امروز چهارشنبه ۱۱ بهمن، ساعت ۱۶:۲۱ به وقت تهران ابرماه گرفتگی (خسوف) کامل آغاز شد و راس ساعت ۱۷ شاهد حداکثر گرفت بودیم. بلافاصه پس از این رخداد تصاویر مختلفی در شبکه‌های اجتماعی مختلف توسط کاربران منتشر شد.
در ادامه با تکراتو همراه باشید تا مروری کنیم بر جذاب‌ترین تصاویری که کاربران پیرامون ابرماه گرفتگی سرخ آبی با هشتگ های SuperBlueBloodMoon# و #ماه_گرفتگی منتشر کرده‌اند. رخدادی که از ۱۵۰ سال پیش تاکنون بی‌سابقه بوده است.
همزمانی سه پدیده نجومی که در اکثر نقاط دنیا امروز ۱۱ بهمن (۳۱ ژانویه) رخ داد و در برخی نقاط در ۱۲ بهمن (۱ فوریه) باید به تماشای آن نشست؛ هم یک ماه گرفتگی کامل، هم یک ابرماه و هم یک ماه آبی… بی نظیر نیست؟! همچنین باید اشاره کنیم یکی از تفاوت‌هایی که میان خورشید گرفتگی‌ها (کسوف) و ماه گرفتگی‌ها (خسوف) وجود دارد و ماه گرفتگی ها را جذاب‌تر می‌کند این نکته است که خسوف‌ها برخلاف کسوف‌ها که تنها در مناطق مشخصی از زمین قابل رویت هستند، در تمامی نقاطی زمین که ماه قابل رویت باشد و شرایط جوی عامل محدود کننده نباشند، قابل رویت خواهند بود.
بیشتر بخوانید:
- ابرماه گرفتگی سرخ آبی ۱۱ بهمن در ایران ؛ تئاتری آسمانی که بلیطش به سادگی گیر نمی‌آید
- همزمانی سه پدیده نجومی پس از ۱۵۰ سال
ماه گرفتگی زمان رخ می‌دهد که اختلاف زاویه میان مدار گردش ماه به دور زمین و زمین به دور خورشید به حداقل مقدار ممکن برسد و مهم تر آنکه زمین در بین خورشید و ماه قرار بگیرد و از رسیدن نور خورشید به ماه تا جایی که ممکن است جلوگیری کند. سه نوع ماه گرفتگی داریم:
- نیم‌سایه‌ای (Penumbral)
- جزئی (Partial)
- کامل (Total)
باور اکثر مردمی که با این پدیده آشنا هستند این است که زمین تماما از رسیدن نور خورشید به ماه جلوگیری می‌کند، در صورتی که اگر این چنین بود، امکان مشاهده ماه از روی زمین وجود نداشت. واقعیات این است که ذرات مختلف معلق در اتسمفر زمین، قسمتی از نور خورشید را جذب و قسمت دیگری را منعکس می‌کنند. این ذرات طول موج‌های بلند (سبز و آبی) را جذب و امواج کوتاه قرمز و زرد را منعکس می‌کنند. پرتوهای نور قرمز بر روی سایه زمین بر ماه منعکس شده و منجر می‌شود طی پدیده ماه گرفتگی کامل، رنگ ماه قرمز مایل به قهوه‌ای شود. به چنین حالتی اصطلاحا ماه خونین یا سرخ (Blood Moon) اطلاق می‌شود. در مطلب زیر در مورد این پدیده بیشتر بدانید.
بیشتر بخوانید : ماه خونین چیست ؛ یک نگارگری نجومی
کاربری به نام ریکی کودی (Ricky Cody) در توئیتر با انتشار تصویر زیر نوشت:
واقعا خیره کننده است. یک تصویر از ماه گرفتگی سرخ آبی در سن آنجلو.
کاربر دیگر در توئیتر به نام “خاتون قصه‌ها” تصویری که از ماه گرفتگی ثبت کرده بود را منتشر کرد و نوشت:
تنهایی رفتم هم فول مون دیدم هم ماه گرفتگی، بسیار شادم فکر کنم گرگ درون دارم
ابرماه دومین پدیده‌ای است که در این رخداد نادر به وقع می‌پیوندد. همان طور که می‌دانیم حوالی ۱۴ام هر ماه تقویمی شمسی یا حدود ۲۱ ام هر ماه میلادی، “ماه” در فاز بدر (یا قرص کامل) قرار می‌گیرد. همچنین می‌دانیم که مدار گردش ماه به دور زمین به صورت بیضوی است و در دو نقطه از مدار، ماه بیشتری و کمترین فاصله را از زمین دارد، به طوری که در حالت اوج (apogee) بیشترین فاصله با زمین (۴۰۶ هزار کیلومتر) و در حالت حضیض (Perigee) کمترین فاصله را از زمین به میزان ۳۵۷ هزار کیلومتر داراست.
با این تفاسیر باید بگوییم هرگاه ماه کامل (بدر) در حالت حضیض قرار بگیرد، بزرگترین و درخشان ترین ماه ممکن را می‌توان در آسمان مشاهده کرد. چنین پدیده‌ای را ابرماه (Supermoon) می‌گوییم. به طور میانگین یک ابرماه نسبت به یک بدر معمولی ۱۴ درصد بزرگتر و ۳۰ درصد درخشان‌تر است.
بیشتر بخوانید : ابرماه چیست ؛ حقیقتی علمی یا صرفا یک خطای دید
هانکه واترینگ (Hanneke Weitering) از کاربران توئیتر نیز عکسی را که با موبایل خود ثبت کرده بود منتشر کرد:
من در بروکلین هستم و چیزی را که در پشت ابرها به نظرم عجیب آمد را با تلفن همراهم ثبت کردم، این یک ماه گرفتگی سرخ آبی است.
یکی از زیباترین تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته است را Mary McGlynn گرفته است. او در توئیتش نوشت:
ارزشش را داشت که این موقع صبح با خستگی از خواب بیدار شوم. تصویری از ماه گرفتگی سرخ آبی بر فراز بوربانک، ۳۱ ژانویه ۲۰۱۸.
همانطور که می‌دانیم در مناطق غربی سیاره زمین این ماه گرفتگی، در هنگام غروب ماه و در بامداد رخ می‌دهد اما در مناطق شرقی مثل کشور ما، در هنگام طلوع ماه باید به تماشای آن نشست.
کاربر دیگری از تایلند به نام Closed تصویر تماشایی زیر را گرفته است.
اما سومین پدیده‌ای که در رخداد نادر امروز ۱۱ بهمن ماه شاهد آن بودیم، ماه آبی (Blue Moon) است. ذکر چند نکته برای دانستن این مفهوم ضروری است. نخست آنکه باید بدانیم هر بار گردش کامل ماه به دور زمین ۲۹.۵ روز به طور می‌انجامد. نکته دوم را بالاتر اشاره کردیم: ماه کامل (بدر یا قرص کامل) در حوالی ۱۴ هر ماه قابل مشاهد است. همچنین اگر به تقویم نگاهی بیاندازیم غیر از ماه فوریه میلادی که ۲۸ روزه است، سایر ماه‌ها یا ۳۰ و یا ۳۱ روز دارند. اختلاف میان مجموع این دو عدد (یعنی ۲۹.۵ و ۳۰ یا ۳۱) برای کل ماه‌های سال، در طول زمان منجر می‌شود برخی سال‌ها به جای ۱۲ قرص ماه، ۱۳ قرص داشته باشند.
حال دو تعریف از ماه آبی می توان ارائه داد: ماه آبی فصلی (Seasnal Blue Moon) و ماه آبی ماهیانه (Monthlu Blue Moon). به طور میانگین هر ۲.۷ سال یکبار ماه آبی را شاهد هستیم. به ماه کامل اضافی که در طول یک فصل رخ می‌دهد (بدر سوم را ماه آبی می‌گوییم)، ماه آبی فصلی و به ماه کامل اضافی که در دوره یک ماهه رخ می‌دهد، ماه کامل ماهیانه می‌گوییم.
بیشتر بخوانید : ماه آبی چیست؟ ماه، صد سال سیاه هم آبی نمی‌شود!
یکی از کاربران ایرانی توئیتر به نام “بوف لال” با انتشار تصویر زیر نوشت:
ماه گرفتگی جزئی
هنگام طلوع ماه از پشت کوه پرآو
امروز عصر
کرمانشاه
هموطن دیگری از شمیران تصویری زیبا را از ترکیب ماه گرفتگی و برف به ثبت رسانده و نوشته است:
ماه گرفتگی
نماز آیات واجب می‌کنی
خدا دل من گرفته
نماز واجب نمی‌کنی
ماه گرفتگی تهران شمیران درکه
اکانت خبری خراسان فوری در توئیتر مجموعه‌ای از تصاویر از برنامه ماه گرفتگی در بام “شهر سرگرمی‌های پدیده شاندیز” منتشر کرده است که دیدن آن خالی از لطف نیست.
نوجوانی به نام هنیه (Hennie) از فیلیپین نیز از ماه گرفتگی ۱۱ بهمن تصویری برداشته و آن را با این شرح در جساب توئیترش منتشر کرد:
ماه گرفتگی سرخ آبی بسیار زیباست.
تصویری ترکیبی از جرمی وی‌اچ در حساب کاربری Lowa storm Chasing در توئیتر منتشر شده است که فاز های مختلف ماه را در طول این پدیده به زیبایی به نمایش گذاشته است و مشاهده این تصویر را برای افرادی که این رخداد را از دست داده‌اند توصیه می‌کند.
اگر با دیدن تصویر بالا شگفت زده شدید، کلاری جی (Clarie G) تصویری دیگر از فازهای ماه در طول ماه گرفتگی تهیه کرده است که جزئیات آن فوق‌العاده بیشتر است. او در توضیح این تصویر در توئیتش می‌نویسد:
پیشرفت فازهای ماه از زاویه‌من در باغ پشتی‌ام در شهر پرث (Perth) در غرب استرالیا. قطعا هم لحاظ زمانی و هم زاویه دید بهترین مکان ممکن بود.
بیشتر بخوانید:
- همه‌چیز در مورد تنها قمر زمین؛ دمای ماه چقدر است؟ (بخش اول)
- دستور فضایی ترامپ برای بازگشت به ماه ؛ داستان سفر به ماه از نو نوشته می‌شود!
- هیجان‌انگیزترین ماموریت های فضایی سال ۲۰۱۸ ؛ ماه و مریخ در صدر اهداف
- ۲۰۱۷ سال شگفت‌آور تصاویر نجومی؛ از ابرماه تا حلقه‌های زحل
- آسمان شب و صورت های فلکی را بیشتر بشناسید! – قسمت اول
