دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده آمریکا لحظاتی پیش (ساعت 10:30 شب سه شنبه 18 اردیبهشت 1397) با حضور در کنگره، تصمیم خود در خصوص لغو برجام و تحریم های نفتی و برنامه هسته ای ایران را اعلام نمود.
دونالد ترامپ طی یک سخنرانی با ادبیاتی مشابه با صحبت های پیشین، با بیان دلایلی مانند حمایت حکومت ایران از گروه های تروریستی در منطقه، تامین مالی فعالیت های تروریستی و صدمه زدن به سربازان آمریکایی و تلاش برای دستیابی به سلاح های هسته ای و افزایش بودجه های تسلیحاتی و ساخت موشک های با قابلیت حمل کلاهک های هسته ای، ضمن فاجعه بار خواندن این توافق، برجام را به صورت یک طرفه از سوی آمریکا ملغی نمود.
وزارت دارایی آمریکا اعلام کرده که تحریم های ایران، نود و 180 روز بعد دوباره باز خواهند گشت. این تحریم ها از جمله شامل تحریمهای نفتی، فروش هواپیما و تحریمهای ارزی هم میشود. مشاور امنیت ملی آمریکا گفته که در فرصت باقی مانده تا شروع دوباره تحریمها، شرکتهای خارجی فرصتی مناسب دارند تا به روابطشان با ایران پایان دهند.
واکنش های سران و مقامات مختلف نسبت به خروج آمریکا از برجام
- بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر کنونی رژیم اشغالگر قدس نیز ضمن تاکید بر افشاگری های هفته های گذشته خود در خصوص برنامه های هسته ای ایران و صلح جهانی، ضمن تشکر از اقدام ترامپ در خصوص این تصمیم، خروج از برجام را اقدامی شجاعانه توصیف کرد.
- حسن روحانی، رئیس جمهور ایران گفت از این لحظه توافق هستهای بین ایران و پنج کشور خواهد بود.
- بوئینگ اعلام کرد که با دولت آمریکا برای اقدام بعدی مشورت خواهد کرد. بوئینگ قراردادی به ارزش بیست میلیارد دلار با ایران ار و شرکت هوایی آسمان برای تحویل هشتاد فروند هواپیمای مسافربری بسته است. بوینگ پیشتر گفته بود که سفارش ایران بر خط تولید این شرکت تاثیری ندارد و این شرکت در سال جاری هم نباید هواپیمایی به ایران تحویل دهد.
- حکومت عربستان در بیانیهای در واکنش به خروج آمریکا از برجام گفت: عربستان سعودی بار دیگر راهبردی که رئیس جمهور آمریکا در برابر ایران در پیش گرفته را تایید و از آن استقبال می کند و امیدوار است که جامعه جهانی علیه ایران موضعی قاطع و یکپارچه بگیرد.
- علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به خروج آمریکا از برجام گفت: آمریکا با تزلزل مواضعش نسبت به برجام بیاعتمادی دنیا به این کشور را تشدید کرد. اگر آمریکا از برجام خارج شد باید سیاستهای راهبردی اقتصاد مقاومتی مورد توجه بیشتر قرار گیرد و اولویت بر افزایش قدرت خرید مردم باشد چون منجر به رونق تولید و بازار خواهد شد.
- شرکت هواپیماسازی ایرباس اعلام کرد که تصمیم آقای ترامپ را بررسی خواهد کرد اما این کار زمان خواهد برد. ایران صد هواپپیمای مسافربری به ایرباس سفارش داده است.
- دونالد توسک رئیس شورای اروپا گفت رهبران اتحادیه اروپا درباره تصمیم دونالد ترامپ درباره ایران هفته آینده گفتگو خواهند کرد تا این اتحادیه رویه واحدی را در پیش بگیرد.
- حسن روحانی: مردم ما مشکلاتی را در زندگی روزمره خود در ماهها و سالهای آینده احساس نخواهند کرد. امشب از یک نظر متاسفم که مردم آمریکا گرفتار زمامدارانی شده اند که حیثیت آنها را زیر پا گذاشته است و از طرفی خوشحالم که یک موجود مزاحم از برجام کنار گذاشته شده است.
- حسن روحانی: من به سازمان انرژی اتمی، دستور دادم آمادگی لازم را برای اقدامات بعدی در صورت نیاز داشته باشند، تا در صورت مورد نیاز غنی سازی صنعتی را بدون محدودیت آغاز کنیم، تا اجرای این تصمیم چند هفته صبر می کنیم. با دوستان و متحدان که توافق برجام را امضا کرده و وفادار خواهند بود به رایزنی می پردازیم، همه چیز وابسته به منافع ماست. اگر برجام بخواهد کاغذی باشد بدون اینکه منافع ملت ایران را تضمین کند آنگاه راه روشنی پیش روی خود داریم.
- جان بولتون مشارو امنیت ملی دونالد ترامپ: شرکتهای اروپا برای خروج از ایران ماهها وقت خواهند داشت.
- روحانی ما با برجام بدون آمریکا خواهیم بود. رشد اقتصادی ادامه خواهد یافت. ارز مورد نیاز کشور را تامین خواهیم کرد. در کالاهای اساسی، کالاهای مورد نیاز مردم هیچ گونه نگرانی نباید وجود داشته باشد. ملت ایران از امشب مصمم تر از گذشته و متحد تر از گذشته است. کار ترامپ یک جنگ روانی بود.
- نتانیاهو: ما مصمم به جلوگیری از استقرار ارتش ایران در سوریه هستیم و به شدت به هرگونه صدمه به خاک خود پاسخ خواهیم داد. ارتش ما آماده است، ارتش ما قوی است و هر کسی که ما را امتحان کند، قدرت بازوی ما را حس خواهد کرد.
- محمود صادقی نماینده تهران در مجلس: برجام یک توافق بین المللی چندجانبه است. دولت عهدشکن ایالات متحده تنها یکی از طرف های آن است. ضمن واکنش مناسب به عهدشکنی امریکا، می توانیم با طرفهای اروپایی درصورت عمل به تعهداتشان مناسبات خود را در چارچوب توافق هسته ای ادامه بدهیم. تقویت همبستگی ملی مناسبترین پاسخ به ترامپ است.
آینده برجام :
- حسن روحانی رئیس جمهور ایران می گوید که با وجود خروج آمریکا از توافق هستهای، ایران فعلا از آن خارج نخواهد شد تا پیامدهای تصمیم آمریکا را ارزیابی کند.
- الان جان بولتون، مشاور امنیت ملی رییسجمهور آمریکا، در توضیح تصمیم ترامپ برای خروج از برجام گفت : آمریکا برجام را نقض نمیکند چون حالا دیگر آن را ترک کرده است.
- وزارت دارایی آمریکا: تحریمهای نفتی بعد از ۱۸۰ روز بر میگردد
- ترزا می، نخست وزیر بریتانیا، آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در بیانیهای مشترک بر ادامه تعهد خود به توافق هستهای ایران تاکید کردند. در این بیانیه آمده است: ما ایران را ترغیب میکنیم که خویشتنداری نشان دهد. ایران باید به تعهداتش در توافق پایبند باشد و بدون تاخیر و به طور کامل همکاری کند.
- جیسون رضاییان، روزنامه نگار آمریکایی که برای یک سال و نیم در ایران زندانی بود در واکنش به تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام به CNN گفت: حالا امیدها برای آزادی آمریکاییهای زندانی درایران از بین میرود چرا که کاخ سفید دیگر مستمسکی برای اعمال فشار بر ایران ندارد.
- واکنش روحانی در توییتر: شر “یک” بدعهد کم شد؛ #برجام درصورت تأمین و تضمین منافع ایران با “پنج” ادامه مییابد. ایران برای خنثی کردن تحریمهای نامشروع آمریکا، از همیشه متحدتر است.
- به گزارش خبرگزاری رسمی ترکیه یکی از مشاروان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور این کشور، خروج یکجانبه آمریکا از توافق هستهای را تصمیمی خواند که باعث بیثباتی و درگیریهای تازه خواهد شد.
- سفیر جدید آمریکا در آلمان: شرکتهای آلمانی باید فعالیت خود را در ایران کاهش دهند.
- ظریف در توییتر: در واکنش به تخلفات رئیس جمهور آمریکا و خروج غیرقانونیاش از توافق هستهای، من به دستور رئیسجمهور روحانی تلاشهای دیپلماتیکی را پیش خواهم برد تا بررسی کنیم آیا سایر شرکای برجام قادر هستند که منافع کامل این توافق را برای ایران تضمین کنند. پاسخ ما منوط به نتیجه این بررسی است.
- علی مطهری، نائب رئیس مجلس ایران در واکنش به خروج آمریکا از برجام گفت: اقدام امریکا تاثیری روی زندگی مردم نخواهد گذاشت و آمریکا به تعهداتش عمل نکرده بود و در واقع این تحریم ها تا حدودی وجود داشت.
- حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: با اقدام ترامپ، هیات نظارت بر اجرای برجام در کشور باید سریع تصمیمگیری کند و مجلس نیز هماهنگ با سایر ارکان نظام، تصمیم می گیرد.
- باراک اوباما، رئیسجمهور سابق آمریکا که توافق هستهای با ایران در زمان او منعقد شد در بیانیهای مفصل به تصمیم دونالد ترامپ واکنش نشان داده و آن را پشت کردن به نزدیکترین متحدان آمریکا خوانده است.
- دولت امارات متحده عربی هم با صدور بیانیهای از تصمیم دونالد ترامپ اعلام پشتیبانی کرد و از جامعه جهانی خواست در پاکسازی خاورمیانه از سلاح هستهای و جنگ افزارهای کشتار جمعی در کنار آقای ترامپ بایستد.
- وزارت خارجه سوریه در بیانیهای اعلام کرد که این کشور تصمیم ترامپ را به شدت محکوم و با رهبری و دولت و مردم ایران اعلام همبستگی کامل میکند و مطمئن است که ایران میتواند از پس پیامدهای این تصمیم بربیاید.
- دولت بحرین در بیانیه ای که وزارت خارجه این کشور صادر کرد تصمیم دونالد ترامپ را تایید و از آن اعلام پشتیبانی کرد در این بیانیه آمده است که این تصمیم نشان می دهد که آمریکا خود را ملزم به رویارویی با سیاستهای ایران و تلاشهای این کشور برای صدور تروریسم به منطقه می داند بی آنکه تعهدی به قوانین و عرف بین المللی داشته باشد.
- حسام الدین آشنا، مشاور حسن روحانی ،رئیس جمهور ایران در واکنش به خروج ترامپ از برجام گفت: ایران بیش از ۱۲ سناریوی احتمالی را در مورد تصمیم امشب ترامپ درباره برجام از ماهها قبل مورد بررسی قرار داده بود و تصمیم امشب ترامپ به هیچ وجه خارج از سناریوهای پیشبینی شده توسط ایران نبود.