یکی از مهمترین و بهترین روشهای بازاریابی، بازاریابی داده محور یا همان Data-Driven Marketing است. این روش بازاریابی را میتوان بسیار موثر و مهم دانست. مهمترین ویژگی که در این روش وجود دارد، این است که براساس دادههای خاص و اطلاعات موثق انجام میشود.
اگر بخواهیم ازنظر آماری این موضوع را بررسی کنیم، باید بگوییم که حدود 42درصد مردم، خدمات یا محصولاتی که محتوای مرتبط و سازگار با ساخته آنها وجود دارد، علاقه کمتری دارند. ازطرفدیگر حدود 78درصد مردم محتوای شخصی که هم با نیاز آنها مرتبط بوده و هم دادههای مهمی به آنها ارائه میدهد را میپسندند. همراه ما باشید تا در ادامه کاملتر و جامعتر این موضوع را با هم بررسی کنیم.
تعریف بازاریابی داده محور
در پاسخ به این سوال که Data driven marketing چیست باید گفت که این روش بازاریابی براساس دادهها و اطلاعات موثق و مهم انجام میگیرد. در واقع برنامهریزی و اجرای فعالیتهای بازاریابی که مانند چیدن استراتژی یا ساختمان مدیریت کمپینها با استفاده از دادههای مهم و اساسی را، روش داده محور بازاریابی میگویند.
دقت داشته باشید که این روش در مارکتینگ بینالملل محبوبیت زیادی دارد و شرکتهای زیادی از آن بهره میبرند. بهتر است بدانید که این روش را در بازاریابی بینالمللی به نام Data-Driven Marketing نیز میشناسند. بهرهگیری از دادههای موثق باعث شده تا تاثیرگذاری این روش بر اقشار مختلف بیشتر و موثرتر شود.
تفاوت بازاریابی داده محور با بازاریابی سنتی
سوالی که شاید در ذهن بسیاری از افراد دررابطهبا این روش بازاریابی ایجاد شده باشد، این است که این روش با شیوه سنتی مارکتینگ چه تفاوتی دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که بازاریابی سنتی در موارد گوناگونی با روش داده محور تفاوت دارد که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بازاریابی سنتی براساس تجربههای قبلی است؛ اما خلاف این روش، شیوه داده محور براساس دادههای موثق و معتبر است و میتوان گفت که همانند روش سنتی در آن از آزمونوخطا استفاده نمیشود.
- در روش سنتی از کانالهای آفلاین مانند تلویزیون، رادیو، بیلبورد و تبلیغات چاپی برای تبلیغ استفاده میکنند؛ اما در روش داده محور دادهها به ما میگویند که از چه روشی برای تبلیغ استفاده کنیم.
- تفاوت دیگر هم این است که بازاریابی سنتی بسیار پر هزینه بوده و حاشیه سود آن بسیار کم است؛ اما در مقابل Data driven marketing هزینه کمی دارد و بازدهی بسیار بیشتری را به شما ارائه میدهد.
چرا بازاریابی داده محور برای کسب و کارها مناسب است؟
سوال دیگری که بسیاری از افراد پرسیدهاند این است که اصلا چرا Data driven marketing برای کسبوکارها مناسب است. دلایل گوناگونی برای این موضوع وجود دارد که هرکدام باید بهدقت مشخص شوند. از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
هدف گرفتن مخاطب درست
سوالی که در این باره پیش میآید این است که چرا شرکتهای بزرگ با وجود هزینههای کلانی که برای تبلیغات و بازاریابی میکنند، هنوز هم مشتری چندانی ندارند؟ در پاسخ باید گفت که این کسبوکارها، مخاطب هدف برای خود را قرار ندادهاند و بهدرستی تارگت مارکت را شناسایی نکردهاند.
این موضوع باعث ضرر به شرکت خواهد شد؛ اما روش Data driven marketing به این شکل نیست. بازاریابی که براساس دادههای موثق اجرا شود، بسیار دقیق است و با آنالیز دادههای متوجه میشوید که چگونه و در چه زمانی با چه مخاطبی ارتباط برقرار کنید. دقت کنید که این موضوع مهمترین دلیل استفاده از روش داده محور بازاریابی است.
ارائه محتوای مرتبط با مخاطب
نکتهای دیگر که باید دررابطه با بازاریابی داده محور و دلایل استفاده از آن بدانید، این است که این روش بازاریابی میتواند به شما امکان ارائه محتوای مرتبط با مخاطب را بدهد. باید این نکته را در نظر بگیرید که اغلب مردم یا حداقل بیش از 50درصد آنها علاقهای به مطالعه محتوایی که نسبت به نیاز آنها نگارش نشده ندارند.
این موضوع بزرگترین چالش تولید محتوا برای کسبوکارها و شرکتها است. برای اینکه این مشکل را برطرف کنید، میتوانید از روش داده محور استفاده کرده و با دادههایی که از کاربران در اختیار دارید، محتوایی مناسب در اختیار آنها قرار دهید.
راحت تر کردن شخصی سازی
اگر میخواهید راحتتر و دقیقتر محتوای خود را شخصیسازی کرده و مشتریان خاصی را به سمت خود جذب کنید، باید از Data driven marketing استفاده کنید؛ اما چرا؟ در پاسخ باید گفت که میتوانید با جمعآوری دادههای مختلفی مانند زمان و نحوه تعامل مشتری و سابقه خرید آن اطلاعات خاصی را بهدست بیاورید.
سپس میتوانید این اطلاعات را تجزیه و تحلیل کرده و محتوایی شخصیسازیشده برای کاربر ارسال کنید. باید گفت که اینگونه راحتتر مشتری جذب میشود و حتی میزان اعتماد او به شما بیشتر خواهد شد. این کار نرخ ROI یا همان بازگشت سرمایه را 5 تا 8 برابر افزایش میدهد.
شناسایی بهترین کانال ها
بهرهگیری از روش بازاریابی داده محور میتواند به شما امکان شناسایی بهترین کانالها را بدهد. برای اینکه بتوانید راحتتر مشتریان خود را جذب کنید، باید بدانید که مشتریان شما در چه شبکهها و کانالهایی وجود دارند.
استفاده از روش داده محور به شما این امکان را میدهد که مخاطبین خود را در طول سفر زیرنظر بگیرید. سپس میتوانید با جمعآوری دادههای گوناگون از این رفتار تعیین کنید که کدام کانال بازاریابی برای مخاطبان هدف شما مناسبتر خواهد بود. استفاده از این روش تاثیری عالی در دقت بازاریابی دارد.
چالش های مهم در Data driven marketing
باید این موضوع را بدانید که بازاریابی داده محور، کار سادهای نیست. البته قبول داریم که مراحل انجامدادن آن بسیار واضح است؛ اما چالشهایی در پیشروی شما وجود دارد که بیشترین تاثیر را در روند خواهد گذاشت. از مهمترین چالشهای این روش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
جمع آوری داده های مورد نیاز
یکی از مهمترین چالشهایی که دررابطهبا Data driven marketing وجود دارد، این است که شما باید دادههای مورد نیاز را جمعآوری کنید. در بیان این کار آسان است؛ اما نیازمند زحمت فراوانی خواهد بود. در واقع میتوان اینطور گفت که سروسامان دادن به کوهی از دادههای مختلف، پروسهای زمانبر و طاقتفرسا است که هرکسی حاضر به انجام آن نخواهد بود.
باید افزود، این موضوع زمانی سختتر میشود که ندانید دادههای مورد نظر خود را از کجا پیدا کنید. میتوانید برای راحتتر شدن این کار از ابزارهایی مانند گوگل آنالیتیکس، سرچ کنسول گوگل و هاتجر استفاده کنید.
مدیریت و بهروزرسانی دادهها
چالش دیگری که دررابطهبا بازاریابی داده محور وجود دارد، این است که مدیریت و بهروزرسانی دادهها در این روش بسیار سخت و زمانبر است. باید این را گفت که اطلاعات تا زمانی که بهروز هستند، میتوانند برای شما مفید باشند.
ازطرفدیگر سرعت تحول و تغییر در بازار و مشتریان بسیار بالا است و نمیشود حتی به دادههای 2 ماه قبل نیز اعتماد کرد. برای اینکه بتوانید دادههای خود را بهروز نگه دارید، باید از داشبوردهای مخصوص بازاریابی استفاده کنید. این داشبوردها امکاناتی عالی در اختیار شما قرار میدهند و مدیریت دادهها را راحتتر میکنند.
نحوه بهره گیری از داده ها
مهمترین چالش در روش Data driven marketing این است که چگونه از دادهها استفاده کنیم! استفادهنکردن از دادهها یک مصیبت و چگونگی استفاده از آنها نیز مصیبت دیگری بوده که موجب سختی این روش بازاریابی شده است.
در واقع روش داده محور تا زمانی موثر است که بتوانید دادهها را جمعآوری کرده و آنها را تجزیه و تحلیل کنید. طبیعتا اجرای تمامی این کارها کمی سخت و دشوار است؛ اما میتوانید برای راحتتر کردن آن، از روش علمی استفاده کنید. میتوانید با طرحکردن تعداد زیادی سوال و پاسخدادن به تکتک آنها، دادههای مهم را واکشی کنید.
چطور از بازاریابی داده محور به نفع خود استفاده کنیم؟
برای اینکه بتوانید به بهترین شکل از Data driven marketing به نفع خودمان استفاده کنیم، باید نکات مهمی که در این باره وجود دارد را مورد بررسی قرار دهیم. مهمترین ترفندهایی که به ما در کسب سود از این روش بازاریابی کمک میکنند، شامل موارد زیر هستند:
تبلیغات هدفمند
یکی از روشهای فوقالعاده موثری که میتواند شما را در بازاریابی داده محور کمک کند، تبلیغات هدفمند است. شما میتوانید با استفاده از دادههایی که جمعآوری کردهاید، تبلیغاتی باکیفیت بسازید و با پاسخدادن به سوالاتی مانند مخاطب آن چه کسی است یا چه پیشنهادی به مخاطب بدهیم، کیفیت آن را افزایش دهید.
بهینه سازی CRO یا نرخ تبدیل
میتوانید با استفاده از روشهایی در Data driven marketing نرخ تبدیل یا CRO را بهینهسازی کنید. اما سوال این است که CRO چیست؟ در پاسخ باید گفت که CRO نرخ تبدیل تعداد کاربرانی که خواستههای مد نظر شما را انجام دادهاند، نشان میدهد.
برای اینکه نرخ تبدیل را اندازهگیری کنید، میتوانید از روشهای گوناگونی کمک بگیرید. مانند بهرهگیری از دکمههای کال تو اکشن، صفحات فرود و فرمهای ثبتنام. این روشها تاثیرگذاری خوبی در شناسایی نرخ دارند.
تکرار و تداوم
برای اینکه بتوانید بهترین نتیجه را از بازاریابی داده محور دریافت کنید، باید تکرار و تداوم را مهمترین اصل کار خود قرار دهید. شاید با خودتان بگویید که چگونه این کار را انجام دهیم؟ در پاسخ باید بگوییم که میتوانید با بررسی موفقیتهای گذشته از آنها درس بگیرید.
بهطور مثال، اگر در آخر هفته، اول ماه یا نزدیک به عید فروشتان بیشتر میشود، میتوانید از دادههای این بازههای زمانی بهره ببرید و پیشنهاداتی عالی برای مشتریان خود قرار دهید. مثلا در بازههای زمانی، تخفیفهای شگفتانگیز بگذارید یا ارسال محصولات خود را رایگان کنید.
طراحی پرسونا
ترفند مهمی که در هر روش بازاریابی علیالخصوص روش Data driven marketing وجود دارد، این است که باید پرسونا طراحی کنید. شما باید مخاطبین هدف خود را شناسایی کنید، زیرا این کار پایه و اساس تمامی فعالیتهای بازاریابی را تشکیل میدهد.
شما باید یک پرسونا برای مخاطب خود ترسیم کرده و با این کار درک خود از مشتری و رفتار جمعی آنها را بیشتر کنید. هرچقدر شناخت شما از مخاطب بیشتر باشد، تقسیمبندی مخاطبین به گروههای مختلف راحتتر میشود.
شناختن بهترین زمان برای اجرای کمپین بازاریابی
زمان همیشه موثرترین معیار در بازاریابی است. به همین دلیل درصورتیکه بهترین زمان برای بازاریابی را شناسایی کنید، میتوانید بهترین نتایج را کسب کنید. به همین علت برای بهینهکردن نتایج باید در بازاریابی داده محور زمانی عالی برای بازاریابی بیابید.
نکته مهمی که وجود دارد این است که برای این کار تنها کافیاست از دادههای خود استفاده کنید. باید زمان اوج استفاده از محصولات را پیدا کرده و فعالیتهای بازاریابی را قبلاز آن شروع کنید. بهطور مثال، برای فروش لوازم مدرسه باید قبلاز شروع سال تحصیلی بازاریابی را شروع کنید؛ بهترین زمان برای این کار ماه شهریور است.
تولید محتوای ارزشمند و موثر
باید این نکته را هم در نظر بگیرید که محتوای شما در Data driven marketing باید موثر و ارزشمند باشد. بدون هیچ استثنایی، محتوای ارزشمند همیشه بهترین تکنیک برای بازاریابی است. شما میتوانید با تولید یک محتوای موثر براساس دادههای مخاطبان خود، نظرات زیادی را جلب کنید.
این کار میتواند مورد اطمینانبودن شما برای مشتریان را بیشتر کند. این روش بین کسبوکارهای B2B و B2C بسیار رایج است و ارتباط بین آنها را بیشتر و سریعتر میکند.
انتخاب بهترین استراتژی برای قیمت گذاری
پیشنهادی که برای شما داریم این است که هرگز قیمتگذاری در بازاریابی را دستکم نگیرید. باید به این نکته توجه کنید که در بازاریابی داده محور بهترین استراتژی را جهت قیمتگذاری انتخاب کنید. باید برای این کار از دادههای قیمتگذاری بهره ببرید.
مهمترین نکته این است که قیمت یک محصول بهغیر از اینکه باید مخاطب را جذب کند، بهتر است آن را به خرید ترغیب کند و ارزشهای برند شما را بهنمایش بگذارد. این موضوع باید با پرسونای مخاطب شما هم سازگاری داشته باشد.
تبلیغات ریتارگتینگ
یکی از مهمترین تکنیکهایی که میتواند شما را در Data driven marketing موفق کند، استفاده از تبلیغات ریتارگتینگ است. retargeting marking روشی است که در آن، مخاطبان قبلی هدفگذاری میشوند. در واقع این روش یعنی هدفگذاری دوباره روی افرادی که یکبار از سایت شما دیدن کردهاند.
معمولا افراد با یکبار مشاهده محصول یا خدمات اقدام به خرید آنها نمیکنند، به همین دلیل استفاده از ریتارگتینگ میتواند تاثیری فوقالعاده در افزایش فروش داشته باشد. همچنین در این ترفند میتوانید عیبهای تبلیغات قبلی را برطرف کنید.
نحوه پیاده سازی استراتژی بازاریابی داده محور
پیادهسازی Data driven marketing روشها و نکات خاص خود را دارد. درصورتیکه میخواهید این استراتژی بازاریابی را پیادهسازی کنید، باید مراحل این کار را بهدقت جلو ببرید. مراحل این روش بازاریابی که براساس دادهها است، شامل موارد زیر میشوند:
هدفگذاری
اولین کاری که باید برای پیادهسازی استراتژی Data driven marketing انجام دهید، هدفگذاری است. این موضوع نهتنها در این روش بلکه در تمامی روشهای دیجیتال مارکتینگ مهم تلقی میشود و میتواند بیشترین تاثیر را در پیشرفت سایت بگذارد.
هدفگذاری در هر موضوعی میتواند شما را موفقتر و حرفهایتر کند. درصورتیکه میخواهید در روشهای گوناگون بازاریابی موفق شوید، باید بهشکلی دقیق هدفگذاری کنید؛ یعنی بگویید که چه مخاطبانی هدف شما هستند؛ یا چه محصولاتی قرار است در این روش تحتتاثیر قرار بگیرند و بهفروش برسند.
تجمیع داده
پساز اینکه هدفگذاری را در فرایند بازاریابی داده محور انجام دادید، باید مهمترین المان یعنی داده را تجمیع کنید. باید گفت که این مرحله مهمترین مرحله کار شما است و درصورتیکه با دقت انجام داده نشود، نمیتوانید بهراحتی استراتژی را پیادهسازی کنید.
برای این کار باید ابتدا ببینید که اصلا به چه دادههایی نیاز دارید. بهطور مثال، اگر بخواهید فروشگاهی برای محصولات آرایشی راهاندازی کنید، باید دادههایی مانند محبوبترین برندها در شهرهای گوناگون، محصولات پرفروش، سلایق مشتریان و میانگین خرید را در دسترس خود داشته باشید.
جمع آوری و مدیریت داده
در مرحله بعدی باید برای بهرهگیری از استراتژی Data driven marketing دادهها را جمعآوری کرده و آنها را مدیریت کنید. جمعآوری دادهها را باید بهدقت انجام دهید. توجه داشته باشید که برای این کار باید از یک پلتفرم حرفهای بهره ببرید.
پلتفرم مدیریت داده میتواند شما را در جمعآوری دادهها و دستهبندی آنها کمک کند. میتوانید بعدها با مراجعه به این پلتفرم بهراحتی اطلاعات را بهصورت مدیریتشده مشاهده کرده و از هرکدام را که میخواهید استفاده کنید. اگر این مرحله را با موفقیت انجام دادید، میتوانید بهترین نتایج را در انتها کسب کنید.
ایجاد تیم با قابلیت های داخلی و خارجی
برای استفاده از روش بازاریابی داده محور باید تیمی را تشکیل دهید. بسیاری از افراد فکر میکنند که مدیریت دادهها و تحلیل آنها کار سادهای است و میتوانند بهطور کامل از عهده این کار بر بیایند؛ اما باید گفت که این یک اشتباه محض در روش داده محور است.
توجه داشته باشید هر کاری که بهصورت تیمی انجام شود، نتیجه آن بهتر و دقیقتر خواهد بود. ازطرفدیگر امکان خطا در آن کم شده و سرعت نیز بیشتر میشود. برای تحلیل دادهها باید تیمهایی با قابلیتهای مورد نیاز تشکیل دهید. این قابلیتها بسته به دادهها و نیاز شما متفاوت هستند.
توافقات سازمانی
نکته بسیار مهمی که دررابطهبا فرایند بازاریابی داده محور وجود دارد، این است که برای ادامهدادن فرایند باید نسبت به کسب توافقات سازمانی اقدام کنید. در بسیاری از مواقع ممکن است بخواهید بهعنوان یک متخصص بازاریابی این روش را برای شرکتها و کسبوکارهای مختلف پیادهسازی کنید.
برای اینکه قابلیت پیادهسازی رویکردهای داده محور را داشته باشید، باید حتما موافقت تمامی ذینفعان را کسب کنید. این موضوع زمانی که بار اولتان است، اهمیت بیشتری دارد و برخی از مسئولیتها را از دوش شما برخواهد داشت.
سنجش و پیگیری پیشرفت
در آخرین مرحله از Data driven marketing باید سنجش و پیگیری پیشرفت را انجام دهید. شاید با خودتان فکر کنید که پیادهسازی یک کمپین آخرین کار است و پساز آن نیازمند انجام کار خاصی نیستید؛ اما باید گفت که همانند هر روش دیگری، رویکردهای داده محور نیازمند پیگیری و سنجش هستند.
شما باید با استفاده از ابزارهای گزارشگیری و مانیتورینگ، دادههای بهدستآمده را تحلیل کرده و درصورت نیاز کمپین تبلیغاتی را با تغییراتی روبهرو کنید. درصورت انجام این کار تا سالهای سال کمپین برای شما جواب خواهد داد.
ترندهای بازاریابی داده محور
حال که با تمامی مراحل فرایند پیادهسازی استراتژی Data driven marketing آشنا شدهاید، بهتر است ترندهایی که در این حوزه وجود دارد را بررسی کنید. همه ما این را میدانیم که استفاده از روشهای ترند و بهروز در دیجیتال مارکتینگ میتواند تاثیری عالی در پیشرفت داشته باشد.
از مهمترین عواملی که در این روش ترند هستند، باید به استفاده از هوش مصنوعی اشاره کرد. شما میتوانید با کمک هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، بهراحتی دادههایی را بهدست بیاورید و حتی بهکمک علم داده، آنها را تجزیه کنید. بهرهگیری از علم داده میتواند پیشبینیهایی را نیز به شما ارائه دهد.
ابزارهای بازاریابی داده محور
باید تا به این جا به این موضوع را متوجه شده باشید که بازاریابی دادهمحور روشی است پیشرفته اما سخت و زمانبر. به همین دلیل استفاده از ابزارهایی میتواند شما را دراینزمینه کمک کند. با کمک این ابزارها میتوانید دادههای مختلف که بازاریابها بهدنبال آنها هستند را دریافت کنید.
از مهمترین این دادهها میتوان به مواردی مانند ارزیابی اطلاعات مشتریان جهت پیشبینی رفتارشان، شناخت الگوی خرید هر مشتری، پیشبینی علاقهمندیها بهطور کامل و تشخیص روندهای نوظهور اشاره کرد.
پلتفرم های Data driven marketing
بهترین ابزارها و پلتفرمها برای بازاریابی دادهمحور شامل موارد مختلفی هستند. از مهمترین این ابزارها میتوان به نرمافزارهای tableau، Google Data Studio، Azur، Power BI و Qlik اشاره کرد. تنها کافیاست یکبار از این ابزارها استفاده کنید تا میزان راحتتر شدن کار در پیادهسازی استراتژی را درک کنید.
مثالی برای درک بازاریابی داده محور و استراتژی آن
برای اینکه بتوانید بهطور کامل استراتژی بازاریابی دادهمحور را درک کنید، برای شما مثالی را ذکر خواهیم کرد. یکی از بارزترین این مثالها استفاده از اطلاعات و دادههای آبوهوایی برای پیشبینی الگوی خرید لباس توسط مشتری است.
این کار بسیار آسان بوده و توسط فروشندگان زیادی انجام میشود. در واقع زمانی که فصل سرما شروع میشود و بارشها و سردی هوا افزایش مییابند، فروشندگان از قبل محصولاتی مانند لباسهای گرم، بافت و کاپشن را برای فروش آمادهسازی میکنند. به همین دلیل فروش آنها بیشتر میشود و مشتری نیز نیاز خود را در سریعترین زمان برطرف میکند.
جمعبندی
از بهترین روشهای بازاریابی میتوان به بازاریابی داده محور اشاره کرد. همانطور که از نام این روش مشخص است، با استفاده از روش داده محور میتوانید بهراحتی و با بهرهگیری از دادههای خاص، روشهای تبلیغاتی خود را پیادهسازی کنید. نکته مهمی که وجود دارد این است که این روش سخت و زمانبر بوده و فرایند آن طولانی است.
همچنین نکات گوناگونی وجود دارد که باید از قبل، تمامی آنها را بررسی کنید. شما میتوانید با شرکت در دوره آموزشی تربیت مدیر بازاریابی از مبانی تا داده محوری مؤسسه آموزش عالی آزاد توسعه بهراحتی مهارتهای این روش را فرا بگیرید.