محققان دانشگاه براون دقیق ترین نقشه تاریخچه زمین شناسی یکی از محل های فرود مریخ نورد ناسا را منتشر کردند. این ناحیه که فلاته سیرت بزرگ نام دارد، یکی از سه کاندیدایی است که ناسا برای فرود مریخ نورد آینده خود در سال 2020 اعلام کرده است.
این ناحیه احتمالا در گذشته دارای کلونی از میکروب ها بوده باشد. در نواحی آتشفشانی با توجه به گرما امکان ذوب یخ های زیر سطحی و کشف چشمه های آب گرم وجود دارد. همچنین لایه های این ناحیه برای مطالعات زمین شناسی مناسب است.
محققان با استفاده از تصاویر بسیار با کیفیت مدارگرد اکتشافی مریخ ناسا، نقشه ای دقیق از میزان ذخایر مواد معدنی و ویژگی های زمین شناسی منطقه ترسیم کرده اند.
مایک برامبل، محقق ارشد این مطالعه که در نشریه ایکاروس منتشر شده، می گوید:”هنگامی که به این تصاویر وضوح بالا نگاه می کنیم، می توانیم الگوهای ژئومورفولوژی (ریخت‌شناسی زمین) پیچیده و تنوع مواد معدنی را در سطح مشاهده کنیم که فکر می کنم، بر خلاف چیزی است که تاکنون در مریخ دیده ایم.”
اگر ناسا در نهایت تصمیم بگیرد، مریخ نورد خود را در فلاته سیرت بزرگ فرود بیاورد، این نقشه می تواند به عنوان نقشه راه سفر مریخ نورد مورد استفاده قرار گیرد.
فلاته سیرت بزرگ بین دو عارضه عظیم مریخ قرار گرفته، دهانه ای با قطر 2000 کیلومتر به نام اسیدیس پلانتیا و یک آتشفشان بزرگ به نام سیرت ماجور قرار گرفته است. این حوضه برخوردی حدود 3.96 میلیارد سال قبل ایجاد شده، در حالی که جریان گدازه های آتشفشانی حدود 3.7 میلیارد سال پیش به این ناحیه آمده اند. فلاته سیرت بزرگ علائمی از فعالیتهای زمین شناسی که 250 میلیون سال قبل در این ناحیه روی داده را در خود حفظ کرده است. میلیاردها سال فرسایش، عمدتا بر اثر وزش باد در سراسر دشت های اسدیس؛ شواهدی از این فعالیت ها را در سطح این ناحیه برجای گذاشته است.
در فلاته سیرت بزرگ علائمی از چهار نوع مختلف محیط های مرطوب و بالقوه قابل سکونت وجود دارد. این مواد معدنی در تحقیقات قبلی شناسایی شده اند، اما نقشه جدید جزئیات مربوط به پراکندگی این عوارض زمین شناسی را به خوبی نشان می دهد. این نقشه می تواند به کشف مکانیسم هایی که منجر به ایجاد این نواحی شده و همچنین چگونگی ارتباط این ویژگی با هم کمک کند.
پست ترین و قدیمی ترین لایه ستریس، از نوعی مواد معدنی گِلی است که بر اثر تعامل سنگ ها با آب ایجاد شده اند و دارای پی هاش نسبتا خنثی هستند. این سنگ ها حاوی کائولینیت اند، ماده معدنی که با نفوذ آب در خاک ایجاد می شود. در لایه های فوقانی تر نقاطی وجود دارد که در آن کانی اولیوین به کربنات تبدیل شده است، این واکنش آبی بر روی زمین، انرژی مورد نیاز کلونی های باکتریایی را تامین می کند. لایه های فوقانی حاوی مواد معدنی سولفات اند که نشانه دیگری از یک محیط زیست بالقوه قابل سکونت محسوب می شود.
جک موستارد استادی از دپارتمان زمین، محیط و علوم سیاره ای دانشگاه براون و محقق همکار این مطالعه می گوید، درک زمان بندی نسبی این محیط ها بسیار مهم است. این رویدادها در زمان انتقال بین دوره های هسپرین و نواکیان اتفاق افتاده اند، یعنی زمانی که تغییرات محیطی عمیقی در مریخ روی داده است.
موستارد می گوید: “می دانیم محیط های فوق در حوالی این نقطه محوری مهم در تاریخچه مریخ وجود داشته اند و با نقشه برداری از این زمینه ها می توانیم، توالی زمانی ایجاد این عوارض را درک کنیم. بنابراین زمانی که یک مریخ نورد به این نواحی اعزام می شود، می تواند با نمونه برداری از سنگ های این نقاط مهم، می تواند به درک زمان این تغییرات و همچنین تست فرضیه های مختلف امکان وجود حیات در گذشته مریخ کمک کند.”
کشف نشانه های حیات در گذشته مریخ، هدف اصلی ماموریت مریخ نورد 2020 محسوب می شود. ناسا در همین رابطه سه کارگاه را برگزار کرده که در آن دانشمندان از دلایل خود برای فرود مریخ نورد در نواحی پیشنهادی صحبت کرده اند. موستارد و برامبل در این کارگاه ها، دلایل خود برای فرود مریخ نورد در فلاته سیرت بزرگ را مطرح کرده بودند. ناسا ماه فوریه، سه کاندید برتر محل فرود مریخ نورد 2020 را اعلام کرد؛ فلاته سیرت بزرگ، دهانه جزیرو و تپه های کلمبیا.
ناسا به محض راه اندازی و فرود مریخ نورد کریاسیتی در سال 2012، اعلام کرد، مراحل ساخت و طراحی ماموریت مریخ نورد 2020 را آغاز کرده است. ماموریت اصلی مریخ نورد، شناسایی نواحی است که پیش از این و یا حتی در آینده ممکن است، دارای حیات بوده باشند. به همین منظور، ماموریت مریخ نورد 2020، به ارزیابی زمین شناختی نواحی خاصی خواهد پرداخت که احتمالا دارای بقایای میکروب های باستانی مریخ بوده اند و همچنین در اولویت بعدی به مطالعه و بررسی نواحی قابل سکونت سیاره سرخ برای ماموریت های سرنشین دار آینده خواهد پرداخت.
برای اکتشاف تمام نواحی سیاره، انتخاب محل مناسب فرود این مریخ نورد، بسیار مهم است. واضح است که برای فرود مناسب و همچنین ادامه اکتشاف مریخ، سایت های فرود باید دارای برخی شاخص های زمین شناختی باشند. در این بین بررسی تاریخچه حضور آب مایع در مریخ از اهمیت خاصی برخوردار است، چنانچه به خوبی می دانیم، برخی صخره ها و نواحی می تواند بیش از نواحی دیگر، دارای شواهدی از وجود حیات باشد.
ناسا با توجه به این اهداف، از بین لیست هشت سایت احتمالی که در اوت سال 2015 اعلام کرده بود، اسامی سه کاندیدای برتر را اعلام کرد.
موستارد و برامبل امیدارند، این تحقیقات بتواند به ناسا برای برنامه ریزی ماموریت مریخ 2020 کمک کند. این محققان در مقاله خود، نتیجه گیری کرده اند: “در حالی که به دنبال هدف بعدی برای اکتشاف در سطح مریخ هستیم، هیچ مکانی نسبت به فلاته سیرت بزرگ، دسترسی بهتری به فرآیندهای زمین شناسی مریخ ندارد.”
ناسا هنوز زمان دقیق انتخاب محل فرود مریخ نورد 2020 را اعلام نکرده است.
.
منبع: sciencedaily
