احتمالا همه دوستداران فضا و نجوم با ایلان ماسک و طرح مشهورش برای استعمار مریخ آشنا باشند. ماسک مدت هاست، ایده استعمار مریخ را در سر می‌پروراند. ایلان ماسک کارآفرین و تکنولوژیست مشهور سیلیکون ولی، کسی که به تبدیل کردن شور و شوقش به شرکت‌های رویایی مشهور است؛ در چند دهه اخیر به عنوان یکی از نوآوران برتر ایالات‌متحده آمریکا مطرح شده است. این سوپر میلیاردر مشهور بنیان‌گذار شرکت‌های پی پال، تسلا موتورز سازنده خودروهای الکتریکی و اسپیس ایکس شرکت فضایی سازنده موشک و فضاپیما است.
ایلان ماسک اعلام کرده، می‌خواهد طی چند سال آینده یک میلیون نفر را با هزینه‌ای کمتر از 200 هزار دلار در مریخ ساکن کند. سپتامبر سال گذشته بود که او اهدافش را در شصت و هفتمین کنفرانس بین‌المللی فضانوردی گوادالاخارا، مکزیک تشریح کرد. اکنون ماسک جزئیات طرح بزرگ استعمار مریخ را به صورت آنلاین منتشر کرده است.
ایلان ماسک می گوید، شرکت اسپیس ایکس را در سال ۲۰۰۲، مشخصا برای کمک به تبدیل انسان به “گونه‌ای چند سیاره‌ای” تأسیس کرده است. هدف این شرکت فضایی خصوصی، ساخت کلان‌شهری در مریخ با استفاده از ناوگانی از فضاپیماها و موشک‌ها به نام سیستم حمل و نقل بین سیاره ای (ITS) است.
از آنچه از برنامه هر چه می‌خواهی از من بپرس” (Ask Me Anything, AMA)” ایلان ماسک در شبکه اجتماعی ردیت در سپتامبر گذشته می‌دانیم، در خلال این طرح یک میلیون نفر در زمانی در قرن حاضر در چهار مرحله مهم به مریخ فرستاده می‌شوند؛ مراحلی که به ترتیب عبارتند از: دیده بانی از زمین کره مریخ، ساخت و ایجاد کارخانه تولید سوخت، ارسال چند پیشگام و در نهایت ارسال گروهی انسان. ایلان ماسک جزئیات این طرح را با عنوان “تبدیل انسان به گونه ای چند سیاره ای” در وب سایت New Space منتشر کرده است.
به گفته اسکات هوبارد، سردبیر ارشد وب سایت New Space: “به عقیده من، انتشار این مقاله نه تنها فرصتی برای جامعه فضایی فراهم کرده تا از چشم انداز اسپیس ایکس با وجود تمام متن ها و نمودارهایش آگاه شوند، بلکه یک مرجع آرشیوی ارزشمند برای تحقیقات و برنامه‌ریزی‌های آینده محسوب می‌شود.”
در این مقاله 15 صفحه‌ای، ماسک دلیل اینکه چرا مریخ انتخاب اول اوست را توضیح می‌دهد. او استدلال می‌کند که مریخ با توجه به نزدیکی به زمین و همچنین شباهتش به سیاره ما، بهترین گزینه است. او همچنین پیشنهادهایی برای کاهش هزینه فعلی با نرخ 5 میلیون درصد که برای هر فرد، 10 میلیارد دلار محاسبه شده به رقم مقرون به صرفه 200 هزار دلار داده است. ماسک تخمین می‌زند، با استفاده از روش های متداول، هزینه سفر هر فرد به مریخ ۱۰ میلیارد دلار خواهد بود، او می‌خواهد این رقم را تا ۲۰۰ هزار دلار کاهش دهد. ماسک می گوید، می‌خواهد در نهایت، هزینه هر سفر مریخ را به ۱۰۰ هزار دلار کاهش دهد. میزان قابل توجهی از این هزینه‌ها به خاطر استفاده از قطعات قابل‌استفاده مجدد، کاهش خواهد یافت.
اسپیس ایکس می خواهد، کپسول فضایی بدون سرنشین رِد دراگون را سال ۲۰۱۸ و پس از آن در سال های آینده انسان را به مریخ خواهد بفرستد. برای این سفر، اسپیس ایکس پیش از این با موفقیت موتور موشک رپتور را مورد آزمایش قرار داده است. رپتور، موتوری با سوخت متان است که می‌تواند، قوی‌تر از موتور هر موشک دیگری باشد. رپتور قادر به دستیابی به نیروی پرتابی در حدود ۶۸۰ هزار پوند، بیش از سه برابر موشک فالکون ۹ است.
موتورهای رپتور برای سیستم سیستم حمل‌ونقل بین سیاره ای، فضاپیمایی که قادر به حمل ۱۰۰ تن (انسان یا محموله) است، مناسب خواهد بود. این فضاپیما برای بلند شدن به نیروی تراست (رانش) ۲۸.۷۳۰.۰۰۰ پوندی نیاز دارد، به این ترتیب، ۴۴۰ موتور رپتور برای این فضاپیما موردنیاز خواهد بود. هنگامی‌که این فضاپیما سوخت‌گیری مجدد را در مدار(زمین) انجام دهد، دو آرایه خورشیدی را مورد استفاده قرار خواهد داد که قادر به تولید ۲۰۰ کیلووات نیرو خواهند بود.
همچنین همانطور که به خوبی می‌دانیم؛ طرح ماسک برای سفر به مریخ به شدت به استفاده از موشک‌های قابل استفاده مجدد متکی است، چیزی که در نهایت علاوه بر کاهش هزینه‌های سفر می‌تواند، زمان‌بندی برای سفر انسان به مریخ را هم به جلو بیندازد. اما حتی با وجود استفاده از موشک‌های قابل استفاده مجدد، هزینه فرستادن انسان برای زندگی در مریخ بسیار بیشتر از ۲۰۰ هزار دلار خواهد بود. الا اتکینز، استادی از دانشکده مهندسی هوافضا دانشگاه میشیگان در این مورد تردید دارد، به خصوص اینکه ماموریت آینده مریخ شامل، اسکان انسان در مریخ هم است.
گوین شاتول، رئیس و مدیر ارشد عملیات شرکت خصوصی فضایی اسپیس ایکس می گوید:”فقط برای آنالیز اساسی موشک‌ها و گرانش و همچنین ارزیابی هزینه‌ها برای استقرار انسان در مریخ، ۲۰۰ هزار دلار خیلی بلندپروازانه است. اما در این مورد مصلحتی در میان است، در واقع اگر اسپیس ایکس اعلام کند، هزینه سفر به مریخ؛ یک میلیون دلار خواهد بود، چه تعدادی از طرح شرکت استقبال می‌کنند؟”
قیمت‌گذاری ۲۰۰ هزار دلاری مردم را امیدوار نگه می دارد. به گفته اتکینز، برخی علاقه‌مندان مریخ ممکن است، احساس کنند، می‌توانند با ۲۰ تا ۳۰ سال پس انداز، هزینه بلیط مریخ را تهیه کنند. او توضیح می‌دهد:” فکر می‌کنم، اسپیس ایکس کاری که برای حمایت مردم آمریکا نیاز دارد را انجام می‌دهد. در واقع آنها می‌خواهند کنگره را برای تامین بودجه شرکت هایی مانند اسپیس ایکس تحت فشار قرار دهند. بنابراین اگر آنها (اسپیس ایکس) اعلام کنند، فقط میلیاردرها می‌توانند به مریخ بروند، نمایندگان کنگره که باید به رای دهندگان غیر میلیارد پاسخگو باشند و قطعا نمی‌توانند بودجه بالایی را به اسپیس ایکس اختصاص دهند.”
اتکینز از هزینه دیگری علاوه بر هزینه مالی سفر به مریخ صحبت می‌کند: هزینه زندگی. او می‌گوید: “خطر سفر به فضا بسیار بالا است، تصور نمی‌کنم، مردم واقعا متوجه خطرهای این سفر باشند.”
ایلان ماسک، سپتامبر گذشته در گوادالاخارا به هوادارانش هشدار داده بود، برای مُردن در راه رویای خود آماده باشند، خصوصا در اولین ماموریت. او به مخاطبانش در کنفرانس گفته بود:”خطر مرگ بالا خواهد بود. اساسا باید بپرسیم، آیا آماده مُردن هستید؟ اگر با این مشکلی ندارید، یک کاندیدای سفر (به مریخ) محسوب می‌شوید. احتمال مرگ در اولین ماموریت بسیار بالا خواهد بود.”
ایلان ماسک در مقاله خود در مورد نحوه کارکرد سیستم حمل و نقل بین سیاره ای، زمان‌بندی احتمالی و همچنین برنامه آینده (پس از استقرار در مریخ) توضیحاتی داده است.
با وجودی که ماسک در مورد زمان‌بندی سفر به مریخ محتاط است، او شرح داده است که اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، احتمالا اولین پرواز به سوی سیاره سرخ در سال 2033 انجام خواهد شد. پس از این، بعد از 5 تا 10 دهه آینده، مجموعه‌ای از مأموریت‌هایی که از تجهیزات قابل استفاده مجدد بهره می‌برند، یک میلیون نفر را به مریخ خواهند رساند. البته اگر همه این برنامه‌ها تا حدی دور از دسترس بودند، ماسک احتمالا در مقاله خود به این مسائل هم می‌پرداخت.
ماسک در مقاله خود نوشته: “اسپیس ایکس در سال 2002، تنها شرکتی با ایده‌ها و تئوریها بود. فکر می کردم، شاید 10 درصد شانس انجام هر کاری را داشته باشیم-حتی فرستادن یک موشک به مدار- تا اینکه فضایی فراتر از آن و مریخ را به عنوان هدف لحاظ کنیم.”
اما بین استفاده از یک موشک قابل استفاده مجدد در مدار پایین زمین و ساختن تمدنی جدید در سیاره ای ناسازگار با شرایطی دشوار، دنیایی تفاوت وجود دارد. این حتی با وجود پیشرفت‌های زیاد (شرکت) است. البته جزئیاتی که ایلان ماسک شرح داده، تا حد زیادی خلاهای این مسائل را پر می‌کند، اما هنوز هم مسائلی هستند که نیاز به پاسخ دارند.
جان لاگسدون، متخصص سیاست هوافضایی سال گذشته به بیزنس اینسایدر، گفته بود: “ماسک مقادیر تحقیقات و فعالیت‌های مناسب مورد نیاز را به حداقل می‌رساند. در طرح‌های فضاپیماها، نمی‌بینیم که صدها نفر در یک زمان آماده سفر به مریخ باشند.”
چیز دیگر اینکه، تمامی این جزئیات براساس دانسته‌های کنونی ماست. تحقیقاتی که به تازگی انجام شده نشان می دهد، تاثیر تشعشعات کیهانی ممکن است، دو برابر چیزی باشد که پیش از این تصور می‌کردیم. بر اساس مطالعه‌ای که دو هفته قبل منتشر شد، خطر ابتلا به سرطان فضانوردان دو برابر بیش از چیزی است که پیش از این تصور می‌کردیم. بر اساس مدل‌سازی‌های جدید دانشمندان، پرتوهای کیهانی می‌تواند اثر تخریبی روی سلول‌های سالم داشته باشد.
دانشمندان می‌گویند که سلول‌های بدن که در اثر در برخورد با ذرات باردار بسیار پر انرژی یا همان پرتوهای کیهانی آسیب دیده و جهش پیدا کرده‌اند، می‌توانند سلول‌هایی که مستقیما تحت تأثیر اشعه‌های فضایی قرار نگرفته‌اند را در خطر قرار دهند. اکنون دانشمندان می‌گویند، مسافران مریخ با مسئله دیگری هم مواجه هستند. محققان می‌گوید، در معرض تشعشعات کهکشانی قرار گرفتن، می‌تواند هسته سلول‌ها را نابود کند و همچنین موجب جهش سلولی شود که می‌تواند منجر به ابتلا به سرطان شود .به‌خوبی می‌دانیم که سلول‌های آسیب دیده، سیگنال‌هایی را به سلول‌های سالم اطراف می‌فرستند و احتمالا ریز محیط سلولی را تغییر می‌دهند. به نظر می‌رسد که این سیگنال‌ها سلول‌های سالم را تغییر داده که موجب تشکیل تومور و یا سرطان می‌شوند.
دانشمندان هنوز دقیقا در مورد خطرات بعد از آن اطمینان ندارند، اما در این زمینه تحقیقاتی در جریان است. این یکی از دلایلی است که اسکات کِلی فضانورد ناسا، تقریبا یک سال را در فضا گذراند تا تأثیر بیشتر اثرات اقامت بلندمدت در فضا را مشخص کنند. تحقیقات دوقلوهای ناسا رطانهم‌اکنون در حال یکپارچه‌سازی نتایج است.اطلاعات بیشتر در این زمینه هم به وسیله کاوشگر کریاسیتی به دست آمد که از نوامبر سال ۲۰۱۱ تا اوت سال ۲۰۱۲، سفر هشت ماه ای را به سوی سیاره سرخ انجام داد. دانشمندان دریافتند که تجهیزات این کاوشگر تا هزار برابر بیشتر از زمین در معرض تشعشعات قرارگرفته‌اند.
محققان پیش از این دریافته بودند که قرار گرفتن در معرض پرتوهای کیهانی می‌تواند منجر به ضایعات مغزی در فضانوردان شود. محققان می‌گویند، محیط فضا خطرات منحصر به فردی برای فضانوردان دارد. قرار گرفتن در معرض این ذرات، می‌تواند منجر به طیف وسیعی از عوارض بالقوه دستگاه عصبی مرکزی همچون، نقص حافظه، اضطراب، افسردگی و اختلال در تصمیم‌گیری شود که می‌تواند در طول سفر رخ دهد و تا مدت‌ها پس از سفر فضایی تداوم داشته باشد. بسیاری از این عواقب نامطلوب شناختی، ممکن است در طول زندگی به پیشرفت خود ادامه دهد.
البته درحالی‌که مشکلاتی از قبیل زوال عقل به ماه‌ها زمان برای بروز احتیاج دارند، زمان موردنیاز برای مأموریت مریخ می‌تواند، برای پیشرفت این اختلالات کافی باشد. بااین‌وجود، خدمه ایستگاه فضایی بین‌المللی که به مدت طولانی مشغول به فعالیت در فضا بوده‌اند، با چنین مشکلی مواجه نشده‌اند. البته این افراد با همان سطح بمباران پرتوهای کیهانی برخورد نکرده‌اند، چراکه در مدار زمین هنوز هم تحت پوشش لایه محافظ زمین مگنتوسفر هستند. چند ماه قبل هم، نتایج مطالعه‌ای نشان داده بود، سفرهای فراتر از سپر مغناطیسی زمین می‌تواند، موجب به خطر افتادن سلامت قلب و عروق فضانوردان شود.
هم‌اکنون می‌دانیم که محافظت از پرتوهای کیهانی برای سالم رسیدن به مریخ و زندگی در سطح آن، اهمیت بسیار زیادی دارد. اما واضح است که حفاظت‌های بیشتری مورد نیاز است و همچنین چگونگی مهندسی روش‌های مقابله با این خطرات، نقش مهمی در مأموریت‌های آینده فضایی ایفا می‌کند.
به جز این، همچنین امکان وقوع یک فاجعه ناگهانی مانند آپولو ۱۳ و یا تراژدی‌هایی همچون شاتل فضایی کلمبیا و چلنجر هم مطرح است. همچنین مطالعه دیگری که اخیرا انجام شده نشان می‌دهد، حجم ماده خاکستری مغز فضانوردان (چیزی که مسئول ادراک حسی، احساسات و دیگر وظایف مهم است) در نتیجه پروازهای فضایی کوتاه و بلند مدت دچار نوسان می‌شود. دانشمندان هنوز مشغول بررسی تأثیر این نوسانات بر سلامتی فضانوردان هستند. اما در همین حال به خوبی به اثبات رسیده، سپری کردن زمانی طولانی خارج از زمین، موجب از دست دادن چگالی استخوان، ماهیچه، تغییرات بینایی می‌شود و همچنین در این بین تأثیر مخرب تشعشعات کیهانی وجود دارد.
هنوز مشخص نیست، اسپیس ایکس چه برنامه‌ای برای آماده کردن گردشگران فضایی برای سفر (احتمالا بدون بازگشت) به مریخ و مقابله با پیامدهای منفی بسیار زیاد سفر فضایی دارد؛ اما ایلان ماسک فرضیه تأثیرات منفی فضا بر بدن انسان را مضحک می‌داند. او به گیزمودو گفته بود: “سپری کردن زمانی زیاد در فضای عمیق و یا مدار زمین، به مراتب از بودن در مریخ بدتر است.”
اتکینز می گوید: “فضانوردان در هر حال باید این کار را انجام دهند، چراکه آنها کاوشگران هستند و کار خود را ارزشمند می‌دانند. اما اگر واقعا می‌خواهیم مردم را به صورت تصادفی از خیابان انتخاب کنیم و به فضا (سفری که انتظار دارند از آن زنده بازگردند) اعزام کنیم؛ نیاز است در این مورد واقع گرا باشیم و احتمال زنده بازگشتن از چنین سفری بسیار کم است.”
البته اینکه همسایه نزدیک ما چه شگفتی‌های دیگری را در خود پنهان کرده هم مسئله دیگری است. البته ایلان ماسک برداشت‌های کلی خود را در پاراگراف اول مقاله‌اش به وضوح بیان کرده است. او نوشته: “با صحبت در مورد طرح مریخِ اسپیس ایکس، می‌خواهم (سفر و زندگی) در مریخ را ممکن سازم، همچون چیزی که می‌توانیم در طول زندگی خود به آن دست یابیم.”
لاگسدون هم با این نظر ماسک موافق است، او می‌گوید: “او چشم‌اندازی را بنا نهاده، یک چشم انداز لزوما نباید بی نقص و منسجم باشد.”
چه این مقاله یک رؤیایی توخالی باشد و یا شروع یک اتفاق بزرگ، باید با هوبارد موافق باشیم که این (مقاله) سندی تاریخی است.
.
منبع: sciencealert
