چهارشنبه شب، تهران لرزید و چیزی حدود 20 تا 30 میلیون نفر از پایتخت نشینان و شهرهای اطراف نیز با آن لرزیدند. ترس بر شهر سایه انداخت و این نگرانی را بوجود آورد که آیا زلزله بزرگتری در راه است؟ برخی گزارش ها حتی از قریب الوقوع بودن یک زلزله سنگین در تهران خبر می‌دادند.
زلزله بزرگ در تهران ؛ حقیقت یا یک خیال ترسناک!
اما آیا احتمال وقوع یک زلزله بزرگ در تهران وجود دارد؟ اگر یک زلزله شدید پایتخت ایران را بلرزاند، چه اتفاقی می‌افتد؟ این دست سوالات در ماه‌های اخیر و پس از زلزله مرگبار کرمانشاه، موضوع بحث رسانه‌های کشور و بسیاری از ساکنان پایتخت بوده است.
در پاسخ به این سوالات، متخصصان و کارشناسان، به مقامات کشور هشدار داده‌اند که احتمال وقوع زلزله بزرگ تهران در آینده‌ای نزدیک وجود دارد!
24 آبان بود که محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران، در یک نشست شورای شهر اظهار داشت که “انتظار می‌رود یک زلزله عظیم در آینده‌ای نزدیک پایتخت ایران را بلرزاند”. او در ادامه افزود:
طبق نظر کارشناسان، هر 150 سال یک بار، زمین لرزه‌ای به بزرگی 7 ریشتر در تهران رخ می‌دهد. اکنون 35 سال از این بازه‌ی زمانی گذشته است.
باید این نکته را مورد توجه قرار دهیم که زلزله‌ای که چهارشنبه گذشته رخ داد، به بزرگی 5.2 ریشتر بود که امواج زلزله در مرز البرز و تهران در حوالی ملارد و مشکین دشت و در عمق 7 کیلومتری زمین به وقوع پیوست.
بیشتر بخوانید: جزئیات زلزله ۲۹ آذرماه تهران
بر اساس مطالعه اخیری که توسط بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی انجام گرفته است، اگر زمین لرزه‌ای در تهران رخ دهد، بین 200 تا 300 هزار خانه تخریب خواهند شد و بیش از 1 میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند. هم اکنون جمعیت تهران بر اساس آمارهای رسمی بیش از 13 میلیون نفر است.
علی بیت اللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، هفدهم آبان در مصاحبه‌ای که با روزنامه شهروند داشت، اظهار داشت که تهران یکی از شهرهایی است که بیشترین امکان زلزله در آن وجود دارد.
او در ادامه افزود:
خطوط گسل زیادی در تهران وجود دارد که در مجموع 30 خط گسل شمال به جنوب را شامل می‌شود، بنابراین امکان وقوع یک زلزله بزرگ در تهران وجود دارد.
«من از چشمه بالا رفتم، خیابان همچون میز ناهار خوری به نظر می‌رسید که رومیزی را از رویش برداشته باشند. مردم دور هم جمع شده بودند و برخی همدیگر را می‌زدند… برای آخرین بار به قشنگ‌ترین خیابان تهران نگاه کردم، شاید دوباره هیچ وقت (اینجا) را قشنگ نبینم».
این بخشی از رمان «نگران نباش» نوشته مهسا محب علی است. این رمان با وقوع یک زلزله در تهران آغاز می‌شود و زندگی یک روز از دختر معتادی به نام شادی را دنبال می‌کند. شادی که برای تهیه مواد به بیرون خانه رفته است، زلزله تهران را مشاهده می‌کند و راوی روایت تهران پس از زلزله می‌شود که مملو از هرج و مرج، رفتارهای غیرعادی، خشونت و ترس مردم است.
رمان نگران نباش در سال 87 منتشر شد و چندین جایزه معتبر ادبی را به دست آورد و تنها در عرض دو سال، به چاپ هشتم رسید. محب علی در آبان سال 88 در مصاحبه‌ای با بی بی سی، نظرات خود در مورد انتخاب چنین ایده‌ای برای رمانش گفت:
او گفت:
به نظرم، تهران همیشه در حال انفجار است. مثل یک کاسه آش سر پر. حالا فرض کنید در این شهر زلزله‌ای هم رخ دهد. وقتی بعد از زلزله بم یک زلزله خفیف در تهران آمد، خیلی‌ها به خیابان ها ریختند و شب را در پارک‌ها خوابیدند و عکس العمل‌های متفاوت و عجیب و غریب بسیاری از آنها سر زد. بنابراین، به نظر شما من دارم داوری اشتباهی می کنم؟
در طی چند سال گذشته، بسیاری از مقامات و کارشناسان هشدار داده‌اند که پایتخت، آمادگی لازم برای مقابله با یک زلزله را ندارد. امیرمحسن ضیایی رئیس جمعیت هلال احمر ایران اسفند ماه گذشته در مصاحبه‌ای با جام جم آنلاین گفت، تهران آماده یک زلزله نیست.
او گفت:
نه شهروندان و نه مقامات هیچ گونه توجهی به این موضوع ندارند و درک نمی‌کنند که در واقع ما روی یک بمب ساعتی قرار داریم.
اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، در نشست 12 اردیبهشت، در مورد این موضوع گفت:
ساختمان‌های نامنظم و فرسوده و ساختار شهری نامناسب، یکی از مهترین دلایلی هستند که هرگونه زلزله احتمالی در تهران، می‌تواند پیامدهای بسیار مخربی در پی داشته باشد.
به گفته بیت اللهی، یک پنجم ساختمان‌های تهران در نواحی فرسوده شهری واقع شده‌اند که دارای عرض‌های کم، بافت قدیمی و غیرقابل دسترس هستند.
او در مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایسنا، گفت:
افزایش ارتفاع جاده‌های شهری به 6 تا 8 متر، موضوع را دشوارتر کرده است، به قدری است که حتی نمی‌توان تصور کرد. در صورت وقوع زلزله احتمالی در تهران چگونه می‌توان به آسیب دیدگان این نواحی امداد رسانی کرد؟ بنابراین، شمار قربانیان ثانویه زمین لرزه احتمالی تهران می‌تواند به طور چشم‌گیری افزایش یابد.
محمد علی نجفی، شهردار تهران در مصاحبه‌ای در 3سوم آذر با صدا و سیما، گفت:
سیستم مدیریت بحران تهران کارآمد است و ما نباید در مورد آن نگران باشیم … زلزله یک رویداد طبیعی است و ما نباید از آن بترسیم، بلکه باید تلاش کنیم که خطرات مربوط به چنین سوانحی را تا حد ممکن کاهش دهیم.
محمد علی نجفی در ادامه گفت که ساختمان‌های مناسب‌تر، مسئله‌ای پر اهمیت هستند.
او در ادامه گفت:
ساختمان‌ها باید قادر به مقاومت در برابر زلزله‌ای با شدت 7 ریشتر باشند. با این وجود، ساختمان‌های تهران حتی قادر به مقاومت در برابر زلزله‌ای به بزرگی 5 ریشتر هم نیستند.
در اظهار نظری دیگر، احمد صادقی، رئیس مرکز پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فارس درباره روند بازسازی ساختار فرسوده شهر تهران، گفت:
اگر ما با سرعت فعلی به پیش برویم، نیاز به حداقل 100 سال زمان برای بازسازی تهران خواهیم داشت تا پایتخت ایران را برای مقاومت در برابر یک زمین لرزه احتمالی آماده کنیم.
بر اساس تحقیق انجام شده توسط محققان ژاپنی که بیش از دو دهه قبل انجام گرفته است، خطوط گسل تهران می‌تواند زلزله‌ای به بزرگی 7 ریشتر را پدید بیاورد. بهرام عکاشه، یکی از استادان سابق دانشگاه که به پدر ژئوفیزیک و زلزله شناسی ایران معروف است، در مصاحبه‌ای با ایسنا گفته بود:
هنگامی که این تحقیق انجام شد، برخی خطوط گسل تهران شناسایی شدند. اما امروز با تحقیقات بیشتر خطوط گسل بیشتری شناسایی شده‌اند. انرژی که توسط این خطوط گسل تخلیه می‌شود، می‌تواند به قدری باشد که تلفات سنگین انسانی را در پی داشته باشد. با توجه به اطلاعات موجود در این تحقیق، اگر چنین زلزله‌ای رخ بدهد، نجات تهران غیرممکن خواهد بود. این واقعیت نباید ما را بترساند، بلکه به جای آن باید به اقدامات لازم برای کاهش آسیب‌پذیری شهر تهران بپردازیم.
بیشتر بخوانید:
- وقوع زلزله های بزرگ در سال ۲۰۱۸ افزایش می‌یابد، آماده باشید!
- پروژه هارپ چیست و چه ارتباطی با زلزله دارد؟
- بزرگترین زلزله های جهان و ایران؛ ۲۰ مورد از شدیدترین زمین لرزه های دنیا
.
منبع: al-monitor
