زلزله بامداد امروز 19 اردیبهشت در دماوند بحث فعال شدن گسل مشا را سر زبان‌ها انداخته است. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم و پاسخ می‌دهیم که آیا جای نگرانی وجود دارد؟
دکتر حمیدرضا نانکلی رییس اداره ژئودزی سازمان نقشه‌برداری کشور، علت زلزله بامداد امروز را اینگونه شرح می‌دهد: «گسل مشا به طول ۲۰۰ کیلومتر، از سمت فیروزکوه به سمت شمال تهران و کرج امتداد دارد و زلزله تهران، به دلیل حرکت این گسل بوده است.» مکان گسل مشا (مضموم به میم) کجاست و فعال شدن آن چه خطری برای ساکنین آن منطقه دارد؟
تابناک می‌نویسد گسل مشا مناطقی همچون نیاوران در شمال شرق تا برج‌های منطقه 22 در غرب تهران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و گسل ری در صورت فعال شدن فاجعه مرگباری در تهران را رقم می‌زند. درباره این گسل‌ها چه می‌دانیم در ادامه با تکراتو همراه باشید!
فعال شدن گسل مشا
آیا جای نگرانی وجود دارد؟
زمین‌لرزه‌ای به‌بزرگی ۵.۱ ریشتر در عمق 7 کیلومتری زمین، مرز استانهای مازندران و تهران را لرزانده است. مرکز زلزله در شش کیلومتری دماوند در روستای «وادان» گزارش شده است.
مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران معتبرترین نهاد ارائه دهنده آمار و خبررسانی در خصوص زلزله‌ها در ایران است. این موسسه سه بخش زلزله شناسی، مغناطیس سنجی و گرانی سنجی دارد و مسئول اصلی تهیه و تنظیم تقویم رسمی ایران است. همچنین مدیریت داده‌های لرزه‌ای کشور بر عهده مؤسسه ژئوفیزیک نهاده شد و مسئولیت خبررسانی فوری و شبانه‌روزی زمین لرزه را به مراکز دولتی بر عهده دارد.
این موسسه مشخصات زمین لرزه تهران بامداد امروز 19 اردیبهشت 99 را اینگونه شرح داد:
- بزرگی: 5.1
- محل وقوع: مرز استانهای مازندران و تهران – حوالی دماوند
- تاریخ و زمان وقوع به وقت محلی: 1399/02/19 00:48:21
- طول جغرافیایی: 52.05
- عرض جغرافیایی: 35.78
- عمق زمین‌لرزه: 7 کیلومتر
- نزدیکترین شهرها: 6 کیلومتری دماوند (تهران)، 13 کیلومتری رودهن (تهران)، 16 کیلومتری بومهن (تهران)
- نزدیکترین مراکز استان: 58 کیلومتری تهران، 96 کیلومتری کرج
ساعتی بعد از زلزله ۵.۱ ریشتری ثبت شده، مرکز لرزه‌نگاری ایران یک پس‌لرزه ۳.۹ ریشتری را در حوالی همان مرکز زلزله قبلی در دماومند و به عمق ۱۱ کیلومتری از سطح زمین گزارش کرد.مرادی، رئیس مرکز لرزه‌نگاری ایران در گفت‌وگو با شبکه خبر گفت که زلزله اخیر به دلیل فعال شدن گسل مشا به وقوع پیوسته است:
گسل مُشا در شش کیلومتری دماوند فعال شده است.
اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، به فارس می‌گوید مرکزیت این زمین لرزه در نزدیکی روستایی به نام وادان در شش کیلومتری شهر دماوند است. دیوار برخی از منازل در دماوند دچار ترک‌خوردگی شده و برخی از سازه‌ها ریخته‌اند. مجتبى خالدى، سخنگوى سازمان اورژانس ایران اعلام کرده است که ۱۳ نفر بر اثر زلزله زخمی و دو نفر کشته شده‌اند.
خالدى گزارش داده است که یک مرد ۶۰ ساله در گیلاوند بر اثر ضربه به سر در حین فرار از زلزله درگذشته است. نفر دوم در استان تهران فوت شده است.
با توجه به فعال شدن گسل مشا، سعید طاهری، رئیس اداره هلال احمر شهرستان دماوند، از شهروندان خواسته است که «فعلاً خانه‌هایشان را ترک کنند و در محلی ایمن قرار بگیرید.» او به خبرنگار تسنیم در دماوند گفته است که احتمال وقوع زلزله هنوز وجود دارد. او در ادامه از شهروندان خواسته که خودروهای خود را از پارکینگ‌ها خارج و در محلی امن قرار دهند.
مکان گسل مشا کجاست؟
تسنیم می‌نویسد گسلی که فعالیت آن منجر به زلزله امشب تهران شد، گسل مشا بود؛ گسل مشافشم که از سمت فیروزکوه و دماوند تا محدوده کندوان امتداد یافته و طول آن حداقل 200 تا 300 کیلومتر است و توانمندی‌اش برای زلزله بیش از 7 ریشتر است. سل مشا از 190 سال پیش تاکنون منجر به وقوع زمین‌لرزه در تهران نشده است. حالا فعال شدن گسل مشا بسیار پرسش‌برانگیز شده است.
مکان گسل مشا کجاست؟ گسل فشاری مشا، گسل بزرگی است که شامل زیر شاخه‌های فراوانی نیز می‌شود زلزله 1830م به منطقه شرقی فعالیت این گسل نسبت داده می‌شود علاوه براین زلزله بزرگی هم که در سال 958م با بزرگای گشتاوری 7/7 در 50 کیلومتری تهران رخ داده است.
گسل مشا که از کلاک در کرج شروع شده و به فشم در تهران ختم می‌شود از گسل‌های مهم در زلزله‌شناسی استان تهران است. فعال شدن این گسل می‌تواند زنگ خطری برای تمام شهروندان ساکن اطراف این گسل باشد.
گسل مذکور در روی نقشه‌های زمین ساختی شکل سینوسی دارد و در دو قسمت شرقی و غربی راستای تقریبا شرقی – غربی دارد. شیب گسل فشاری مشا همیشه به سمت شمال و بین 35 تا 70 درجه تغییر می‌کند. این گسل با طولی حدود 400 کیلومتر از جنوب غربی شاهرود و در شرق، تا آبیک در غرب ادامه دارد. دریاچه آب شیرین تار در 15 کیلومتری شرق شهرستان دماوند در راستای این گسل تشکیل شده است.
پهنه گسلی مشا در دره مشا بیش از 10 متر عرض داشته و به شدت بریده، خرده و پودر شده است.
از نظر زمین شناسی شهر تهران در نزدیکی رشته کوه البرز و در یک دشت وسیع قرار گرفته است که چندین رشته گسل فعال، اصلی و فرعی در آن وجود دارد؛ مهم‌ترین گسل‌های شهر تهران عبارتند از گسل مشا با طول تقریبی 200 کیلومتر، گسل شمال تهران با طول تقریبی 90 کیلومتر و گسل جنوب ری با طول تقریبی 20 کیلومتر.
در خصوص مکان گسل مشا باید اضافه کرد که در محل تقاطع گسل مُشا و گسل شمال تهران، گسیختگی هایی وجود دارد ولی این گسل ها یک مجموعه هستند. این مجموعه، گسل خیلی بزرگی است. مطالعات زلزله شناسان نشان می دهد. پایگاه خبری تیتر برتر گزارش می‌دهد که با فعال شدن این گسل ممکن است زلزله های خطرناکی رخ دهد.
گسل مشا، گسلی طویل، اساسی و لرزه‌زا است که در طول رشته کوه البرز و از شمال آن بر روی دامنه‌های جنوبی رانده شده است. گسل مشا در بالا دست سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی دارد و به همین دلیل لغزش و فعالیت هر یک از دو گسل مشا یا شمال تهران، به حرکت گسل دیگر ختم می‌شود.
فعال شدن گسل مشا چقدر جای نگرانی دارد؟
مساله مهم در مورد این گسل تلاقی آن با گسل شمال تهران در بالادست سد لتیان است به این جهت که فعالیت این گسل می‌تواند موجب فعال شدن گسل تهران شود گسل فشاری مشا، گسلی است طویل، اساسی و لرزه زا که در راستای آن گستره بلند البرز از شمال روی دامنه‌های جنوبی آن رانده شده است. این گسل دارای راستای شرق، جنوب شرقی – غرب، شمال غربی است.
از نظر تاریخی، زمین لرزه ۲۷ مارس ۱۸۳۰ میلادی برابر با هفتم فروردین ۱۲۰۹شمس که در دوران قاجار رخ داد، و بزرگی آن هفت ریشتر برآورد می‌شود، به احتمال زیاد به علت فعال شدن گسل مشا رخ داده است. این زلزله به طور کامل شمیرانات و دماوند را ویران کرد و فقط در دماوند ۵۰۰ کشته برجای گذاشت.
بیشتر بخوانید:
.
گردآوری: techrato
