خورشید گرفتگی حلقوی ۵ دی ماه را در برخی نقاط ایران به صورت جزئی می‌توان رصد کرد. در این نوشتار با آخرین خورشید گرفتگی سال ۲۰۱۹ بیشتر آشنا خواهیم شد.
اگر در اروپا، آسیا، استرالیا یا آفریقا زندگی می‌کنید، این احتمال وجود دارد که در مسیر رصد آخرین خورشید گرفتگی سال جاری میلادی قرار بگیرد. مثلا در ایران می‌توان حوالی طلوع خورشید ۵ دی ماه شاهد خورشید گرفتگی حلقوی به صورت جزئی (Partial) باشد.
اگر روز ۵ دیماه یا ۲۶ دسامبر در مناطقی نظیر هند، سنگاپور، فیلیپین و عربستان سعودی و یا حتی مناطقی از استرالیا قرار دارید، احتمالا به «حلقه آتش» آخرین خورشیدگرفتگی سال ۲۰۱۹ برخواهید خورد.
خورشید گرفتگی حلقوی ۵ دی ماه ۹۸ ؛ بهترین شیوه برای خداحافظی با سال ۲۰۱۹ میلادی
تصویر GIF زیر مناطقی از جهان را نشان می‌دهد امکان رصد خورشید گرفتگی ۵ دی ماه در آنها وجود دارد. نقطه قرمز رنگ پررنگی که در تصویر حرکت می‌کند، مناطقی را نشان می‌دهد که خورشیدگرفتگی آن کامل است. همچنین سایه‌ها متناسب با ساعت بالای عکس زمان‌های وقوع این پدیده را در مناطق جغرفیایی مختلف نشان می‌دهند.
برخلاف خورشید گرفتگی بزرگ سال ۲۰۱۷ که در سراسر ایالات متحده قابل مشاهده بود، در این یکی ما با یک حلقه خورشیدی اطراف ماه طرف هستیم و به همین دلیل به آن «خورشید گرفتگی حلقوی» می‌گوییم؛ نوعی از گرفت خورشید که در آن ماه نمی‌تواند قرص خورشید را بطور کامل بپوشاند. در نتیجه حلقه درخشانی از نور خورشید دور تا دور ماه را فرا می‌گیرد.
دلیل اینکه این حلقه آتش را شاهد خواهیم بود، فاصله زمین با تنها ماهواره طبیعی‌اش، یعنی ماه است. در جریان کسوف حلقه‌ای فاصله زمین تا خورشید و نیز فاصله زمین تا ماه ثابت نیست و اندکی تغییر می‌کنند. تحت چنین حالتی ماه در دورترین فاضله ی خود نسبت به زمین قرار دارد و به خورشید نیز نزدیکتر است.
بررسی یک باور عامیانه در مورد کسوف: خورشیدگرفتگی چگونه روی حیوانات تأثیر می‌گذارد؟
در جریان خورشید گرفتگی حلقوی ۵ دی ماه به نقطه اوج خود (apogee و یا همان بیشترین فاصله ماه با زمین) نزدیک است. در نتیجه در جریان کسوف حلقوی ماه ۳ درصد از خورشید بزرگتر است و به همین دلیل با «حلقه آتشین» مواجه هستیم. تصویر زیر که در ژانویه ۲۰۱۱ توسط ناسا ثبت شده است، به خوبی نشان می‌دهد که یک خورشید گرفتگی حلقوی چه شکل و شمایلی دارد.
اگر از نظر موقعیت جغرافیایی آنقدر خوش شانس هستید که می‌توانید خورشیدگرفتگی ۵ دیماه را به تماشا بنشینید، از وب‌سایت TimeAndDate (این لینک) می‌توانید زمان دقیق وقوع خورشیدگرفتگی ۵ دیماه را با توجه به موقعیت مکانی‌تان پیدا کنید.
راهنمای رصد خورشیدگرفتگی حلقوی ۵ دی ماه در ایران
متاسفانه باید بگوییم در هیچ کدام از نواحی کشورمان این کسوف به صورت حلقوی دیده نخواهد شد. اما خب از ایران می‌توانید کسوف جزئی نظاره‌گرا تماشا کنیم. در نواحی جنوبی کشور شرایط مساعدتری برای رصد این پدیده دارند و در سواحل و جزایر خلیج فارس درصد گرفت به بیش از ۸۰ درصد خواهد رسید. در تهران، پایتخت کشور، اما این مقدار حدود ۶۰ درصد است.
در جنوب کشور احتمال صاف بودن آسمان بیشتر است و این موضع شرایط بهتری برای رصد کسوف حلقوی ۵ دی ماه را به وجود می‌آورد. آب و هوای سواحل خلیج فارس و دریای عمان نیز در این فصل از سال کاملا برای رصد مناسب هستند. درصد بالای گرفت در سواحل جنوبی کشور را در کنار این موارد بگذارید تا به بهترین مقصد برای انجام سفرهای داخلی به قصد رصد خورشید گرفتگی حلقوی برسیم. همچنین باید اشاره کرد که اوج کسوف جزئی در ایران تقریبا هم‌زمان با طلوع خورشید رخ خواهد داد.
بیشتر بخوانید:
- چگونه با دوربین گوشی خود به تماشای خورشید گرفتگی بنشینیم و از آن عکس بگیریم؟
- طولانی‌ترین ماه‌گرفتگی قرن 21 ؛ به تماشای نگارگری سایه زمین بنشینید!
منبع: sciencealert
