تیمی از ستاره شناسان به سرپرستی پرفسور لاورنت گیزون از موسسه ماکس پلانک و دانشگاه گوتینگن آلمان ستاره ای کشف کرده اند که 500 سال نوری با زمین فاصله دارد، این ستاره نه تنها از زمین گِردتر است بلکه احتمالا از هر شی کیهانی دیگری هم گردتر است. بی شک آن را می توان گردترین ستاره کیهان نامید.
با نگاه به عکس های سیارات و ستارگان، نخستین چیزی که به ذهن می رسد، کروی بودن این اجرام کیهانی است. این امر به دلیل نیروی گریز از مرکز ناشی از چرخش این اجرام است که باعث می شود، در قسمت استوای خود دارای برآمدگی و در قطب ها دارای نواحی مسطح باشند.
درست مانند سفالی کروی که در چرخ سفالگری می چرخد. در این مورد حتی بدون دست زدن به سفال، بخش های میانی سفال به بیرون رانده شده و قسمت های تهتانی و فوقانی هم فشرده می شوند، این تا زمانی ادامه پیدا می کند که سفال شبیه به یک قرص نان بول (نوعی نان فرانسوی شبیه به توپ فشرده شده) شود. چنین چیزی در مورد، اجرام کیهانی هم صادق است.
برای مثال، زمین هر روز یک بار به دور خود می چرخد و قطر خط استوای آن 12،756.27 کیلومتر و قطر قطبی 12،713.56 کیلومتر است. به این ترتیب، خط استوای زمین 42.77 کیلومتر بر آمده تر از نواحی قطبی است.
با این حال، خورشید بسیار گردتر است. ستاره مادر زمین، هر 27 روز یکبار، به دور خود می چرخد؛ اما با وجودی که قطر خورشید 1.4 میلیون کیلومتر است، برآمدگی استوای آن تنها 10 کیلومتر است. در واقع این اختلافی است که می توان آن را با پهنای یک تار موی انسان با سفالی که مثالش ذکر شد، مقایسه کرد.
به گفته تیم گیزون، این چنین شکلی تا حدودی با ستاره کپلر 11145123 قابل مقایسه است. این ستاره با قطر 1.5 میلیون کیلومتر کمی بزرگتر از خورشید است و هر 9 روز یکبار به دور خود می چرخد، ولی برآمدگی استوای این ستاره تنها 3 کیلومتر است.
بنابراین، ستاره کپلر نه تنها از خورشید، بلکه از هر شی طبیعی دیگری که مورد اندازه گیری قرار گرفته، گردتر است. در واقع، شاید تنها کره های سیلیکون مصنوعی که برای استاندارد سازی وزن مورد استفاده قرار می گیرند، گردتر از این شی باشند.
تیم گیزون با توجه به نواسانات کاملا سنیوسی امکان اندازه گیری میزان گردی این ستاره را داشتند. گردترین ستاره کیهان به صورت دوره ای منبسط و منقبض شده و روشنایی آن هم به این ترتیب در حال تغییر بوده است.
این تغییرات در بازه زمانی چهارساله ای به وسیله تلسکوپ فضایی کپلر اندازه گیری شده اند. این نوسانات بسته به عرض های جغرافیایی ستاره تغییر می کنند. همچنین دانشمندان قادر به مقایسه فرکانس های حالت های نوسانی شدند، به ترتیبی که توانستند، به صورت دقیقی قطر قطب ها و استوای ستاره کپلر را اندازه گیری کنند.
به گفته تیم گیزون، نکته شگفت آور در مورد کپلر 11145123 ، گردی بیش از حد انتظار این ستاره، حتی با وجود در نظر گرفتن میزان چرخش آن بوده است. فرضیه ای است که بیان می کند، میدان مغناطیسی در عرض های جغرافیایی پایین تر ستاره وجود دارد که به مانند کمربندی کیهانی عمل کرده و در برابر نیروهای گریز از مرکز ایستادگی می کنند.
پرفسور لاورنت گیزون مدیر دپارتمان خورشیدی و ستاره ای موسسه ماکس پلانک، ابراز داشت: “قصد داریم این روش را برای دیگر ستاره های مشاهده شده با کپلر و ماموریت های فضایی آینده؛ TESS و PLATO به کار گیریم. مشاهده اینکه چگونه چرخش سریع تر و میدان مغناطیسی قوی تر می تواند منجر به تغییر شکل یک ستاره می شود، جالب توجه است. اکنون زمینه نظری مهمی در اختر فیزیک قابل مشاهده شده است.”
.
منبع: newatlas
