افزایش قیمت سکه در بازار ایران ؛ خود کرده را تدبیر نیست!

افزایش قیمت سکه در بازار ایران این روزها به یک خبر داغ، اما تاسف برانگیز تبدیل شده است. ولی دلیل بالا رفتن افسار گسیخته قیمت سکه چه می‌تواند باشد؟

قیمت سکه بهار آزادی در بازار ایران به شدت رو به افزایش است. هر روز یک رقم جدید برای آن اعلام می‌شود و جالب است که هر روز افراد بیشتری به دنبال خرید آن هستند.

امروز، 1 مرداد 1397، قیمت سکه به بالاترین حد خود رسید. سکه امامی با رشد 1.15 درصدی نسبت به روز گذشته، 37 هزار تومان گران‌تر شد و با قیمت 3 میلیون و 291 هزار تومان معامله شد، اما دلیل این افزایش قیمت چیست؟

دلیل افزایش قیمت سکه در بازار ایران چیست

شاید در هیچ کجای دنیا نتوانید چنین اقتصاد آشفته‌ای را بیابید. افزایش قیمت‌ها نه تنها در بازار سکه و ارز، بلکه در تمام لوازم و مایحتاج زندگی ایرانیان قابل مشاهده است. این بالا رفتن قیمت‌ها دیگر به گونه ای رقم می‌خورد که حتی لازم به صبری چند ماهه نیست. کافیست چند روز صبر کنید تا شاهد یک افزایش قیمت جدید در خریدهای روزانه خود باشید. در حال حاضر، بالا رفتن قیمت‌ها در بازار سکه و ارز خود را بیشتر از دیگر موارد نشان می‌دهد.

محمد حسینی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، دلیل افزایش قیمت سکه در بازار ایران را به ناکارآمدی بازار ثانویه مربوط می‌داند. حسینی می‌گوید که دولت با ایجاد بازار ثانویه از کاهش قیمت‌ها خبر داده بود، اما اعتماد متقاضیان و دولت به این بازار، هنوز به درستی شکل نگرفته است.

بیشتر بخوانید: بازار ثانویه ارز چیست ؛ مقاله‌ای تحلیلی درباره دلار و بحران ارزی کشور

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معتقد است که با توجه به هیجان‌های اقتصادی که در کشور وجود دارد، مردم امن‌ترین سرمایه گذاری را در بازار سکه و ارز جستجو می‌کنند و به همین دلیل تقاضا برای خرید سکه و ارز بالاست. او در ادامه اضافه می‌کند که با تحویل سکه‌های پیش فروش شده از سوی بانک مرکزی، تعداد سکه در بازار افزایش پیدا کرد، اما با توجه به عدم اعتماد و ترس مردم براثر ایجاد تورم، مجددا شاهد تقاضای بیش از اندازه در بازار سکه و طلا هستیم.

حسینی در ادامه میزان حباب سکه را حدود 700 هزار تومان برآورد کرده و می‌گوید:

با توجه به میزان ارزش نقدینگی کشور  و با توجه به اینکه قیمت دلار 7 تا 8 هزار تومان است، قیمت سکه نباید بیش از 2 تا 2 میلیون و 500 هزار تومان باشد، بنابراین حدود 700 هزار تومان حباب در قیمت سکه وجود دارد، سوداگران در این مدت کوتاه باعث افزایش قیمت و ایجاد حباب شده‌اند.

فقط جای یک سوال باقی می‌ماند. چگونه است که در ایران حباب قیمت‌ها هرگز نمی‌ترکد، حبابی بر روی حباب دیگر شکل می‌گیرد و سالها در کنار مردم به زندگی خود ادامه می‌دهد؟

تاثیر عرضه و تقاضا بر قیمت سکه

این یک اصل ساده در اقتصاد است. رابطه بین عرضه و تقاضا، تاثیر مستقیمی بر قیمت‌ها دارد. هنگامی که عرضه یک محصول از تقاضای موجود برای آن کمتر باشد، طبیعتا با توجه به متقاضی بودن افراد بیشتر برای خرید، قیمت آن محصول بالاتر خواهد رفت. نمودار زیر به سادگی این موضوع را نشان می‌دهد.

محور P معرف قیمت و محور Q نشان دهنده‌ی مقدار است. محل تلاقی دو نمودار عرضه و تقاضا، قیمت تعادلی را نشان می‌دهد.

به وضوح مشخص است که با تقاضای بیشتر، بازار این ظرفیت را دارد که مبلغ بالاتری را برای کالای مورد نظر درخواست کند و طبیعتا با کاهش تقاضا و برای جبران مقدار فروش، بازار مجبور است تا قیمت اقلام مورد نظر را کاهش دهد.

بازار سکه نیز از این امر مستثنی نیست. هنگامی که تقاضا برای خرید سکه افزایش پیدا می‌کند. این امکان برای سوداگران و مافیای سکه وجود دارد که قیمت آن را همچنان بالا نگه دارند. خرید یک یا چند سکه توسط افراد معمولی برای سود بیشتر، منجر می‌شود که اشخاصی با خریدهای میلیونی، پول‌های هنگفتی را به جیب بزنند.

سود حاصل از خرید و فروش یک سکه برای یک فرد عادی نهایتا چیزی در حدود 200 یا 300 هزار تومان است (در بهترین شرایط)، اما همین یک نفر به تنش بیشتر در بازار سکه دامان خواهد زد.

هزاران نفر برای بدست آوردن سودهای اندکی که هیچ تاثیری بر زندگی روزمره‌شان ندارد، برای خرید سکه یورش می‌برند و در نهایت این تعداد افراد اندکی هستند که از چنین آشفته بازاری استفاده کرده و سودهای کلانی به جیب می‌زنند.

فارغ از اینکه چه داستانی در پشت پرده افزایش قیمت سکه وجود دارد، برای پایین آوردن قیمت‌ها باید به خرید بیشتر “نه” گفت. بر اساس اصل عرضه و تقاضا، این یک راهکار ساده برای تعادل قیمت‌ها است که البته تجربه‌‌های جهانی نیز دارد.

به عنوان مثال، در سال 1971 با تحریم خرید شکر تولید شده توسط بردگان در انگلستان، قیمت شکر بین نصف تا یک‌سوم کاهش یافت و در مقابل فروش شکر هند که مهر برده‌داری بر آن نخورده بود، ظرف مدت دو سال تا 10 برابر بالاتر رفت.

در آوریل 1997 و با افزایش قیمت شدید بنزین در ایالات متحده، مردم آمریکا با شعار “بنزین نخرید”، خرید بنزین را تحریم کردند. پس از این اقدام، قیمت بنزین تنها در یک شب به ازای هر گالن، 30 سنت کاهش یافت.

در سال 2010  قیمت گوشت تولید داخلی مصر ظرف یک ماه، دو برابر شده بود و مقامات محلی این کشور سعی می‌کردند تا عوامل مختلفی را برای گرانی گوشت عنوان کنند. برخی، قصابی‌های غیردولتی را عامل گرانی می‌دانستند و برخی دیگر اظهار می‌کردند که این گرانی‌ها ناشی از تجارت دام است.

با بالا رفتن قیمت گوشت قرمز در مصر، فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و هتل‌ها خرید گوشت را تحریم کردند. در نهایت، الکردانی، رییس ECTE، اعلام کرد که اقدام به تحریم خرید گوشت تا 95 درصد تاثیرگذار بوده و در برخی مناطق، قیمت گوشت که در هر کیلو 75 پوند مصر افزایش یافته بود، به 45 پوند کاهش یافت.

الکردانی در همین زمینه اعلام کرد:

رستوران‌ها روزانه حدود 500 تن گوشت خریداری می‌کنند. وقتی آنها تصمیم بگیرند گوشت نخرند، عرضه‌کنندگان گوشت با دو گزینه روبه‌رو هستند؛ یا عرضه مازاد را خودشان بخورند یا قیمت گوشت را پایین بیاورند. چون گوشت کالایی است که نمی‌توان آن را به مدت طولانی نگهداری کرد.

این‌ها برخی از تجربیات جهانی در نه گفتن به خرید کالایی است که قیمت آن بالا رفته است. همان‌طور که گفته شد، این یک اصل ساده اقتصادی است. “نه به خرید کردن” باعث می‌شود تا قیمت کالا به شکل مناسبی کاهش پیدا کند.

مقصر اصلی در افزایش قیمت سکه در بازار ایران نیز خودِ ما هستیم. بله، همه ما نه تنها در بالا رفتن قیمت سکه ، بلکه در افزایش قیمت اکثر کالاها مقصریم!

اگر ما نتوانیم از سودهای اندک و مقطعی خود چشم‌پوشی کنیم، چگونه می‌توان انتظار داشت که یک آقازاده یا یک مسول دولتی که به رانت‌های خاصی دسترسی دارد، از سودهای بعضا چند صد میلیاردی خود دست بکشد!

آیا اگر شما نیز به بازار خودرو دسترسی داشته و می‌توانستید خودروهای غیرمجازی با چندین برابر قیمت واقعی در بازار ایران بفروشید، از چنین سودی چشم پوشی می‌کردید؟

بیشتر بخوانید: واردات خودرو به ایران ؛ نگاهی به فساد در بالاترین سطوح مدیریتی اقتصاد کشور!

علی‌رغم بی‌کفایتی مسولان، وجود حباب قیمت‌ها و طمع بسیاری از آقازادگان، این ما مردم هستیم که باعث بالا رفتن قیمت‌ها می‌شویم.

خرید سکه هیچ دردی از ما ملت دوا نخواهد کرد، اما برای عده بسیار کمی سودهای کلانی در پی خواهد داشت. اکنون تصمیم با ماست که همچنان به بالاتر رفتن قیمت سکه در بازار ایران کمک کرده یا اینکه خرید سکه را تحریم کنیم!

از چه می‌نالی دلم    خود کرده را تدبیر نیست

بیشتر بخوانید:

• بررسی صنعت هسته‌ای ایران ؛ کاربردهای غنی سازی اورانیوم
• جنگ اقتصادی چیست ؛ نقش تحریم‌های جدید آمریکا در افزایش قیمت دلار در ایران

.

منابع: iranjib ،wikipedia ،eqtesad