیار پررنگتر شده است.»
علیمرادلو در مورد صادرات صنایع مختلف خودرو در دنیا، گفت:«در سال 2021 صادرات صنایع مختلف دنیا 710.4 میلیارد دلار بوده که 40.4 نیز به قطعات خودروها اختصاص داشته و 141.1 میلیارد دلار نیز به کامیونها و وسایل نقلیه سنگین اختصاص داشته است. ما اگر صنعت خودروسازی را به عنوان یک کشور در نظر بگیریم، با این عدد و ارقام این صنعت، ششمین اقتصاد دنیا به حساب میآید.»
مدیر عامل گروه بهمن در ادامه در مورد ترکیب اشتغال صنعت خودروسازی، گفت:«در صنعت خودروسازی دنیا حدود 60 میلیون نفر مشغول به فعالیت هستند که 17 درصد از این افراد اشتغال مستقیم در خودروسازی و قطعات خودروسازی دارند و حدود 83 درصد نیز به صورت غیرمستقیم در صنایع بالادستی و فعالیتهای پایین دستی این صنعت مشغول به فعالیت هستند. اگر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم را در نظر بگیریم، حدود 5 درصد از اشتغال صنعتی در جهان وابسته به این صنعت است.»
علیمرادلو در مورد خصوصیات صنعت خودروسازی، افزود: «مواردی همچون رقابتی کشنده، تولید انبوه سفارش شده، تعداد محدود بازیگران اصلی خودروسازی، غولهای فناوری و FSSها، زنجیره جهانی توسعه و اقتصاد مبتنی بر آبشار فناوری و حضور بازیگران جدید مانند اپل، گوگل، هوآوی و… در توسعه خودروهای خودران از جمله ویژگیهای صنعت خودروسازی در جهان امروز به شمار میرود.»
وی همچنین مواردی چون مشارکت در سطح خودروسازی، برنامه منسجم و بلندمدت و سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه صنعت خودروسازی و همچنین مشارکت شرکتها با یکدیگر در توسعه تکنولوژی را از عوامل کلیدی موفقیت و بهبود کیفیت خودروسازی در دنیا دانست.
علی مرادلو اما در مورد وضعیت خودروسازی در ایران، گفت: «پیشبینی کل درآمد صنعت خودرو در ایران در سال 1402 چیزی بالغ بر ۷۵۰ میلیارد تومان است و احتمالا این عدد در سال آینده به بالای هزار همت نیز برسد. در این صنعت حدود 800 هزار نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم در حال فعالیت هستند که 12 درصد سهم از ارزش افزوده در این صنعت ایجاد میشود. در حال حاضر ایران در رتبه 16 خودروسازی دنیا قرار دارد و تقاضای واقعی خودرو حدود یک میلیون دستگاه در سال است که البته ظرفیت ایجاد شده در تولید صنعت خودرو در سال 2.2 میلیون دستگاه است و این سؤال مطرح است که چرا علیرغم وجود این ظرفیت بالا، از تمام توان برای تولید خودرو استفاده نمیشود و یا اگر نیازی به این تعداد تولید خودرو نیست، چرا چنین ظرفیتی ایجاد شده است.»
مدیر عامل گروه بهمن در ادامه مواردی از قبیل عدم سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه، زیانده بودن، تصدیگری دولتی، نبود برنامه و ادامه حاکمیت عوامل آسیب زننده به صنعت خودرو، استراتژی صنعتی متغیر و بعضا نامعلوم، عدم همکاری با سایر خودروسازان، استفاده از نیروی انسانی ناکارآمد در برخی از سطوح مدیریتی، خریدهای خارجی بعضا به صورت موازی از واسطههای غیر اصلی، عدم سرمایه گذاری درست در بهروزرسانی و نگهداری تجهیزات تولید، گردش مالی کند و هزینه مالی بالا و نبود راهبرد مشخص در سطح ملی را از جمله واقعیتهای موجود در صنعت خودروسازی کشور دانست.
مدیر عامل گروه بهمن در انتها در ارائه راهکارهای بهبود صنعت خودروسازی در کشور به راهکارهایی چون خروج دولت از تصدیگری، حذف قیمتگذاری دستوری، تعیین شفاف عوامل تاثیرگذار روی برنامههای میان مدت و بلند مدت خودروسازان و حرکت به سمت تولید خودروهای با تکنولوژی نوین و استفاده از فرصت توافقنامه 25 ساله با مدیریت بخش خصوصی برای انتقال تکنولوژی و تولید خودروهای مشترک اشاره کرد.
در ادامه نشست، امیرمحمّد کیانمنش؛ پژوهشگر و صاحب نظر صنعت خودروسازی، گفت: «یکی از تاثیرگذارترین عوامل محیطی که باید به آن توجه کرد این است که، ما رتبه یک تحریمهای جهانی را قبل از آخرین دور تحریمی که علیه روسیه تنظیم شد، داشتیم و این واقعیت باعث میشود که ما محیط اقتصادی که داریم درآن زندگی میکنیم، قابل قیاس با هیچ یک از رقبای جهانی نباشد؛ بنابراین شرایط تحریمی روی اقتصاد ما بسیار تاثیرگذار بوده است و روی صنعت خودروسازی هم تاثیر منفی داشته است که البته این شرایط محیطی ایجاب میکرد که ما یک انسجام سیاستگذاری را داشته باشیم که این انسجام در صنعت خودرو در حال حاضر وجود ندارد.»
وی ادامه داد: «در بسیاری از خودروهای تولیدی در دو خودروساز کشور خوشبختانه توانستهایم به داخلیسازی بیش از 70 درصد در قطعات برسیم، اما در معدود قطعاتی که بعضا قطعات کلیدی نیز هستند، ما نیازمند واردات هستیم، به همین علت خودروسازی برای تامین این قطعات نیازمند واردات از دیگر کشورها که عمده آنها چین است، می باشد. عدم تامین بهموقع ارز برای خودروسازان کشور موجب شده که روند تولید خودروسازان رشد قابل توجهی نداشته باشد، زیرا عملا قطعه مورد نیاز آنها به خط تولید نرسیده است. به همین دلیل اگر وزارت صمت هدف گذاری را در برنامه خود اعلام میکند، باید همه جوانب آن مانند افزایش نیاز ارزی خودروسازان و تامین به موقع آن را نیز در برنامه خود قرار دهد.»
این پژوهشگر و صاحبنظر صنعت خودروسازی در ادامه گفت: «یکی از شروط اصلی خودوسازان برای افزایش تولید امسال تامین نهادههای تولید با حمایت وزارت صمت بود که این مهم با توجه به شرایط کشور و گلوگاههای تولید در صنعت فولاد برآورده نشد. همچنین در تابستانی که گذشت، خودروسازان روزهای بیشتری را با خاموشی و عدم تولید به علت کمبود برق مواجه بودند که همین امر باعث عقب افتادگی از برنامه تولیدشان شد.»
کیانمنش افزود: «با ورود دوباره شورای رقابت در بحث قیمتگذاری خودرو در اواخر سال 1401، قیمت خودرو با محاسبه بهای تمام شده موجود در صورتهای مالی 6 ماهه اول سال 1401 محاسبه و پس از کش و قوس های فراوان اعلام شد. نکته مهم و تاثیرگذار این ماجرا افزایش شدید قیمت ارز در نیمه دوم سال 1401 بود که در صورتهای مالی نیمه اول 1401 هویدا نبود و قیمت تمام شده خودروها را به شدت بالا میبرد و مورد اعتراض شدید خودروسازان واقع شد، لکن تا امروز ملاک فروش خودروسازان همان قیمت اولیه محاسبه شده است.»
وی همچنین در مورد خودروسازان خصوصی گفت: «12 خودروساز فعال در بخش خصوصی کشور وجود دارند که میتوان مدیران خودرو را از نظر تیراژ بزرگترین آنها اعلام کرد. مدیران خودرو برای اولین بار توانست در 6 ماهه نخست امسال گوی سبقت را از ایران خودرو ربوده و بزرگترین تکه کیک بازار خودروی ایران را از آن خود کند. در سال 1402 بیشترین نرخ رشد تولید به خودروسازان خصوصی کشور تعلق داشته است که از 68 هزار و 383 دستگاه خودرو در هفت ماه نخست سال 1401 به 129 هزار و 300 دستگاه خودرو در هفت ماه نخست امسال رسیدهاند که رشد بیش از 185 درصدی را نشان میدهد.»
در انتهای نشست، کارشناسان و صاحبنظران حاضر در نشست به بیان نقطهنظرات و سؤالات خود پرداختند.
یکی از مشکلات اقتصاد کشور به طور کل و همچنین صنعت خودروسازی به طور جزء، مجمع الجزایری و اتخاذ تصمیمات سلیقهای در صنعت خودرو و اقتصاد کشور، تغییرات کوتاه مدت در سطح مدیران، پیچیده بودن صنعت خودرو دانسته و پرهیز از سیاهنماییهای این صنعت و توجه به ظرفیتهای آن اشاره داشتند.
به نقل از روابطعمومی مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری، این نشست به صورت حضوری و مجازی و با مشارکت دستگاههای اجرایی ملی و استانی، مراکز پژوهشی، دانشگاهها و اندیشکدههای کشور در سالن دکتر عظیمی مرکز پژوهشهای توسعه و آینده نگری برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
- لیست قیمت محصولات بهمن موتور امروز 29 دی 1402
- لیست قیمت محصولات کرمان موتور امروز 29 دی 1402
- لیست قیمت محصولات مدیران خودرو امروز 29 دی 1402
- لیست قیمت لاستیک امروز 29 دی 1402 [قیمت روز انواع لاستیک ایرانی و خارجی]
نظر شما راجع به تولید قطعات خودرو در داخل چیست ؟ لطفا دیدگاه خود را در بخش کامنت با تکراتو در میان بگذارید و اخبار تکنولوژی را با ما دنبال کنید