کشف برج جمجمه در مکزیکوسیتی، معمای قربانیان جشن‌های خون آزتک ها پیچیده‌تر شد

باستان شناسان در اتفاقی بی‌سابقه موفق به کشف برج جمجمه‌ای با بیش از 650 جمجمه و هزاران قطعه استخوان را در بلوک‌های آهکی در نزدیکی معبد اصلی مکزیکوسیتی شدند. این کشف می‌تواند، دیدگاه ما نسبت به تمدن آزتک ها را به‌کلی تغییر دهد. باوجود این کشف، سؤالات جدیدی در مورد نقش قربانی‌های انسانی در تمدن آزتک ها مطرح شده است، چراکه بسیاری از جمجمه‌های این برج مخوف متعلق به زنان و کودکان هستند.

در فرهنگ آزتک ها، مرگ ابزاری برای تداوم خلقت بوده و خدایان و انسان‌ها به‌طور مساوی مسئولیت قربانی‌های خود را برای ادامه چرخه حیات به عهده داشته‌اند. در اسطوره‌ی آفرینش آزتک ها، انسان‌ها مسئول احیای خورشید و همچنین شکر گذاری از زمین برای باروری بوده‌اند. جشن خون در اشکال مختلفی انجام می‌شده است. در این مراسم‌های آیینی هم حیوانات و انسان‌ها بسته به خدایی که مراسم مذهبی برایش برپا می‌شد، قربانی می‌شدند، گاهی برخی کاهنان مجبور بودند خون خود را به خدایان تقدیم کنند.

باوجودی که در سراسر آمریکای میانه قربانی کردن انسان‌ها مرسوم بوده، اما این عمل در میان آزتک ها به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده بود. به‌عنوان مثال، گزارش شده است که برای احیای دوباره هرم بزرگ تنوچتیتلان در سال 1487، آزتک ها طی چهار روز 80،400 زندانی را قربانی کرده‌اند.

مقیاس قربانی‌های آزتک ها، بسیاری از محققان را متقاعد کرد که ممکن است، این قربانی‌ها جنبه‌ای از مذهب آزتک ها بوده باشد. در دهه 1970، مایکل هارنر و ماروین هریس متقاعد شدند که انگیزه قربانی کردن انسان در میان آزتک ها، در واقع آدم‌خواری بوده است. هارن ادعا کرد که فشار بسیار بالای جمعیت و تأکید بر کشاورزی (مشخصا کاشت ذرت به عنوان محصول اصلی آزتک ها) و نبود حیوانات اهلی موجب کمبود اسیدآمینه‌های ضروری در بین آزتک ها شده است.

در حالی که توافق نظری در مورد قربانی کردن انسان‌ها توسط آزتک ها وجود دارد، اما در مورد آدم‌خواری آزتک ها هنوز تردیدهای زیادی وجود دارد. هریس در کتاب خود “آدم‌خوارها و پادشاهان”، فرضیه‌ای را مطرح کرد که در ابتدا توسط هارن پیشنهاد شده بود که گوشت قربانیان بخشی از یک رژیم اشرافی به عنوان یک پاداش بوده‌اند، چراکه رژیم غذایی آزتک ها با کمبود پروتئین‌ها مواجه بوده است. این فرضیات توسط برنارد اورتیز مونتلانو رد شدند. مونتلانو که وضعیت سلامت، رژیم غذایی و پزشکی آزتک ها را مطالعه می‌کرد، نشان داد که باوجود کمبود پروتئین‌های حیوانی، رژیم غذایی آزتک ها ازلحاظ پروتئین‌های گیاهی غنی بوده است.

به گفته محققانی که در این کشف شرکت داشته‌اند، این کشف دیدگاه متعارفی را که می‌گوید، برج‌های جمجمه از بقایای جنگجویان شکست‌خورده (به‌عنوان انگیزه‌ای برای نبرد) ساخته می‌شدند را به چالش گرفته است.

رودریگو بولانیوس باستان‌شناسی از موسسه ملی انسان‌شناسی و تاریخ مکزیک (INAH) به رویترز گفت: “ما انتظار داشتیم فقط مردان، مشخصا مردان جوان به عنوان جنگجویان را پیدا کنیم، چراکه تصور نمی‌شود، زنان و کودکان می‌توانسته‌اند به جنگ بروند. در آنجا اتفاقی افتاده که در هیچ کجا سوابقی از آن وجود ندارد، این واقعا نخستین دیوار جمجمه (Huey Tzompantli) این چنینی است که تا به حال دیده شده است.”

دیوار جمجمه نامی است که در متون فاتحان اسپانیایی هنگامی‌که پایتخت آزتک ها، تنوچتیتلان را در قرن شانزدهم فتح کردند به آن داده شد. به همین دلیل باستان شناسان همواره از وجود چنین برج‌های جمجمه‌ای در دخمه‌ها و عبادتگاه‌های آزتک ها اطلاع داشتند، اما آخرین حفاری‌ها امکان مشاهده نزدیک‌تر این یادمان‌های مرگ را فراهم کرد.

مراسم قرار دادن سرها در دیوار به نشان پیروزی در فرهنگ‌های آمریکای میانه پیش از فتح اسپانیایی‌ها وجود داشته است، اما باستان شناسان موسسه ملی انسان‌شناسی و تاریخ مکزیک، انتظار نداشتند که سرهای زنان و کودکان را هم در میان این سرها پیدا کنند. آیا آن‌ها شواهد بیشتری از قربانی‌های آزتک ها کشف کرده‌اند؟ به نظر می‌رسد، آزتک ها دائما مردم را می‌کشته‌اند، معمولا جنگجویان دشمن را که اسیر کرده بودند تا خدایان را خشنود کنند.

شواهدی از قربانی کردن انسان را می‌توان در تمام متون مذهبی آزتک ها یافت، اما زنان و کودکان معمولا در بین جنگجویان دستگیر شده نبودند. همچنین هنوز چیزهای زیادی هستند که از چگونگی انتخاب قربانی‌ها نمی‌دانیم، اما یک توضیح ممکن است، این باشد که این زنان و کودکان برده بوده باشند. محققان فکر می‌کنند که حتی گاهی اوقات مسابقاتی برای انتخاب قربانیان برگزار می‌شده است.

حفاری‌های مکزیکوسیتی در سال 2015 شروع شد و تا به امروز 676 جمجمه کشف‌شده است. سرهای قربانیان پیش از اینکه به معبد اصلی شهر تنوچتیتلان منتقل شوند، در معرض دید عموم قرار می‌گرفته‌اند.  به نظر می‌رسد، این برج جمجمه که حدود 6 متر قطر دارد، بخشی از عبادتگاهی بوده که برای اویتسیلوپوچتلی برپاشده بود. اویتسیلوپوچتلی در اساطیر آزتک خدای جنگ، خدای خورشید و حامی و پشتیبان شهر تنوچتیتلان بود.

باستان شناسان هنوز تلاش می‌کنند به پایه برج جمجمه و بسیاری از جمجمه‌های دیگر که ممکن است در این محل باستانی نهفته‌اند برسند. این کشف‌ها می‌تواند، به ما کمک کند هدف از برپا کردن برج‌های جمجمه و اینکه چگونه قربانیان انتخاب می‌شده‌اند، را بفهمیم. اما چیزی که هم‌اکنون می‌دانیم، دیوارهای جمجمه‌ای بیش از چیزی که فکر می‌کردیم، وجود داشته باشند.

.

منبع: sciencealert