احتمالا میلیون ها سال پیش، سطح سیاره کوتوله سرس به جز کوه آهونا مونز، دارای آتشفشان های یخی دیگری هم بوده است. آهونا مونز، کوه یخی هرمی شکل و عظیم در سرس است که حدود 3962 متر ارتفاع دارد. چگونگی ایجاد این کوه عظیم در سیاره کوتوله همیشه مورد بحث دانشمندان بوده است. همچنین مشاهده تنها یک آتشفشان یخی در این سیاره کوتوله، همیشه برای دانشمندان معمایی بوده است.
مایکل سوری از دانشگاه آریزونا در این مورد می گوید: “تصور کنید تنها یک آتشفشان در تمام زمین وجود داشته باشد. چنین چیزی تا حد زیادی گیج کننده است.”
به همین دلیل سوری و تیمش از آزمایشگاه مطالعات سیاره‌ای و قمری دانشگاه آریزونا، تصور می کنند که سرس دارای آتشفشان های یخی دیگری هم بوده است. یکی از توضیحات احتمالی دانشمندان برای این مورد، این است که این ساختارها ممکن است در طول زمان مسطح شده باشد.
دانشمندان تصور می کنند، این آتشفشان ها به دلیل “سکون ویسکوزیته” به مرور ناپدید شده اند، اصطلاحی که برای توصیف حالتی بیان می شود که در آن هر گونه ماده جامدی با گذشت زمان به حالت مایع در می آید. از آنجایی که یخچال های طبیعی زمین هم به همین نحو تبدیل به مایع شده اند، چنین فرضیه ای می تواند در مورد آتشفشان های یخی مرموز سرس هم صادق باشد. به خصوص اینکه سیاره کوتوله سرس بین مریخ و مشتری واقع شده، جایی که نسبت به دیگر اجرام کیهانی همچون قمرهای یخی تیتان و اروپا به خورشید نزدیک تر است.
این محققان با مدل سازی هایی به این نتیجه رسیده اند که ممکن است کوه های یخی سرس حداقل دارای 40 درصد آب بوده اند. به طور کلی، تخمین زده می شود که بین 17 تا 30 درصد وزن سیاره کوتوله سرس را آب تشکیل داده باشد. چیزی که برای این سیاره کوتوله، مقادیر زیادی از آب محسوب می شود؛ چرا که وزن شبه سیاره سرس در حدود یک میلیون تریلیون تن است.
بنابراین در سرس، حدود 0.2 تا 0.3 تن آب وجود دارد، مقادیری که در مقایسه با آب کره زمین، چندان هم کم نیست. سیاره ما دارای حدود 18 تریلیون تن آب در اقیانوس ها است، البته قطر زمین هم 10 برابر بزرگتر از سرس است.
دانشمندان گمان می کنند، آب مایع در دوران اولیه شکل گیری منظومه شمسی در سرس جریان داشته است؛ اما با سردتر شدن سیاره کوتوله، یخ سطحی موجود در نواحی استوایی سرس، تصعید (تبدیل از حالت جامد به حالت گاز) شده و یا به بخش فوقانی سیارک رفته و اتمسفر ظریفی را شکل داده است. با این حال در نواحی مرتفع، یک متر از آب می توانسته در طول حیات 4.5 میلیارد ساله سرس در سطح سیاره باقی بماند.
دانشمندان می گویند، ذوب یخ های سرس، احتمالا صدها میلیون سال زمان برده است. احتمالا کوه آهونا مونز هم با قدمت تقریبی 200 میلیون ساله نسبتا جوان باشد که بنا بر فرضیات در نهایت همچون همتایان خود ناپدید خواهد شد.
دانشمندان در حال برنامه ریزی برای شناسایی بقایای آتشفشان های ناپدید شده سرس هستند. به گفته کلسی سینگر از موسسه تحقیقات جنوب غربی در سن آنتونیو: “از آنجایی که ویژگی های همه آتشفشان های یخی در اجرام کیهانی دیگر متفاوت هستند، تصور می کنم، این تحقیقات جدید می تواند، دانسته های موجود ما را در این مورد به نحو چشمگیری افزایش دهد.”
اگر دانشمندان موفق به اثبات وجود آتشفشان های باستانی در سیاره کوتوله سرس شوند، تحقیقات مشابهی می تواند در اقمار یخی (همچون دو قمر اروپا و تیتان) و همچنین سیارات دیگر نیز انجام شود.
.
منبع: engadget
