چندین و چند سال است که دولت بر سر مسئله ماهواره و سوق دادن مردم به سمت تلویزیون ایران همچنان با مردم دچار کشمکش است. گهگاهی نیز با حضور ضربتی نیروی انتظامی و هجوم به پشت بام خانه ها و معدوم نمودن دیش‌های ماهواره و جمع آوری متعلقات آن در درون کیسه‌های متعدد و انتقال آنها به ناکجا آباد، مدعی مبارزه با ماهواره بوده است.
متاسفانه حتی با تجربه‌های مشابه، همین مسئله پیش از این در مورد ویدیو، عدم توفیق دولت در مهار خواسته مردم و عدم استقبال از تلویزیون ایران، باز هم همان مسیر خطا پیموده شده و از تجربه پیشین در جهت جلوگیری از به هدر دادن بودجه، استفاده نشده است.
تجربه نشان داده که این راه درستی برای مبارزه با ماهواره که تبدیل به پدیده ای اجتماعی شده است، اجباری در رفتن به سمت تلویزیون ایران نیست. مبارزه با ماهواره تنها آمار و گزارش نویسی مسئولان را افزایش داده و تاکنون هیچ نتیجه ای حاصل نشده است.
از طرفی مردم نیز به شدت به شبکه های ماهواره ای روی آورده، بطوریکه یک شبکه با تعدادی نیروی محدود توانسته مخاطبی بیش از مخاطب تلویزیون ما با این همه شبکه و هزاران کارمند و مدیر و بودجه های کلان جذب نماید.
تلویزیون ملی نقش خود را به عنوان کنشگر از دست داده و منفعل شده و مدام چشم به برنامه های همین شبکه های ماهواره ای داشته است تا برنامه های آنان را رصد کرده و به سرعت کپی آنها را تولید نموده و به مخاطب ارائه نماید. لذا در چنین شرایطی مخاطب قطعا برنامه اورژینال را بر یک برنامه کپی شده، با کیفیتی پایین‌تر در تلویزیون ایران را ترجیح می‌دهد و تبدیل به مخاطب ماهواره شده است.
اما از طرفی تجربه در تلویزیون ایران نشان داده که طراحی یک برنامه مناسب و نو و خلاقانه هنوز هم می‌تواند مخاطب داشته باشد. البته این موضوع نیاز به حمایت مادی و معنوی دارد. تلویزیون می بایست قدرت جذب مخاطب را داشته باشد و در صورتی می‌تواند در این زمینه موفق عمل نماید که همواره پیشگام و پیشرو باشد و نه دنباله رو!
البته گهگاهی پیش می‌آید که بصورت موردی در تلویزیون برنامه هایی تولید می شود که این ویژگی‌ها را دارا بوده و توانسته به نحو شایسته ای مخاطب خود را روز به روز افزایش دهد. هرچند که همین برنامه‌ها از نواحی مختلف مورد حمله‌هایی نیز قرار می‌گیرد؛ اما به پشتوانه مخاطب خود با قدرت به پیش می‌رود.
برنامه ای که در این زمینه در تلویزیون ایران تولید و در حال پخش است، مجموعه برنامه دورهمی است.
مهران مدیری به عنوان شخصیت محوری، این برنامه تلویزیونی را به پیش برده و به خوبی توانسته در این مدت با برنامه خود، مخاطب را به سمت آن جذب کند. البته این موضوع دلایلی دارد که در اینجا به برخی از آنها می‌پردازیم.
نخستین دلیل استقبال تماشاگر از این برنامه تلویزیونی به واسطه شناختی است که مخاطب از مهران مدیری به عنوان یک طنز پرداز و کمدین موفق داشته و با توجه به برنامه‌های چندین سال اخیر وی، به او ایمان و اعتماد دارد.
بازیگری و کارگردانی در کمدی بطور عام و کمدی تلویزیونی بطور خاص، امری بسیار مشکل و پر پیچ و خم بوده و هر بازیگری هنر کمدی را دارا نیست. اکثر بازیگران از اجرای نقش‌های جدی و تراژیک برآمده، اما در زمینه کمدی شکست خورده اند؛ زیرا کمدی به مراتب سخت تر از تراژدی است و ایجاد موقعیت، رفتار، تیپ، زبان و حالات کمدی به نحوی که تماشاگر لذت ببرد و اجرا کننده نیز دچار اغراق و تصنع نشود و واقعا در ایجاد خنده بتواند موفق عمل نماید، امری بسیار مشکل بوده و هر کسی قادر به انجام آن نیست.
کمدی نیز به عنوان یک ژانر در میان ژانرهای مختلف نمایش‌های تلویزیونی مانند دیگر عرصه‌ها، خود یک علم بوده و نیاز به تخصص دارد و هر کمدینی بنابر توانایی خود یکی از اشکال کمدی را انتخاب نموده و سپس می‌بایست فوت و فن آن نوع کمدی را بدست آورد و بر آن مسلط شود.
با توجه به گستردگی موضوع، نمی توان مفصل تر به آن پرداخت؛ زیرا انواع کمدی از جمله کمدی رفتاری، کلامی، زبان و گفتار و شخصیت و موقعیت هر کدام با ذکر مثالهای مختلف نیاز به تشریح و تبیین دارد.
مجموعه دورهمی کاری از مهران مدیری، در تلویزیون برنامه ای ترکیبی بوده که مهران مدیری خود به عنوان مجری–بازیگر کارش را بسیار خوب و درست اجرا کرده و از صرف هرگونه انرژی اضافی خودداری نموده است.
او کاملا مسلط برخود عمل نموده و سعی دارد تا آنجا که در توان دارد، از هرگونه بازی احساسی و لجام گسیختگی در بروز احساسات و عواطف پرهیز نماید و این برنامه تلویزیونی را به پیش برد.
لازم به ذکر است که خنده ما در اوج جدیت وی ایجاد می‌شود و اصولا همین جدیتی که به هیچ می‌انجامد، خنده ایجاد می‌کند. جدیتی که در ما انتظار رویدادی بزرگ را ایجاد می‌کند؛ اما در عمل به هیچ می‌انجامد و ناگهان ما با یک خلا روبرو شده و از هیچ بودن آن می‌خندیم که درواقع نوعی عبث نمایی را به همراه دارد.
مهران مدیری، هنرمند برجسته تلویزیون، با استفاده از قطعه های نمایشی دست به ایجاد برخی موقعیتها زده که آن موقعیت در ذات خود موقعیت کمیک بوده و افراد با قرار گرفتن در آن موقعیت و دست به انتخابی که زده و اعمالی را که انجام می‌دهد، نتیجه ایی جز خنده برای مخاطب ندارد.
عامل دیگری که مهران مدیری از آن در جهت ایجاد کمدی و خنده در تلویزیون استفاده برده، تیپ سازی است.
او با هدایت بازیگران به سمت ساختن تیپ‌هایی متناسب با تعریف داده شده به آنها و همچنین موقعیتی که باعث بروز ماهیت این تیپ‌ها شده، باز هم در تماشاگر اولا ایجاد علاقه نسبت به آن تیپ‌ها کرده و با باور آنها توسط مخاطب و اعمال و رفتار غیر طبیعی و انتزاعی آنان، فضایی سرشار از خنده و شادی را برای مخاطب تلویزیون ایجاد می‌نماید.
البته لازم به ذکر است که همه این موارد، تخصصی بوده و هر فرد و کارگردانی توان، علم و دانش کافی و لازم را نداشته و دارا بودن تخصص در این زمینه امری بسیار اساسی و ضروری است.
نکته دیگر اینکه علم و دانش و تخصص لازم و کافی، برای ایجاد کمدی در تلویزیون ضرورت دارد؛ اما کافی نیست و یک امر بنیادی تر لازم است تا ما بتوانیم دست به خلق کمدی بزنیم و آنهم به نگاه ما به جهان برمی‌گردد. طبق گفته اندیشمندان، هرگاه فرد به جهان پیرامون خود نگاهی احساسی داشه باشد، تراوشات ذهنی او تراژدی را پدید می‌آورد و هرگاه نگاهی عقلانی به جهان داشته باشد، کمدی شکل می‌گیرد.
مهران مدیری با ارائه مجموعه آثار مختلف در تلویزیون ازجمله مجموعه ” پاورچین ” ، ” مردهزار چهره ” ، ” برره” و … این نکته را اثبات کرده که دارای علم و دانش کمدی بوده و شناخت خوبی از این ژانر دارد.
مدیری با تکنیک های ایجاد کمدی آشنایی لازم را داشته و از تسلط کافی در این زمینه برخوردار است.
مجموعه دورهمی در تلویزیون نیز با توجه به طرح موضوعات و معضلات مختلف اجتماعی و کنکاش در آنها و نقد سازنده در زمینه های مختلف بر عملکرد سازمانها و نهادهای مربوطه، تنها به دنبال ایجاد خنده نبوده و خنده یکی از اهداف این برنامه کمیک بوده و در واقع اولین واکنش مخاطب است.
مخاطب بتدریج در مسائل نفوذ کرده و به سطوح دیگر و عمیق‌تری دست یافته و در اینجا خنده ها با خنده های ابتدای برنامه متفاوت شده و ما در طول برنامه از خنده صرف به خنده های تلخ رسیده و در بعضی مواقع نیز ممکن است واکنش ما فقط به نیشخند، لبخند و یا پوزخندی مبدل گشته و در این مرحله است که مخاطب عمق مطلب را دریافت کرده است.
در نهایت مجموعه تلویزیونی دورهمی را می توان اثری موفق در جهت جذب مخاطب به دور از لودگی‌ها و کمدی‌های سخیف دانست و یکی از راههای موثر مبارزه با ماهواره، مسلما تولید چنین آثاری است که مخاطبان مختلف آن را پذیرفته و بخشی از زمان خود را به آن اختصاص می‌دهند.
همچنین لازم به ذکر است که این مجموعه در تلویزیون دارای قالبی نو و تازه بوده و دارای ایده پردازی است و در میان آثار این چندساله، دارای ابداع و نوآوری بوده و این خود ویژگی ارزشمندی محسوب می‌شود.
.
منبع: تکرا
