شایعه عصر یخبندان در سال 2021 ؛ ناسا چه می‌گوید؟

شایعاتی در رسانه‌ها در مورد عصر یخبندان در سال 2021 و پایان دوران گرمایش زمین مطرح شده است. به طور خلاصه این‌ها «منکران تغییر اقلیم» به شمار می‌آیند. اما در ادامه این مطلب با زبانی علمی با این قضیه برخورد خواهیم کرد. با تکراتو همراه باشید!

شایعاتی در رسانه ها مطرح شده در خصوص احتمال وقوع عصر یخبندان در سال 2021 و آنها از عباراتی نظیر «پایان دوران گرمایش زمین» و «عصر یخبندان کوچک» (Mini Ice Age) پرده برداشته‌اند. بی تعارف بگویم، اگر حوصله این شایعات و چرندیات خلاف واقع و ضدعلمی را ندارید، می‌توانید بی خیال خواندن این مطلب شوید. اما اگر علاقه مندید پیشنهاد می‌کنیم در این نوشتار با ما باشید تا با زبانی علمی و بر اساس مستندات و شواهد با این موضوع برخورد کنیم.

آیا انرژی خورشید در حال کاهش است؟ آیا گرمایش زمین پدیده‌ای رو به پایان است؟ آیا آنطور که (متاسفانه) وبسایت اقت*صاد نیوز نوشته زمین قرار است در دو سال آینده وارد دوره یخبندان شود؟ موسسه مصاف نیز در وبسایت خود از «برخی دانشمندان» سخن به میان آورده که «معتقدند دوره گرمایش زمین در حال اتمام است». مادامی که از هدف این رسانه‌ها در انتشار چنین مطالبی بی‌خبریم، اما در این نوشتار به سراغ مهم‌ترین مرجع پاسخ‌گویی به سوالات اقلیمی می‌رویم. سازمانی فضایی که مهندسان و ماهواره‌هایش در حال رصد لحظه به لحظه شرایط جوی و اقلیمی سیاره خاکی ما هستند: ناسا.

ناسا در مطلبی تحت عنوان «هیچ عصر یخبندان کوچک قریب‌الوقوعی وجود ندارد»، توضیحات و داده‌هایی را منتشر کرده که به ما در فهم بیشتر این موضوع کمک می‌کند. در ادامه این مطلب با تکراتو همراه باشید تا ببنیم آیا قرار است زمین وارد عصر یخبندانی شود که حتی ناسا هم از آن بی خبر است؟ در پایان این نوشته قرار نیست قضاوت را به مخاطبان واگذار کنیم. مباحث علمی محل اظهار نظر و قضاوت مخاطبان عام نیست. آنچه‌ داده‌ها و شواهد علمی می‌گویند را یا می‌پذیریم یا اسیر شایعه‌پراکنی‌ها یا اطلاعات نادرست (Misinformation) می‌شویم. با تکراتو همراه باشید!

شایعه عصر یخبندان در سال 2021

ناسا چه می‌گوید؟

بیایید اول به بررسی شایعه بپردازیم. در یکی از نوشته‌های مرتبط با این شایعه آمده است: «دانشمندان بر اساس یک مدل ریاضی انرژی مغناطیسی خورشید پیش‌بینی کرده‌اند که دمای هوا در سال 2021 میلادی افت زیادی می‌کند و تا سال 2030 هوا به اندازه‌ای سرد می‌شود که رودخانه تیمز در انگلیس یخ می‌زند. این اتفاق شبیه آن چیزی است که در آخرین عصر یخبندان در قرن‌های 13 تا 17 میلادی رخ داد.» آیا واقعا چنین است؟‌

حالا بیایید ببینیم ناسا چه می‌گوید. خورشید در سراسر حیاتش تغییراتی را در خروجی انرژی خود تجربه کرده است. برخی از آنها در پیک‌های منظم 11 ساله رخ داده‌اند و نسبتا قابل پیش بینی هستند. به تصویر زیر نگاه کنید. در گراف زیر، خط قرمز رنگ تغییرات دمای سطحی و خط زرد رنگ تغییرات انرژی خورشید که به زمین می‌رسد را به وات (Watt) بر متر مربع (m^2) از سال 1880 نشان می‌دهد. خطوط نازک‌تر تغییرات سالانه و خطوط پررنگ تغییرات را در ترندهای حدودا 11 ساله نمایش می‌دهند. این میانگین 11 ساله نویزهای طبیعی سال-به-سال که در دیتاها وجود دارد را برطرف می‌کند تا خللی بر مطالعه وارد نشود و جریانی که رصد می‌کنیم شفاف تر باشد.

میزان انرژی خورشید که به زمین می‌رسد، یک سیکل 11 ساله طبیعی از «بالا و پایین شدن» را دنبال می‌کند و از سال 1950 شاهد هیچ افزایش خالصی (Net) نبوده است. در طول این بازه زمانی اما دمای جهانی زمین به طور محسوسی افزایش یافته است. بنابراین به شدت غیرمحتمل است که در طول نیم قرن گذشته، خورشید عامل گرمایش زمین بوده باشد. این موضوع در بررسی شایعه عصر یخبندان در سال 2021 کلیدی است.

اما باید در نظر داشته باشیم که هر از گاهی خورشید برای بازه‌های زمانی طولانی «رام‌تر» می‌شود. این بدان معناست که «لکه های خورشیدی» (Sunspot) کمتری روی آن خواهد بود و انرژی کمتری تولید می‌کند. به این اتفاق اصطلاحا «گرند سولار مینیمم» (Grand Solar Minimum) گفته می‌شود. آخرین باری که این اتفاق افتاد، مصادف بود با بازه‌ی زمانی که به آن «عصر یخبندان کوچک» (Little Ice Age) می‌گوییم. عصر یخبندان کوچک به یک بازه زمانی در حدفاصل 1650 تا 1715 اطلاق می‌شود که فعالیت خورشیدی در نیمکره شمالی به شدت کم بود. در این زمان ترکیبی از خنک سازی آئروسل‌های آتشفشانی و کم بودن فعالیت خورشیدی، دمای سطحی زمین را کاهش دادند.

تصویر زیر که از دیتاسنتر LASP دانشگاه کلرادو اعتبار می‌گیرد، زمان وقوع پدیده عصر یخبندان کوچک را نشان می‌دهد:

بازه‌های زمانی غیرعادی، نظیر گرند سولار مینیمم، نشان می‌دهند که فعالیت مغناطیسی و خروجی انرژی خورشید، می‌تواند در طول دهه‌ها با تغییراتی همراه باشد. با این حال رصدخانه‌های فضایی در طول 35 سال گذشته،‌ از نظر درخشندگی مجموع، تغییرات اندکی را از یک سیکل به سیکل دیگری مشاهده کرده‌اند. چرخه خورشیدی 24 که از دسامبر 2008 آغاز شده و احتمالا پایان سال 2020 تمام می‌شود، از نظر بزرگی نسبت به دو سیکل قبلی کوچک‌تر بوده است.

گهگاهی، محققان پیش بینی می‌کنند که چرخه‌های خورشیدی آتی، ممکن است به بازه‌های زمانی وسیع‌ترِ فعالیتِ حداقلی منجر شوند. مدل‌های چنین پیش‌بینی‌هایی، کماکان به قدرت مدل‌های هواشناسی نیستند و نمی‌توان آنها را «مُسلَّم» قلمداد کرد.

اما اگر یک «گرند سولار مینیمم» رخ دهد، چه تاثیر بزرگی می‌تواند به جای بگذارد؟ از نظر «اجبار اقلیمی» (Climate Forcing: فاکتری که می‌تواند شرایط اقلیمی را به جهت خاصی پیش ببرد) محققانی که بر روی خورشید کار می‌کنند، تخمین می‌زنند که این مقدار منفی یک دهم وات بر متر مربع (W/m^2) باشد؛ اثر یکسانی مشابه افزایش غلظت CO2 که حدود 3 سال پیش شاهد بودیم. بنابراین، یک گرند سولار مینیمم (تازه در صورتی که رخ دهد) خواهد توانست تنها چند سال از گرمایش زمینی را که فعالیت‌های انسانی به بار آورده‌اند جبران کند.

این موضوع به چه معناست؟‌ گرمایشی که در نتیجه افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای (به دلیل سوختن سوخت‌های فسیلی توسط انسان) به بار آمده شش برابر قوی‌تر از خنک‌شدنی است که در نتیجه یک پدیده‌ی گرند سولار مینیممِ طولانی مدت ممکن است حاصل شود. حتی اگر یک گرند سولار مینیمم یک قرن هم دوام داشته باشد، افزایش گرمای جهانی کماکان ادامه خواهد داشت. دلیل آن این است که فاکتورهای دخیل در تغییر دمای سیاره زمین، فراتر از فقط خروجی انرژی خورشیدی است. امروزه مهمترین این فاکتورها که گرمایش جهانی را سبب شده‌اند، انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط انسان‌هاست.

دمای زمین در سال 2021 یکی از گرم‌ترین دماهای تاریخ زمین خواهد بود

موسسه معتبر اکوواچ (Ecowatch) در گزارشی از کارلی نایرن (Carly Nairn) به پیش بینی وضعیت اقلیمی جهان در سال 2021 پرداخته است. در این گزارش آمده : بنابر از گزارشات دفتر هواشناسی بریتانیا، با وجود آنکه دمای زمین در سال 2021 اندکی از 2020 کمتر خواهد بود، اما کماکان به دلیل پدیده انتشار گازهای گلخانه‌ای یکی از داغترین زمان‌ها در تاریخ زمین را شاهد خواهیم بود.

اما چرا دمای زمین در سال 2021 اندکی کمتر می‌شود؟ یک پدیده لانینا (La Niña) در اقیانوس آرام به بادهای عظیمی منجر خواهد شد که از روی آب‌های سطحی گرم به سمت غرب خواهند وزید. این موضوع باعث می‌شود تا دمای اقیانوس‌ها تا چند درجه کاهش یابند. این واریانس دمای اقیانوس در جریان یک لانینای زمستانی، تغییرات دمایی در سراسر جهان را منجر خواهد شد. در نتیجه احتمالا بارندگی‌ها در استرالیا، اندونزی و آسیای شرقی افزایش خواهد یافت و از سوی دیگر احتمال شاهد خشکی‌ بیشتر در جنوب غرب ایالات متحده خواهیم بود.

پیش‌بینی‌کنندگان با محاسبه دماها قبل و بعد از انقلاب صنعتی (1850-1900)، یعنی زمانی که انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط اتومبیل‌ها، کارخانه‌ها و فعالیت‌های کشاورزی شدت گرفت، داغ‌ترین سال‌ها را محاسبه کرده‌اند. آدام اسکیف (Adam Scaife)، رئیس دفتر پیش‌بینی‌ طولانی‌مده اقلیمیِ مت آفیس (Met Office)، به بی‌بی‌سی می‌گوید: «دمای جهان در سال 2021 تحت تاثیر وقوع پدیده لانینا به احتمال اندکی بتواند رکورد بزند. اما کماکان به دلیل پدیده گرمایش جهانی، بسیار گرمتر از سال‌های 2000 و 2011‌ای خواهد بود که در آنها نیز شاهد پدیده لانینا بودیم.»

پنل فرادولتی تغییر اقلیم تخمین می‌زند که دمای جهانی از زمان انقلاب صنعتی به این سو، به دلیل فعالیت‌های انسانی هر یک دهه با 0.2 درجه سانتی‌گراد افزایش همراه خواهد بود.

تغییر اقلیم چیست؟

تغییر اقلیم (Climate Change) به هرگونه تغییر مشخص در الگوهایی مورد انتظار برای وضعیت میانگین اقلیمی گفته می‌شود که در مدت طولانی در یک منطقه خاص با در اقلیمِ سراسر سیاره رخ بدهد. این پدیده نشان می‌دهد که تغییرات غیرعادی در اقلیم داخل اتمسفر زمین رخ داده و پیامدهای آن در تقریبا همه قسمت‌های دیگر زمان ملموس خواهد بو. با این حال آنچه تحت عنوان «تغییر اقلیم» به طور روزمره می‌شنویم به تغییراتی اقلیمی گفته می‌شود که به دلیل فعالیت‌های انسانی در طول یکی دو قرن گذشته رخ داده و کماکان در جریان است.

مطالعات اخیر، نشان می‌دهد که نیروی تابشی در اثر گازهای گلخانه‌ای عامل اصلی گرم شدن جهانی می‌باشد. گازهای گلخانه‌ای نیز نقش مهمی در درک تاریخچه اقلیمی زمین دارند. بر طبق این مطالعات، اثر گلخانه‌ای که در اثر به دام انداختن حرارت از سوی گازهای گلخانه‌ای، تولید گرما می‌کند، نقشی کلیدی در تنظیم دمای زمین دارد.

نوسانات دی اکسید کربن در طول 400 هزار سال اخیر، که از زمان انقلاب صنعتی افزایش را نشان می‌دهد. با آغاز انقلاب صنعتی در دهه ۱۸۵۰ و شتابگیری آن تاکنون، مصرف سوختهای فسیلی توسط بشر موجب بالا رفتن سطح CO۲ از مقادیر حدود ppm 280 تا بیش از ppm 370 تا امروز شده‌است. این میزان در حال افزایش است تا به بیش از ppm ۵۶۰ پیش از پایان قرن ۲۱ ام برسد.

افزایش درجه ی حرارت، ذوب شدن یخ های قطبی، بالا آمدن سطح آب های آزاد و بی نظمی در پدیده های آب و هوایی از مهمترین پیامدهای تغییر اقلیم محسوب می شوند. ایران نیز به همراه دیگر کشورهای جهان دچار تغییر اقلیم شده است و در زمان حاضر نیز نشانه هایی از دگرگونی اقلیمی در ایران قابل مشاهده است.  بارش های ناگهانی و خشکسالی دو نمونه از بارزترین نوسانات در آب و هوای ایران است که به گفته ی اقلیم شناسان تکرار و تداوم آن ها، نشان دهنده ی وقوع پدیده‌ی «تغییر اقلیم» در کشور است.

پر واضح بود که شایعه عصر یخبندان در سال 2021 به دور از واقعیت است. اگر شما چنین شایعه‌ای را در شبکه‌های اجتماعی‌ خوانده‌اید و یا دوستان و آشنایانتان چنین مطالبی برای شما ارسال کرده‌اند، لینک این مطلب را برای آنها ارسال کنید تا به افزایش آگاهی عمومی در جامعه کمک کرده باشید.

عصر یخبندان چیست؟ : عصر یخبندان در سال 2021

آگاسیز، که یک طبیعی دان بود در سال 1836 به هنگام گذراندن تعطیلات در کوه های آلپ سوئیس پی برد که سنگ‌ها خراشیدگی ها و شکستگی های عمیقی دارند. او به این فکر تازه رسید که این شکستگی‌ها در اثر حرکت یخسارها ایجاد شده‌اند و زمانی در گذشته دور تمام اروپا پوشیده از یخسار بوده است.

این ایده او را به این نظریه رساند که یخسارها حاصل اعصار یخبندان بوده است و این نظریه تازه را در سال1837 به انجمن  سوئیسی ارائه داد.

 اکنون درباره اعصار یخبندان اطلاعات بسیاری داریم، ولی دانشمندان هنوز نمی دانند که چه چیزی سبب پیدایش عصر یخبندان می‌شود. فهرست احتمالات شامل مدار زمین، جدا شدن قاره ها،تغییر در میزان کربن دی اکسید جو  و حتی پرتوهای کیهانی می‌شود. اما عصر یخبندان چیست؟

عصر یخبندان یا عصر یخ به دوره های دراز مدت کاهش دمای آب و هوا در زمین اطلاق میشود. این دوره ها در گسترش یخسارهای قاره ای،‌ یخسارهای قطبی و یخسارهای آلپی موثر بوده است.

از دیدگاه علمی، عصر یخبندان دوره ای را میگویند که یخسارها در نیمکره شمالی و جنوبی وجود داشته باشند. در این تعریف ما هنور هم در عصر یخبندان به سر میبریم چراکه گرینلند در نیمکره شمالی و قطب جنوب در نیمکره جنوبی یخسارهای هنوز موجود هستند.

برخی تحقیقات جدید حکایت از این دارند که سیاره ما در بازه های زمانی 100 هزارساله و به طور منظم وارد عصر یخبندان میشود. صورت مسئله بدین شکل است که در این بازه زمانی، اقیانوس های کره زمین CO2 بیشتری از اتمسفر به خود جذب میکنند و همین امر زمینه سرد شدن سیاره را فراهم میکند. این سرد شدن تا جایی ادامه پیدا میکند که به آغاز یک دوره یخبندان منجر میشود.

از حدود 1 میلیون سال پیش که یک دوره یخبندان در زمین آغاز شد، تقریبا در بازه های زمانی 100 هزارساله شاهد شکل گیری یک عصر یخبندان بوده ایم. لایه هایی گسترده از یخ شمال آمریکا، اروپا و آسیا را فرامیگیرند.

تا پیش از این روند که آن را به‌عنوان انتقال پلیستوسن میانی می‌شناسیم، دوره‌های یخبندان در سیاره‌ی ما در بازه‌های ۴۰ هزار سال یک‌بار اتفاق می‌افتادند که برای دانشمندان بسیار معقول‌تر و قابل توجیه‌تر است.

 آخرین عصر یخبندان در دوره پلئیستوسن (در حدود 2 میلیون سال پیش) شروع شد و از چهار دوره یخچالی تشکیل می‌شود که آخرین آنها از 40  هزار سال تا 10  هزار سال پیش از این ادامه داشته است. امروز در یک دوره بین یخچالی نسبتا گرم تری به سر می‌بریم و همچنان به سوی یک دوره یخچالی پیش می رویم.

در عصر حاضر در حدود 10 درصد سطح زمین از یخ پوشیده شده است ولی در طی عصر یخبندان در حدود 30 درصد زمین از یخ پوشیده خواهد بود. آنچه در حال حاضر شایعات بر آن تاکید دارد ورود زمین به یک عصر یخبندان کوچک است. اما عصر یخبندان کوچک چیست؟

عصر یخبندان کوچک در حقیقت یک دوره سرد زمین شناختی است که پس از دوره گرم سده های میانه رخ میدهد. عصر یخبندان کوچک از نظر علمی به عنوان یک عصر یخبندان حقیقی شناخته نمیشود.

اصطلاح عصر یخبندان کوچک نخستین بار توسط فرانسوا ماتس در سال 1939 مورد استفاده قرار گرفت. از این اصطلاح عموما برای اطلاق به خنک بودن سطح سیاره زمین از اواسط قرن شانزدهم میلادی تا اواسط قرن پانزدهم (به طور دقیقتر از 1300 م. تا 1850 م.) استفاده میشود.

در پایان باید بگویم از شایعات عصر یخبندان در سال 2021 فاصله بگیرید و توجه خود را به هنر هفتم (سینما) معطوف کنید. (دی:) با تماشای فیلم‌های زیر می‌توانید ساعات خوشی را سپری کنید:

بیشتر بخوانید:

• بهترین فیلم های 2021
• بهترین فیلم های عاشقانه 2020
• بهترین انیمیشن های 2020
• بهترین فیلم های مارول در سال 2021
• بهترین فیلم های علمی تخیلی 2021
• بهترین فیلم های اکشن 2021
• بهترین سریال های نتفلیکس 2021
• بهترین سریال های 2021

.

منبع:

• climate.nasa.gov
• ecowatch

نظر شما در خصوص شایعه عصر یخبندان در سال 2021 چیست؟ نظرات خود را با تکراتو در بخش کامنت‌ها به اشتراک بگذارید!