“حیوان بزرگ همچون مجسمه‌ای زمخت ایستاده، زیر نور آفتاب به سیاهی می‌زند و همان‌طوری به نظر می‌رسد که بوده، هیولایی بازمانده از جهان گذشته، از روزهایی که حیوانات در اوج قدرت خود بودند، قبل از اینکه انسان به چنان رشد فکری برسد که آن‌ها را به زیر یوغ خود بکشد.”
این توصیف شاعرانه تئودور روزولت، رئیس‌جمهور سابق ایالات‌متحده آمریکا و شکارچی مشهور بازی بزرگ است که از یک کرگدن نر غول‌آسا در کتاب سال 1910 خود: «ردپای بازی آفریقایی: داستانی از سیاحت‌های آفریقایی یک شکارچی طبیعی‌دان آمریکایی» نوشته است، او این شرح را پس از دیدن یک کرگدن در سفر اکتشافی خود در افریقای شرقی بریتانیا (کنیای کنونی) و کنگو بلژیک در اوایل همان سال به رشته تحریر درآورده است.
بعد از این چه اتفاقی افتاد؟ روزولت به حیوان شلیک کرد. روزولت در یادداشت‌هایی خود نوشت: “گلوله‌هایی هر دو شش حیوان را شکافتند و سپس گلوله‌های دیگری بین گردن و شانه و قلب حیوان را سوراخ کردند.” گلوله دیگری که از تفنگ یکی دیگر از اعضای گروه شکار خارج شد، حیوان بزرگ را به زمین انداخت، به گفته روزولت: “تنها سیزده قدم دورتر از جایی که ایستاده بودیم.”
اکنون بیش از 100 سال بعد، هنوز هم هزاران نفر هر ساله با اسلحه‌هایی در دست از مناطق حیات‌وحش آفریقا بازدید می‌کنند. آن‌ها مجوز شکار تفریحی حیوانات بزرگ را دریافت کرده‌اند که بسیاری از آن‌ها را پلنگ، شیر و فیل و دیگر گونه‌های در معرض خطر تشکیل می‌دهند. البته این تفریح برای شکارچیان انسان هم بی‌خطر نیست. چند روز قبل، شکارچی در زیمبابوه توسط یک فیل کشته شد. این فیل بعدازاینکه توسط یکی از اعضای گروه هدف گلوله قرار گرفت، به این شکارچی حمله کرده بود. بنابراین چه چیزی به مردم انگیز می‌دهد این حیوانات را برای لذت شکار کنند و با افتخار جسد و یا قسمت‌هایی از بدن طعمه خود را به عنوان غنائم به دیگران نشان دهند؟
بازی قدرت
کشتار حیوانات بزرگ و خطرناک به هزاران سال قبل بازمی‌گردد، در سوابق تاریخی که از امپراتوری آشور (حدود 4000 سال تا 600 سال قبل از میلاد) در دست است، کشتن فیل، بز کوهی، شترمرغ، گاو وحشی و شیرها توسط پادشان توصیف شده است. لیندا کالوف استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه ایالتی میشیگان از طریق ایمیل به Live Science گفت، این مراسم‌های شکار به عنوان نمایش قدرت با دقت برنامه‌ریزی می‌شدند.
کالوف گفت:” شکارهای باستان نمایش تماشایی از قدرت سلطنتی و سلطه بودند و همیشه عموم مردم به تماشای شاه و ملازمانش می‌آمدند. شکار موفقیت‌آمیز نیازمند مرگ حیوانات وحشی بود، حیواناتی که دشمن بودند یا به انسان حمله می‌کردند و یا به‌سادگی مطیع اقتدار انسان نبودند.”
کالوف اشاره می‌کند، حتی امروز هم به دست آوردن غنائم حیوانی روشی برای نمایش قدرت است. در برخی کشورهای آفریقایی بازی شکار بزرگ و نمایش غنائم به عنوان شکلی از سرگرمی‌های گران عمدتا توسط مردان سفیدپوست انجام می‌شود، شکار یادآور ایدئولوژی‌های است که در اعماق استعمار و مردسالاری ریشه دارد.
هزینه‌های گزاف شکار
و بنابراین در آنجا پای پول هم وسط است. شکار قانونی که تحت نظارت سازمان‌های دولتی و راهنماهای رسمی انجام می‌شود، مشمول مجوزهای گران و حیوانات خاص و فقط در نواحی محدود است. از سوی دیگر، شکار غیرقانونی، همه قوانین را دور می‌زند و همه حیوانات را بدون در نظر گرفتن سن، جنس و گونه‌های درخطر شامل می‌شود.
وقتی هزینه‌های سفر و اقامت، تجهیزات، راهنمای محلی و مجوز شکار را در نظر بگیرید، هزینه بازی شکار بزرگ قانونی قابل‌توجه است. بر اساس گزارشی که نیویورک‌تایمز در سال 2015 منتشر کرد، ممنوعیت شکار از سوی برخی کشورهای آفریقای، با مراجعه شکارچیان غیرقانونی، کسب و کار پررونقی با تقریبا 200 میلیون دلار سالانه را به ارمغان آورده است.
و وقتی دندان‌پزشک آمریکایی به نام والتر پالمر، در سال 2015، یک شیر 13 ساله به نام سیسیل را در زیمبابوه به ضرب گلوله کشت، ظاهرا حدود 54 هزار دلار را فقط برای مجوز شکار پرداخت کرده بود. در واقع گفته می‌شود، پول مجوزهای شکار تفریحی به منطقه‌های حفاظت شده و پناهگاه‌های حیات‌وحش امکان مدیریت هزینه‌های نگهداری از حیوانات را می‌دهد.
کریس داریمونت، زیست‌شناسی از دپارتمان جغرافیای دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا از طریق ایمیل به Live Science گفت، در واقع این شکارچیان با شکار تفریحی و به اشتراک گذاشتن عکس‌های خود از غنائم حیوانی می‌گویند، با سخاوت خود از حیوانات حمایت می‌کنند.
داریمونت و همکارانش در مطالعه‌ای که در مارس 2016 در نشریه “Biology Letters” منتشر کردند، به این مسئله پرداختند که آیا انسان‌شناسی تکاملی می‌تواند پاسخی برای انگیزه شکار تفریحی داشته باشد؟ آن‌ها دریافتند که مردان از شکار استفاده می‌کنند تا علائمی از آمادگی جسمانی خود را به رقبا و همچنین به جفت‌های بالقوه خود نشان دهند. آن‌ها همچنین اشاره کردند که حتی شکارچیان امرارمعاش (کسانی که حیوانات را برای غذا می‌کشند) حیواناتی را شکار می‌کنند که گرفتن آن‌ها سخت‌تر است تا به‌سادگی به دیگران نشان دهند، می‌تواند از پس خطرها بربیایند.
داریمونت گفت: “استدلال این است که آن‌ها ویژگی‌های جسمی و روانی دارند که به آن‌ها اجازه این‌چنین رفتارهای پرخطری را می‌دهد.”
او اضافه می‌کند، اکنون شکارچیان با به اشتراک گذاشتن تصاویر خود از غنائم حیوانی در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند پیغام‌های راجع به ثروت شخصی و موقعیت اجتماعی خود را به گوش جهانیان برسانند.
محافظت از حیات‌وحش
اما داستان شکار تفریحی جنبه دیگری هم دارد. برخی شکارچیان تفریحی ادعا می‌کنند، پولی که آن‌ها برای سرگرمی صرف می‌کنند، برای حفاظت از سرمایه‌های طبیعی مهم است، چراکه شکارچیان هزاران دلار برای مجوز شکار انواع خاصی از حیوانات در نواحی تعیین شده به سازمان‌های دولتی پرداخت می‌کنند. بر اساس گزارش صندوق جهانی طبیعت، بخشی از این هزینه‌ها می‌تواند در برنامه‌های دولت برای حفظ حیوانات در منطقه‌های حفاظت‌شده و حتی برای حفاظت از آن‌ها در برابر شکار غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرد.
در وب‌سایت صندوق جهانی طبیعت نوشته شده: “در برخی نواحی محدود و به‌دقت کنترل شده خصوصا برای گونه‌های در معرض خطر، شواهد علمی نشان داده‌اند که شکار قانونی (برای غنائم) ابزار مؤثری است.”
ناتان اسکیو، شکارچی حرفه‌ای که صاحب شرکت آمریکایی است که سافاری های شکار را در آفریقای جنوبی، تانزانیا، بوتسوانا و موزامبیک اداره می‌کند، در پست فیسبوک، توضیح می‌دهد، از آنجایی که شکار قانونی شغل‌های محلی و درآمد ایجاد می‌کند، می‌تواند عاملی بازدارنده در مقابل شکار غیرقانونی باشد و برای حفظ اکوسیستم مورداستفاده قرار گیرد.
اسکیو گفت: “تأثیر مثبت اقتصادی شکار قانونی به سود دولت‌ها، زمین‌داران و شرکت‌های مشوق شکار است و می‌تواند برای حفاظت از حیوانات و زیستگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرد.”
یک نماینده سافاری باشگاه بین‌المللی شکار (SCI) از طریق ایمیل به Live Science گفت، شکار قانونی با به اثبات رساندن اینکه حیات‌وحش دارای ارزش اقتصادی است، می‌تواند جوامع محلی را درگیر متوقف کردن شکارچیان از شکار غیرقانونی و تهدید حیات‌وحش کند که ممکن است در غیر صورت امکان‌پذیر نباشد.
این نماینده توضیح می‌دهد، شکار تحت نظارت دولت همچنین می‌تواند سلامت جمعیت حیوانات طبیعت را با از میان برداشتن حیوانات نامناسب سالم نگه دارد. به‌عنوان مثال در نامیبیا، کرگدن سیاه با تنها حدود 5000 کرگدن باقی‌مانده در حیات‌وحش، در فهرست گونه‌های در معرض خطر قرارگرفته است. اما با این وجود دولت نامیبیا همچنان امکان شکار را فراهم کرده است.
این نماینده در بیانیه‌ای گفت: “نه تنها شکار این کرگدن سیاه به سود رشد جمعیت کرگدن‌هاست، بلکه به درآمدزایی صدها هزار دلاری می‌انجامد که می‌تواند برای محافظت کرگدن نامیبیا مورداستفاده قرار گیرد. بنابراین، شکار می‌تواند سود نقدی مستقیمی را برای محافظت از کرگدن‌ها فراهم کند که از طریق گردشگری امکان‌پذیر نیست.”
تناقض: شکار تفریحی برای محافظت از حیات‌وحش؟
اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد، ممکن است که شکارچیان مدرن در سهم خود برای حفاظت از حیات‌وحش اغراق کرده باشند. همه کشورهایی که از شکار تفریحی حمایت می‌کنند، در مورد درآمدهای خود شفاف نیستند.
گزارشی که توسط کارکنان دموکراتیک کمیته منابع طبیعی (کمیته‌ای در مجلس نمایندگان ایالات‌متحده) در ژوئن 2016 صادر شد، نشان می‌دهد که درآمدهای حاصل از شکار کشورهای آفریقایی مانند زیمباوه، تانزانیا، آفریقای جنوبی و نامیبیا که بیشترین تعداد شکار تفریحی ایالات‌متحده را شامل می‌شوند، صرف حفاظت از حیات‌وحش نشده‌اند.
نویسندگان این گزارش نوشته‌اند که”در ارزیابی درآمدهای حاصل از شکار دریافتیم که بسیاری از این درآمدها از هدف خود منحرف شده و یا در وهله اول به هدف اصلی (حفاظت از حیات‌وحش) اختصاص داده نشده‌اند.”
کارشناسان دیگری هم بی‌فایده بودن شکار را به عنوان ابزاری حفاظتی را به چالش کشیده‌اند. جف فلکوین مدیر بخش آمریکای شمالی صندوق بین‌المللی رفاه حیوانات در ستون نظرخواهی نشنال جئوگرافیک در اوت 2013 نوشت: “وقتی پای شیر به میان می‌آید، مجوز شکار مسئله‌ساز می‌شود.”
جف فلکوین می‌گوید، شکار تفریحی مخزن ژن شیر آفریقای را تضعیف می‌کند، چراکه بسیاری از شیرهایی که کشته می‌شوند، مطلوب‌ترین نرهای جوان و سالم هستند. حذف کردن این شیرها از جمعیت به این معنا است که DNA آن‌ها نمی‌تواند نسل بعد را بهره‌مند کند. او اضافه می‌کند، اما شاید مهم‌تر از همه، شکار تفریحی قانونی می‌تواند با کاستن ارزش زندگی حیوانات، تلاش‌ها برای حفاظت از حیات‌وحش را بی‌اثر کند.
فلکوین در مقاله‌اش نوشت: “این پیغام تا زمانی که کشتن شیرها برای تفریح، قانونی و رایج است، شنیده نمی‌شود. چرا باید کسی برای محافظت از حیواناتی پول صرف کند که یک آمریکایی ثروتمند می‌تواند با پرداخت پول بکشدشان؟”
.
منبع: livescience
