صفحه نمایش گوشی: توضیحی درباره انواع صفحه نمایش و رزولوشن نمایشگر موبایل

اصطلاحات مربوط به صفحه نمایش گوشی گاهی واقعا می‌تواند گیج‌کننده باشد. رزولوشن یا وضوح تصویر، تراکم پیکسلی و انواع صفحه نمایش، عبارت‌هایی است که اکثرا برای توصیف یک نمایشگر بکار می‌رود، اما اگر یک بار برای همیشه می‌خواهید معانی اعداد و اصطلاحات مرتبط با این پنل‌های نمایشی را بدانید، حتما تا پایان این متن با تکراتو همراه باشید.

در این مطلب می‌خواهیم بدانیم که هر صفحه نمایش برای چه‌کاری مناسب است و تفاوت در رزولوشن های مختلف در چیست؟ برای پاسخ به این سوالات بخش‌های مختلف هر نمایشگر را بررسی و جداگانه آن را توضیح می‌دهیم تا هیچ نقطه‌ی تاریکی در ذهنتان باقی نماند و از این پس با اعتماد به نفس بتوانید با خواندن مشخصات هر پنل، تفاوت‌های آن را با دیگر محصولات دریابید.

مشخصات فنی و اصطلاحات موجود برای صفحه نمایش گوشی

رزولوشن

هنگامی که صحبت از نمایشگر موبایل باشد مطمئنا یکی از مهم‌ترین بخش‌ها رزولوشن آن است. به‌طور کلی باید گفت که در این مورد، هرچه اعداد بزرگ‌تر باشند نشانه‌ بهتر بودن است. اما مقوله‌ رزولوشن با اندازه‌ پنل کاملا ارتباط دارد و به عددی می‌رسد که فشردگی پیکسلی و یا تراکم پیکسلی نامیده می‌شود، اما فشردگی پیکسلی چیست؟

اندازه که معمولا با مقیاس اینچ بیان می‌شود، وقتی در کنار تعداد پیکسل‌ها (مقدار اطلاعات قابل نمایش) قرار می‌گیرد، نشان دهنده‌ میزان فشردگی پیکسل‌های هر صفحه خواهد بود. این ویژگی معمولا به صورت تعداد پیکسل در هر اینچ یا ppi بیان می‌شود.

بنابراین با دانستن رزولوشن و اندازه‌ هر نمایشگری می‌توانید به راحتی حساب کنید که چه تعداد پیکسل در هر اینچ مربع از آن فشرده شده‌ است. نام دیگر مقیاس ppi همان فشردگی پیکسلی است. ضمنا با یک اپلیکیشن ساده به نام ماشین حساب فشردگی پیکسلی این مقیاس را برای گوشی خود می‌توانید محاسبه کنید.

در جدول زیر تقریبا رزولوشن‌های رایج در میان گوشی های هوشمند امروزی آورده شده و برای هرکدام نیز محصول مرتبط با آن را ذکر کرده‌ایم. ضمنا ممکن است عددی که تحت عنوان نیت (nit) درج شده نیز توجه شما را جلب کند؛ باید بدانید که این عدد میزان روشنایی نمایشگر را نشان می‌دهد.

HD

اچ دی (HD) در واقع مخفف High Definition و به معنای کیفیت بالا است. اچ دی به زبان ساده یعنی 720 در 1280 پیکسل که در این نوع پنل ها کنار هم قرار داده شده‌اند. توجه داشته باشید تا زمانی که اندازه پیکسلی یک صفحه نمایش همین مقدار باشد، اندازه‌ نمایشگر گوشی (یا هر محصول دیجیتالی) اهمیت ندارد.

به لحاظ تئوری، رزولوشن اچ دی در یک نمایشگر کوچک‌تر تصویر بهتری به شما ارائه می‌کند. بنابراین نباید انتظار داشته باشید که این رزولوشن روی یک صفحه نمایش 5 اینچی در مقایسه با یک صفحه 10 اینچی، خروجی یکسانی داشته باشند. در اینجا موضوع فشردگی پیکسلی یا همان تراکم پیکسلی که پیش‌تر به آن پرداختیم اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. به علاوه حتما می‌دانید که اندازه‌ یک پنل به صورت مورب اندازه گیری می‌شود که البته مقداری هم به نسبت ابعاد آن نمایشگر بستگی دارد.

به عنوان مثال یک نمایشگر 4.3 اینچی گوشی با رزولوشن اچ دی، فشردگی پیکسلی 342 ppi یا همان پیکسل در اینچ را ارائه خواهد کرد، اما در یک نمایشگر 4.7 اینچی با همین رزولوشن، فشردگی پیکسلی به 312 پیکسل در هر اینچ افت خواهد کرد ولی هردوی این صفحه‌نمایش‌ها نیز اچ دی محسوب می‌شوند.

اپل معتقد است که فشردگی پیکسلی 300 ppi به بالا مناسب است، زیرا چشم انسان دیگر قادر نخواهد بود فاصله‌ بین پیکسل‌ها را از یکدیگر تشخیص دهد.

Full HD

صفحه‌نمایش‌های Full HD یا همان تمام اچ دی که به اختصار FHD نیز نامیده می‌شوند، گام بعدی نمایشگرها بودند. این نوع از صفحه نمایش هنوز هم بر روی گوشی‌های هوشمند متعددی نصب و عرضه می‌شود، زیرا همچنان یک استاندارد کاملا قابل قبول به حساب می‌آید. حتی برخی پرچم‌داران قدرتمند سال 2017 نظیر شیائومی می 6 و وان پلاس 5 نیز به پنل FHD مجهز هستند.

به لحاظ تعداد پیکسل‌ها، صفحات نمایش تمام اچ دی از 1080 در 1920 پیکسل تشکیل شده‌اند و همان‌طور که توضیح داده شد فشردگی پیکسلی یا چگالی تصویر این نوع نمایشگر نیز به اندازه‌ پنل آن بستگی دارد.

یک نمایشگر 5 اینچی موبایل با رزولوشن Full HD حدودا 440 ppi فشردگی پیکسلی خواهد داشت. این در حالی است که تراکم پیکسلی یک نمایشگر 5.5 اینچی از همین نوع به 400 پیکسل در اینچ کاهش خواهد یافت.

Quad HD یا 2K

نمایشگر کواد اچ دی که به اختصار QHD نیز نامیده می‌شد کیفیت تصویری 4 برابر استاندارد نمایشگرهای HD ارائه می‌کنند. به عبارت دیگر در یک صفحه نمایش QHD می‌توان 4 برابر بیشتر از یک نمایشگر اچ دی با اندازه مشابه، پیکسل‌های تصویری را بکار گرفت.

رزولوشن تصویر این نوع صفحه نمایش ، 1440 در 2560 پیکسل است. یک نمایشگر QHD با اندازه 5.5 اینچ، فشردگی پیکسلی معادل 538 ppi خواهد داشت؛ این در حالی است که فشردگی پیکسلی یک نمایشگر 5.5 اینچی تمام اچ دی (FHD) حدود 400 پیکسل خواهد بود.

ضمنا به یاد داشته باشید که کیفیت تصویر را معمولا با عدد کوچک‌تر رزولوشن نشان می‌دهند. بنابراین به جای نمایشگر HD می‌توان گفت 720p، بجای فول اچ دی می‌توان گفت 1080p و در مورد باقی رزولوشن‌ها نیز به همین ترتیب است. البته همان‌طور که گفته شد نمایشگرهای QHD با نام 2K نیز شناخته می‌شوند که دلیل آن به تعداد پیکسل‌های بیشتر از 2000 عدد این صفحه‌نمایش‌ها مربوط است. البته اگر بخواهیم خیلی دقیق باشیم باید این صفحه‌نمایش‌ها را با نام 2.5K و یا حتی در برخی موارد مانند گلکسی نوت 8 نمایشگر 3K بخوانیم.

بسیاری از شرکت‌های تولید کننده‌ی گوشی های هوشمند از جمله سامسونگ، موتورولا، هواوی و حتی اپل، این روزها از استاندارد نمایشگرهای 2K در تولید صفحه نمایش محصولات پرچمدار خود استفاده می‌کنند.

Ultra HD یا 4K

خب هرچه پیش می‌رویم با توضیحاتی که ارائه می‌شود احتمالا ذهنتان نسبت به این نام‌گذاری‌ها روشن‌تر می‌شود. خب طبیعتا بعد از 2K، 2.5K و 3K نوبت به رزولوشن 4K می‌رسد. البته به لحاظ فنی این نوع صفحه نمایش‌ها با عدد 4096 پیکسل در بخش 4K قرار می‌گیرند و نمایشگرهای با عدد 3840 پیکسل در گروه اولترا اچ دی (Ultra HD) طبقه‌بندی می‌شود. بله حق با شماست در بسیاری از موارد این نام‌ها به جای یکدیگر به کار می‌روند، اما در حقیقت کمی با یکدیگر متفاوت هستند.

نمایشگرهای اولترا اچ دی رزولوشن 2160 در 3860 پیکسل دارند و صفحه‌نمایش‌های 4K دارای رزولوشن 2160 در 4096 پیکسل هستند. با توجه به قانونی که کمی قبل اشاره کردیم، هردوی این نمایشگرها با نام 2160p نیز شناخته می‌شوند و به لحاظ تعداد پیکسل‌ها با یکدیگر تفاوت بسیار اندکی دارند.

اولین گوشی هوشمندی که با پنل 4K به بازار عرضه شد، اکسپریا Z5 پریمیوم بود. امسال نیز شرکت سونی یک پرچم‌دار دیگر خود یعنی اکسپریا XZ پریمیوم را به یک صفحه نمایش 4K مجهز کرده است.

با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، نمایشگرهایی که سونی به آن‌ها نام 4K را اطلاق می‌کند در حقیقت نمایشگر اولترا اچ دی هستند، زیرا رزولوشن آن‌ها 2160 در 3860 پیکسل است. اما فشردگی پیکسلی این صفحات نمایشی 806 ppi است که بیشتر از هر نمایشگر گوشی دیگری است و شاید بیش از نیاز هر کاربری باشد؛ آن‌قدر بیشتر که حتی سامسونگ نیز پرچم‌داران امسال خود را با رزولوشن‌های کمتر از این مقدار وارد بازار کرده است.

شاید پس از عرضه اکسپریا Z5 پریمیوم با نمایشگر اولترا اچ دی تصور می‌شد که سال جاری میلادی تمامی تولیدکنندگان بزرگ، محصولات خود را به نمایشگرهایی با این رزولوشن مجهز کنند، اما دیدیم که به دلیل بسیاری از مسائل فنی و احتمالا اقتصادی صفحه‌نمایش‌هایی که این روزها در میان محصولات مختلف رواج بیشتری پیدا کرده، رزولوشن 2K و یا وضوح تصویری 2.5K دارند.

احتمالا مهم‌ترین دلیلی که شرکت‌ها هنوز ترجیح می‌دهند تا میان این رزولوشن‌های پایین‌تر رقابت کنند، بحث مصرف انرژی و کمبود شارژ باتری دستگاه است. زیرا محصولاتی با نمایشگرهای بزرگ‌تر که رزولوشن بالاتری دارند، حتما انرژی بیشتری مصرف کرده و عمر باتری کمتری دارند و این موضوع یکی از کلیدی‌ترین نکاتی است که در جلب مشتری می‌تواند موثر باشد.

انواع صفحه نمایش موبایل

تا امروز پنل های مختلفی در تولید صفحه نمایش‌ گوشی های هوشمند بکار رفته است: LCD، OLED، AMOLED، TFT، IPS و Super AMOLED، این‌ها عمده‌ پنل های استفاده شده در نمایشگر گوشی های هوشمند هستند. البته برخی از این پنلها را دیگر باید منسوخ شده دانست مانند TFT LCD.

یکی از رایج‌ترین انواع پنل های نمایشی IPS-LCD است و البته پنل های OLED نیز این روزها در میان پرچم‌داران، بیشتر خودنمایی می‌کنند. اما خب تمام این نام‌ها چه معنایی دارند؟

LCD

LCD مخفف سه کلمه‌ی نمایشگر کریستال مایع است و همان‌طور که از نام آن پیداست این پنل مجموعه‌ای از کریستال‌های مایع دارد که با نور پس زمینه روشن می‌شوند. فراوانی و قیمت نسبتا پایین این پنلها آنان را به یکی از گزینه‌های محبوب برای استفاده در گوشی های هوشمند و دیگر دستگاه‌ها تبدیل کرده است.

LCD ها در زیر نور مستقیم خورشید نیز معمولا عملکرد خوبی دارند؛ زیرا تمامی نمایشگر از پشت روشن می‌شود، اما در مقایسه با پنل‌هایی که از نور پس زمینه استفاده نمی‌کنند، دقت نمایش رنگی پایین‌تری دیده می‌شود.

در گوشی های هوشمند، صفحه نمایش TFT و IPS بسیار مورد استفاده قرار گرفتند. TFT مخفف Thin-film transistor بوده که به معنای فیلم نازک ترانزیستوری است و به نوعی گونه‌ی پیشرفته‌ پنل های LCD محسوب می‌شود. این نوع نمایشگرها یک ماتریکس فعال (Active Matrix) دارند. ماتریکس فعال یعنی هر پیکسل به صورت جداگانه به یک ترانزیستور و یک خازن متصل شده است.

مهم‌ترین مزیت صفحه‌های TFT قیمت تولید نسبتا پایین آن‌ها و همچنین کنتراست بیشتر تصویر آن‌ها در مقایسه با LCD های سنتی است. اما بارزترین نقطه ضعف پنل های TFT-LCD را می‌توان مصرف زیاد انرژی آن‌ها دانست و همین‌طور زاویه نمایش تصویر و دقت نمایش رنگ نسبتا ضعیف در این نمایشگرها؛ به این دلایل و همین‌طور کاهش قیمت گزینه‌های جایگزین این پنل‌ها، نمایشگرهای TFT دیگر کمتر در گوشی های هوشمند استفاده می‌شوند.

IPS مخفف کلمات سوئیچینگ هم‌سطح بوده و طبیعتا پیشرفته‌تر از پنل های TFT هستند. این نوع صفحه نمایش‌ موبایل دقت نمایش رنگ‌های بالاتری دارند و همین‌طور به‌طور چشمگیری زاویه نمایش این پنل‌ها بهبود پیدا کردند. این اتفاق با به‌کارگیری دو ترانزیستور برای هر پیکسل و همچنین نور پس زمینه‌ پرقدرت‌تر حاصل شده است، اما مصرف انرژی بالای این پنل‌ها در مقایسه با پنل‌های غیر LCD، همچنان در پنل های IPS-LCD نیز پابرجاست. البته به‌طور کلی مصرف انرژی IPS کمتر از TFT است.

احتمالا چند ترکیب دیگر با نام IPS نیز به گوشتان خورده است؛ مانند IPS-NEO ؛ این نوع نمایشگر با همین نام اختصاصی توسط ژاپن دیسپلی تولید شده و این شرکت موفق شده است تا مشکل نشت نور پس زمینه را در این مدل از صفحه نمایش مرتفع کند، اما به‌طور کلی عملکرد این پنل نیز تفاوت ویژه‌ای با IPS-LCD ندارد.

AMOLED

آمولد (AMOLED) مخفف شده‌ active-matrix organic light-emitting diode و به معنای ماتریکس فعال دیوید ساطع کننده‌ی نور ارگانیک است. نگران نباشید شاید این نام به نظرتان پیچیده برسد، اما حقیقتا این‌گونه نیست. حروف AM مخفف ماتریکس فعال است که پیش از این در بخش نمایشگرهای TFT-LCD به شما توضیح دادیم و OLED نیز یک اصطلاح دیگر برای تکنولوژی نمایشگرهای لایه نازک است.

اولد (OLED) یک ماده ارگانیک است که تنها با عبور جریان از خودش، نور ساطع می‌کند. برخلاف پنل های LCD که نور پس زمینه دارند؛ در صفحه‌نمایش‌های OLED پیکسل‌ها همیشه خاموش هستند، مگر زمانی که جریان الکتریسیته از هریک از پیکسل‌های این پنل عبور کند.

این یعنی نمایشگرهای OLED رنگ مشکی بسیار عمیق‌تری تولید می‌کند و همچنین انرژی کمتری مصرف می‌کند، به‌ویژه زمانی که رنگ مشکی روی نمایشگر موبایل نمایش داده می‌شود. البته در نظر داشته باشید که رنگ‌های روشن در صفحه‌های AMOLED بسیار بیشتر از پنل های LCD انرژی مصرف می‌کنند. ضمنا قیمت تولید این نوع صفحه نمایش گران قیمت‌تر از نوع LCD است.

ضمنا به دلیل خاموش بودن پیکسل‌ها در صفحه‌نمایش‌های OLED نسبت کنتراست تصویر در این پنل‌ها بیشتر از نمایشگر LCD است. صفحه‌نمایش‌های آمولد همچنین نرخ بازیابی تصویر بسیار سریعی دارند، اما در مقایسه با پنل های LCD زیر نور مستقیم خورشید، قابلیت دید کمتری دارند.

علاوه بر این، با در نظر گرفتن ارگانیک بودن این نمایشگرها، سوختن داخلی پیکسل‌ها و کاهش عمر دیودها نیز از دیگر عواملی هستند که باید در مورد پنل های اولد در نظر داشته باشید.

یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت نمایشگرهای AMOLED نازک‌تر بودن این پنل‌ها در مقایسه با LCD هاست. دلیل آن نیز نبود لایه نوردهی پس زمینه در این نوع پنل است.

تفاوت بین پنل OLED، AMOLED و Super AMOLED چیست؟

پیش از این گفتیم که OLED مخفف دیوید ساطع کننده‌ی نور ارگانیک بوده و این پنل نمایشی از یک صفحه‌ی نازک دارای ماده‌ الکترولومینسنت تشکیل شده که مهم‌ترین ویژگی آن بهره بردن از نور خود این صفحه است. بنابراین دیگر نیازی به نور پس زمینه در این نوع از نمایشگر گوشی نیست.

صفحات اولد زمانی که در گوشی های هوشمند یا تلویزیون‌ها به کار گرفته می‌شوند معمولا از نوع آمولد هستند که همان لایه‌ی ماتریکس فعال به آن‌ها اضافه شده است. حروف AM را که برایتان توضیح دادیم و احتمالا اگر P-OLED را شنیده باشید-به طور اختصار نمایشگر پولد نیز نامیده می‌شوند- P در این نام معادل کلمه غیرفعال است که در واقع همان OLED معمول محسوب می‌شود که البته استفاده از این نوع پنل‌ها در گوشی های هوشمند کمتر رایج است.

Super AMOLED (سوپر آمولد) اما نامی است که سامسونگ به نمایشگرهایی که در محصولات رده‌بالای خودش بکار می‌گیرد اطلاق کرده و البته اخیرا در محصولات میان رده‌ خود نیز از این نمایشگر بهره گرفته است.

مانند صفحه‌های IPS-LCD که پیش از این به شرح تفاوت آن‌ها با LCD معمولی پرداختیم، سوپر آمولد نیز در واقع نسخه‌ای بهبود یافته از آمولد محسوب می‌شود و به لحاظ فنی باید گفت سامسونگ لایه‌ حساس به لمس یا همان تاچ اسکرین را با خود صفحه تلفیق کرده است تا دیگر مجبور نباشد آن را به صورت یک لایه‌ی مجزا بر روی صفحه قرار دهد.

در نتیجه‌ این تغییر، نمایشگرهای سوپر آمولد (Super AMOLED) زیر نور خورشید عملکرد بهتری دارند و همچنین انرژی کمتری نیز مصرف می‌کنند. بنابراین سوپر آمولد تنها یک نام تجاری به منظور بازاریابی نیست و بهبودهای ایجاد شده در این نوع نمایشگر، باعث شده صفحه نمایش گوشی های سامسونگ معمولا جزو بهترین‌های بازار باشند.

رتینا (Retina)

رتینا یک نام تجاری دیگر در بازار گوشی‌های هوشمند، اما این بار از کمپانی اپل است. هیچ ویژگی اختصاصی برای نمایشگرهای رتینا در نظر گرفته نشده به جز اینکه رزولوشن آن‌ها به اندازه‌ای است که چشم انسان از فواصل عادی قادر به تشخیص فاصله‌ بین پیکسل‌ها نیست و معمولا فشردگی پیکسلی آن‌ها بیشتر از 300 ppi است. ضمنا تا جایی که ما اطلاع داریم، اپل فشردگی پیکسلی را مانند دیگر تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند اندازه گیری نمی‌کند.

این اندازه گیری مشخصا با توجه به سایز و رزولوشن صفحه نمایش موبایل (و یا هر نوع محصول دیجیتالی) تغییر می‌کند. اپل، وجود صفحه نمایش رتینا را همراه با آیفون 4 بر سر زبان‌ها انداخت. نمایشگر این دستگاه رزولوشن 640 در 960 پیکسل داشت و از یک پنل IPS-LCD با اندازه‌ی 3.5 اینچ ساخته شده بود که در نتیجه چگالی تصویر 330 ppi را به کاربران ارائه می‌کرد.

اما با ورود اندرویدی‌های رده‌بالایی که اکثرا به نمایشگرهای 5.5 اینچی با رزولوشن QHD مجهز بودند و مانند گلکسی اس 7 اج فشردگی پیکسلی 534 ppi به بالا داشتند، اپل نیز به ناچار از تئوری اولیه صفحه‌نمایش‌های رتینای خود عقب‌نشینی کرد و بالاخره آیفون 6 پلاس را با یک نمایشگر تمام اچ دی (FHD) و فشردگی پیکسلی 401 ppi به بازار عرضه کرد. پس از آن نیز آیفون 7 و 7 پلاس با فشردگی‌های پیکسلی 326 و 401 پیکسل بر اینچ را روانه‌ی بازار کرد.

کدام صفحه نمایش بهتر است؟

همان‌طور که تاکنون دیدیم هر کدام از این نام‌ها مختص به یک تولیدکننده‌ خاص نیست، یعنی آمولد همیشه در کنار نام سامسونگ نخواهد بود. پنل های نمایشگر IPS-LCD مورد استفاده در آیفون‌ها اکنون توسط ال‌جی تولید می‌شود. اما صفحه نمایش مورد استفاده در آیپدها و همین‌طور جدیدترین محصول این شرکت، یعنی آیفون 10، توسط رقیب اصلی این شرکت یعنی سامسونگ تولید می‌شود. البته نمایشگر تمام محصولات سامسونگ نیز AMOLED نیست.

در مجموع نمی‌توان به سادگی گفت کدام نمایشگر بهتر است زیرا هر کدام از انواع پنل های معرفی شده، مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف هستند.

در مورد مقایسه صفحه نمایش‌ها دو مورد را به خاطر داشته باشید:

• این اعداد و اطلاعات فنی می‌تواند در هنگام مقایسه دو گوشی هوشمند به شما کمک کند
• عملکرد نمایشگر هر محصول در دنیای واقعی، اهمیت بیشتری دارد.

ارزیابی یک صفحه نمایش روی کاغذ غیرممکن است و شما باید ببینید در زندگی روزمره تصاویر نمایش داده شده‌ آنها چگونه هستند؟ آیا تصاویر آن نمایشگر سرد هستند یا گرم؟ آیا اشباع تصویر، روشنایی، سطح کنتراست، زوایای دید و وضوح تصویر صفحه نمایش گوشی هوشمندتان برای شما کافی است یا خیر؟

نکته آخر اینکه پیش از انتخاب هر صفحه نمایشی سبک زندگی خود را نیز در نظر بگیرید. اگر فردی فعال در طول روز و بیرون از منزل هستید شاید IPS-LCD ها برای شما انتخاب بهتری باشند. اگر بیشتر وقت خود را در منزل و پشت میز و فضاهای دربسته می‌گذرانید دیگر به ویژگی نمایش بهتر زیر نور خورشید در این پنل‌ها نیازی نخواهید داشت.

اگر می‌خواهید تمام انرژی باتری گوشی خود را مصرف کنید و یا می‌خواهید از بهترین نمایشگر روی گوشی هوشمند خود بهره ببرید، در این صورت پنل‌های AMOLED را به شما توصیه می‌کنیم.

حالا نوبت شماست که به تکراتو بگویید صفحه نمایش مورد علاقه‌ شما کدام است؟ آیا متوجه تفاوت‌های میان پنل های مختلف شده‌اید؟

بیشتر بخوانید:

• بهترین گوشی های میان رده
• بهترین گوشی های ارزان
• ۱۲ روش برای افزایش طول عمر باتری
•  آیا می توان عمر باتری لپ تاپ را افزایش داد؟

.

منبع: androidpit