همانطور که انسانها بیشتر از سیارهی خانگی خود دور میشوند، بیشتر به دنبال حیات فرازمینی در سیارات و اقمار دیگر میگردند تا اثبات کنند: «ما تنها نیستیم».
با افزایش فزاینده اطلاعات و دانستههای ما از منظومه شمسی، لحظهبهلحظه حس عمیقتری نسبت به جستجوی دقیقتر منظومه پیدا میکنیم. سِت شوستاک، اخترشناس و مدیر موسسه جستجو برای هوش فرازمینی (SETI) گمان میکند که برخی مکانها در همسایگی ما وجود دارند که احتمالا دارای نوعی حیات میکروبی باشند.
ست شوستاک به Futurism گفت:
حداقل هفت مکان (بالقوه دارای حیات) دیگر در منظومه شمسی ما وجود دارد، بنابراین مکانهایی وجود دارند که میتوان با یک موشک به آنجا رفت و به نوعی حیات میکروبی دسترسی پیدا کرد.
او همچنین فکر میکند که ما احتمالا این حیات میکروبی را زودتر از حیات هوشمند کشف میکنیم.
در ادامه با 7 مکانی در منظومه شمسی که احتمالا دارای حیات میکروبی هستند، همراه تکراتو باشید.
به گفته شوستاک، مریخ قاعدتا یکی از اصلیترین کاندیداهاست. ممکن است که شکلی از زندگی در زیر خاک مریخ شاید در اعماق 30 متری این سیاره مدفون باشند. اعماقی که ممکن است، دارای آب مایع هم باشد. اگرچه امروز مریخ بیابانی کاملا خشک است، اما در دوران اولیهاش دارای نواحی وسیع مملو از آب و رودخانههایی به عمق حدود ۳۰۴ متر بوده است. اطلاعات مریخنوردهای ناسا نشان میدهد که احتمالا مقدار بیشتری آب (از آن چیزی که انتظار میرفته) برای دورهی طولانیتری همراه با شرایط موردنیاز برای ادامهی حیات در سیارهی سرخ وجود داشته باشد.
مریخنورد کریاسیتی در سال ۲۰۱۱ در دهانه گیل فرود آمد و در ماه سپتامبر ۲۰۱۲ شواهدی به دست آورد که به عقیده ناسا، نشان از وجود جریان آبی در این ناحیه دارند. یک سال بعد هم آژانس فضایی اروپا تصویری از یک رودخانه ۱۶۰۹ کیلومتری تبخیر شده گرفت که در برخی نقاط دارای پهنای ۴ مایلی و ۱۰۰۰ پا عمق بود. مریخنورد کریاسیتی در همین سال، سنگریزههای گِردی را پیدا کرد که دارای بخش بیرونی صاف بودند که بهطورقطع نشان از سالها فرسایش رودخانههای مریخ داشتند.
مریخ قاعدتا یکی از اصلیترین کاندیداها برای جای دادن حیات فرازمینی در خود است
به این ترتیب به نظر میرسد که عمق دهانه، با ماسههای ریزدانه در ابعاد بزرگ پوشیده شده و شبیه به چیزی دریاچه مانند، از جنس آب است که در دورهی طولانی از زمان باقیمانده است. یافتههای محققان زندگی در مریخ را تایید نمیکند، اما آنها مواد ضروری برای تهیه مواد پیش ساز زیستی (شامل آب و شرایط میکروب پسند، این در واقع یک محلول غنی از ترکیبات آلی در اقیانوس ابتدایی زمین است که سرمنشأ حیات روی زمین بود) پیدا کردهاند. بر اساس ادعای محققان:
احتمالا حیات فرازمینی وجود دارد و یا ممکن است از گذشته حفظ شده باشد، چراکه شواهدی از وجود آب بهطور فراوان دیده شده است.
شوستاک میگوید:
اروپا یکی از اقماری است که دارای اقیانوسهای زیرزمینی است که قادر به میزبانی حیات میکروبی هستند. این قمر دارای نواحی است که به نقاط داغ موسوم هستند، مکانهایی شبیه به آتشفشانهای بسیار کوچکی که انرژی کافی برای پدید آمدن حیات را به وجود میآورند.
آرتور سی کلارک نویسنده شهیر پیشبینی کرده بود که قمر اروپا ممکن است، مکان مناسبی برای زندگی باشد. این نویسنده شهیر داستانهای علمی تخیلی در رمان « ۲۰۱۰: ادیسه فضایی دوم»، این ایده را مطرح کرده بود. درواقع، اروپا تنها جایی بهجز زمین در منظومه شمسی است که دارای اقیانوسهای عمیقی حاوی آب مایع است که در زیرپوسته یخی قمر مدفونشده. همچنین شرایط موجود در این اقیانوس ها-تاریک و گرم – حیات فرازمینی را در این قمر یخی امکانپذیر میکند.
دانشمندان پیشازاین موفق به کشف آبفشانهایی در سطح قمر اروپا شده بودند. این کشف به این معنی است که فضاپیماهای آینده ممکن است که بدون نیاز به حفاری، قادر به نمونهبرداری از اقیانوسهای اروپا باشد. از اقیانوس اروپا، همواره بهعنوان یکی از امیدوارکنندهترین مکانها برای کشف احتمالی حیات فرازمینی در منظومه شمسی یاد میشود. اقیانوس عظیم اروپا که میزان آب آن دو برابر همه اقیانوسهای زمین است، با لایههای یخی بسیار سرد و سختی که دارای ضخامتی نامشخص هستند محافظت میشود. تخمین زده میشود، ارتفاع بخار آبفشان قمر اروپا حدود۲۰۰ کیلومتر بالاتر از سطح این قمر باشد.
قمر اروپا یکی از مکانهایی است که ممکن است، اقیانوسهایش میزبان نوعی حیات میکروبی باشند
دیگر مکان بالقوه دارای حیات میکروبی احتمالی، گانیمد، بزرگترین قمر مشتری و همچنین بزرگترین قمر در منظومه شمسی است. این قمر دارای ویژگیها و ساختاری شبیه به اقیانوسهای زمین البته در زیرپوستهی یخی خود است. مورد دیگر قمر دیگر غول گازی مشتری، کالیستو است که دارای اقیانوس و جو است.
محققان سالهاست که نسبت به وجود برخی فعلوانفعالات در قمر گانیمد مظنون هستند، اما اکنون آنها به این نتیجه رسیدهاند که در این قمر، اقیانوسی با فعلوانفعالات شیمیایی وجود دارد. اکنون دانشمندان میگویند که الگوهایی را کشف کردهاند که نشان میدهد، اقیانوس بزرگ و عمیق این قمر که میلیونها متر زیر سطح یخی گانیمد است، روی میدان مغناطیسی این قمر تاثیر میگذارد. به این ترتیب، میتوان متصور شد که در این قمر هم نوعی از فعالیتهای پیش ساز زیستی یا مواد آلی وجود داشته باشد.
به لطف فضاپیمای کاسینی، ما میدانیم که دستکم دو قمر، غول گازی زحل دارای شرایط بالقوه برای شکلگیری حیات فرازمینی هستند. یکی از این اقمار تیتان است که دارای دریاچههای متان است.
همین تازگیها بود که اخترشناسان موفق به کشف ترکیبات آلی در جو تیتان شدند. درحالیکه پلیمرهای وینیل سیانید در کره زمین کاربردهای زیادی در زمینهی ساخت پوشاک آکریلیکی و پارچههای ضخیم دارند، این امکان وجود دارد که در شرایط قمر تیتان، ساختارهای انعطافپذیری شبیه این پلیمرها غشاهای سلولی را پدید آورده باشند. قمر تیتان دارای تمام عناصر اساسی تشکیلدهنده حیات است، کربن، هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن، فسفر، گوگرد و همچنین ذخایر هیدروکربنی است که از تمام هیدروکربن موجود در زمین بیشتر است. دانشمندان، مه موجود در جو قمر تیتان را مشابه مولکولهای پیش زیستی محیط زمین اولیه میدانند.
در سیاره ما، به روشهای مصنوعی متیل اتیلن هیدروکربن (یا متیل پروپن) با ترکیب مواد شیمیایی دیگر به پلیمرها تبدیل میشوند که برای تولید الیاف مورد استفاده در پوشاک، بادبانها و مواد ضد آب کاربرد دارند. ترکیب هیدروکربنهای موجود در جو تیتان، در واقع چنین کاری را انجام میدهد.
مورین پالمر، محققی از مرکز سفرهای فضایی گودارد ناسا، میگوید:
ما شواهد قانعکنندهای در اختیارداریم که نشان میدهد، آکریلو نیتریل در جو قمر تیتان وجود دارد و فکر میکنیم که مقادیر قابلتوجهی از این مواد خام به سطح قمر میرسند.
شوستاک میگوید که انسلادوس شرایط مطلوبتری دارد. او گفت:
ممکن است که آنجا بهسادگی بیشتری حیات میکروبی را پیدا کنیم. فورانهای یخی این قمر به جو، شرایط خوبی را برای کاوش فراهم کردهاند. چراکه دیگر نیازی نیست، (کاوشگرهای آینده) روی سطح قمر فرود بیایند و حفاری کنند. به این ترتیب، میتوان نمونههایی از این یخ فشان ها را به زمین بازگرداند و بررسی کرد.
قمر انسلادوس در سالهای اخیر به یکی از محبوبترین اهداف علمی اخترشناسان تبدیل شده است. اکنون به نظر میرسد، دانشمندان از هر زمان دیگری به کشف حیات در سطح قمر انسلادوس نزدیکتر شدهاند. دانشمندان گمان میکنند قمر انسلادوس ممکن است با وجود آبفشانها، فعالیتهای هیدروترمالی و اقیانوسی که در زیر سطح یخی خود پنهان کرده، دارای شرایط مناسبی برای حیات فرازمینی باشد.
انسلادوس با قطر ۵۰۴ کیلومتر، میزبان یک اقیانوس حاوی آب مایع در زیر سطح یخی خود است. دانشمندان تصور میکنند این اقیانوس ارتباطی با پوسته سنگی این قمر دارد که دارای فعلوانفعالات شیمیایی بسیاری است. به این جهت، اختر زیست شناسان از انسلادوس به عنوان یکی از بهترین گزینههای موجود در منظومه شمسی نام میبرند که میتواند میزبان حیات فرازمینی باشد. اخترشناسان به لطف فضاپیمای کاسینی که از سال ۲۰۰۴ در مدار زحل و انسلادوس در گردش است، این دادهها را به دست آوردهاند. آنها با آنالیز نمونههایی که کاسینی دو سال قبل از آبفشانهای انسلادوس به دست آورده، قادر به آشکار کردن شواهد جدیدی از وجود مولکولهای هیدروژن در این قمر شدند.
دانشمندان از هر زمان دیگری به کشف حیات در سطح قمر انسلادوس نزدیکتر شدهاند
هیدروژن نشاندهنده وجود فعالیتهای هیدروترمالی در زیرپوسته یخی اقیانوس انسلادوس است و از آنجایی که برخی از اساسیترین شکلهای حیات در اقیانوسهای زمین، در شرایطی مشابه به وجود آمدهاند، ممکن است چنین شکلهایی از حیات در انسلادوس هم وجود داشته باشند.
شوستاک گفت:
در زیر پلوتو ممکن است که ذخایری از آب مایع وجود داشته باشد. هرجایی که دارای هر نوع آب مایعی باشد، میتواند دارای حیات میکروبی هم باشد.
شاید تصور کنید که سیاره کوتوله پلوتو، سیارهای دور، سرد و نسبتا مُرده است، چیزی که الهامبخش دانشمندان برای نامگذاری این سیاره کوتوله هم بوده است. درواقع، پلوتو یا پلوتون؛ خدای دنیای مردگان در اساطیر یونان باستان است. دلیل این نامگذاری هم فاصله بسیار زیاد پلوتو با خورشید است، چیزی که به تصور دانشمندان، امکان شکلگیری حیات در این سیاره کوتوله را به فرایندی بسیار پیچیده و بعید تبدیل کرده است. اما با نخستین گذر نزدیک فضاپیمای نیوهورایزنز، شگفتیهای زیادی از این سیاره کوتوله کشف شد.
شواهد جدید نشان میدهد که برخی فرآیندهای پیش زیستشناختی پیچیده در پلوتو وجود دارد
با پایان یافتن مخابره دادههای فضاپیمای نیوهورایزنز به زمین در ماه اکتبر سال گذشته و تکمیل مدلها و نتیجهگیری از این دادهها برای دانشمندان سالها زمان خواهد برد؛ اما مطالعات اولیه دانشمندان، خبر از وجود ساختارهای شیمیایی پیچیده و حتی وجود برخی فرآیندهای پیش زیستشناختی در زیر سطح پلوتو میدهد.
اکنون دانشمندان باوجود دادههای خود که از امکان وجود لایههای پیچیده بخارهای آلی، کوههای یخ، برخی فرایندهای زمینشناسی ناشناخته و احتمالا آلی در سطح و همچنین اقیانوس مایع زیرسطحی در سیاره کوتوله پلوتو خبر میدهد، دلایل بیشتری برای جستجوی ترکیبات شکلدهنده حیات در این سیاره کوتوله در اختیاردارند.
مایکل سامرز، دانشمند علوم سیارهای از تیم ماموریت نیوهورایزنز در این مورد میگوید:
ارتباط این شواهد و اخترزیستشناسی بلافاصله قابلتفکیک است، میتوانید مواد آلی، آب و انرژی را در پلوتو مشاهده کنید.
به عقیده شوستاک، طی دو دهه آینده موفق به کشف حیات هوشمند فرازمینی خواهیم بود
این 7 مکان میتوانند، منابعی از انرژی، مواد مغذی و مایعات (نه لزوما آب) را برای حفظ حیات میکروبی در خود داشته باشند. اینها اساسا مواد مغذی و فرصتی برای پدید آمدن حیات را پدید میآورند که همان شیمی آلی است.
وقتی از شوستاک در مورد زمان پیدا کردن حیات هوشمند فرازمینی پرسیده شد، او از عبارت خوشبینانه «طی دو دهه آینده» استفاده کرد. او گفت:
تریلیون ها سیاره در کهکشان ما، راه شیری وجود دارد، ما میتوانیم یک تریلیون کهکشان دیگر را ببینیم که هرکدام از آنها هم تریلیون ها سیاره دارند. بنابراین، اگر آنجا حیاتی وجود نداشته باشد، ما واقعا موجودات ویژهای هستیم!
.
منبع: sciencealert