محققان برای نخستین بار وجود بزرگترین گسل آشکار جهان را مورد تایید قرار دادند. این گسل می تواند توضیحی برای چگونگی شکل گرفتن شکافی با عمق 7.2 کیلومتر در اقیانوس آرام باشد. این گسل که به تازگی کشف شده، در زیر دریای باندا در شرق اندونزی و در امتداد حلقه آتش واقع شده است. حلقه آتش ناحیه ای از فعال ترین گسل های جهان است که مسبب حدود 90 درصد از زمین لرزه ها و 75 درصد فعالیت های آتشفشانی جهان است.
دانشمندان تقریبا از یک قرن گذشته از وجود گودال وبر اطلاع داشتند. گودال وبر شکاف عظیمی در نزدیکی جزایر مالوکو در اندونزی است که عمیق ترین نقطه اقیانوسی خارج از گودال را تشکیل داده است. اما تا به حال چگونگی شکل گرفتن این گودال برای دانشمندان ناشناخته باقی مانده بود.
حال زمین شناسان دانشگاه ملی استرالیا در کانبرا و دانشگاه رویال هالووی لندن، نقشه های بستر دریای منطقه باندا در اقیانوس آرام را مورد بررسی قرار داده اند. این دانشمندان دریافتند، سنگ بستر این دریا به وسیله صدها خراش موازی برش خورده اند.
شبیه سازی های بستر دریا نشان می دهد، بخش بزرگی از پوسته زمین که وسعتی به بزرگی کشور بلژیک دارد، به وسیله ترکی بزرگ و یا یک گسل در صفحات اقیانوسی شکافته شده و فرورفتگی عمیقی را در بستر اقیانوس شکل داده است. به نظر می رسد، این فعالیت زمین شناختی، بزرگترین گسل آشکار زمین موسوم به شکافت باندا را شکل داده باشد.
زمانی که گسلی در پوسته زمین شکل می گیرد، دو ویژگی اصلی را شکل می دهد، صفحه گسلی که سطح مسطح یک گسل است و خط گسلی که محل تقاطع یک صفحه گسل با سطح زمین است. شبیه سازی این تیم تحقیقاتی نشان می دهد، گسل باندا پس از ترک خوردن بستر دریا در ناحیه ای به بزرگی 60 کیلومتر آشکار شده است.
به گفته گوردون لیستر، محققی از دانشگاه ملی استرالیا:
ما بر اساس عمق سنجی (توپوگرافی زیر آبی) و دانسته های زمین شناسی ناحیه، شواهد خوبی مبنی بر وجود این گسل که گسل باندا نام گذاری کرده ایم، در اختیار داریم.
در واقع پیش از اینکه شواهد فعلی کشف شود، محققان از وجود این گسل اطمینان نداشتند. این محققان در خلال گردش دریایی در اقیانوس آرام در شرق اندونزی به شواهدی از ویژگی های برجسته ای برخورد کردند که به وسیله گسل باندا شکافته شده بودند.
به گفته جاناتان پاونال، محقق دیگری از دانشگاه ملی استرالیا:
من از مشاهده صفحه گسل فرضی شگفت زده شدم، چرا که این بار نه از روی صفحه نمایش کامپیوتر بلکه بر روی امواج مشاهده اش کردم. این کشف به توضیح چگونگی ایجاد یکی از عمیق ترین نواحی دریایی زمین کمک خواهد کرد.
به گفته این تیم تحقیقاتی، شکل گرفتن گودال عمیق وبر درست در ناحیه ای که گسل باندا آشکار شده، می تواند به محققان برای درک چگونگی تشکیل آن کمک کند.
پاونال می گوید:
تحقیقات ما نشان داده، گودالی به عمق 7 کیلومتر در اعماق دریای باندا در شرق اندونزی، ممکن است بزرگترین گسل آشکار شناخته شده زمین را شکل داده باشد.
این کشف همچنین می تواند به زمین شناسان امکان پیش بینی حرکات یکی از فعال ترین نواحی تکتونیکی جهان یعنی حلقه آتش اقیانوس آرام را بدهد. حلقه آتش ناحیه ای به بزرگی 40 هزار کیلومتر با بیش از 452 آتشفشان است، این تعداد در واقع حدود 75 درصد تمامی نواحی آتشفشانی جهان را در بر می گیرد.
پاونال توضیح می دهد:
در ناحیه ای با خطر سونامی های بزرگ، دانسته های ما از گسل های مهمی مانند گسل باندا که می تواند زمین لرزه های بزرگی ایجاد کند، می تواند اساسی برای ارزیابی صحیح خطرات تکتونیکی باشد.
یافته های این محققان در نشریه “Geology” منتشر شده است.
.
منبع: sciencealert
