ورق سیاه آلیاژی A516 یکی از گرید های اصلی محصولات فولادی آلیاژی به شمار می آید که سختی بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است. در واقع این فلزات از طریق فولادهای کربنی ساخته شده و در ترکیبات شیمیایی خود دارای عناصری مانند کربن، فسفر، منگنز، گوگرد و سیلیسیم هستند. کاربرد ورق های A516 بیشتر در ساخت مخازن حمل و تحت فشار می باشد که نیاز به استحکام بسیار زیاد، مقاومت در برابر حرارت، خوردگی، فشارهای بالا و ضربات دارند.
ابتدا باید گفت ورق آلیاژی A516 به تنهایی دارای چهار گرید اصلی 55، 60، 65 و 70 می باشد که هر کدام با داشتن درصد متفاوتی از عناصر آلیاژی در ترکیبات خود، کاربردهای متفاوتی را به خود اختصاص می دهند. ضخامت ورق A516 GR 55 نیز در حدود حداکثر 35 میلی متر بوده و سایر گریدها با ضخامت حداکثر 25 میلی متر تولید می گردند. نحوه عرضه این فلزات نیز به دو صورت رول و شیت می باشد. لازم به ذکر است آلیاژ A516 با ضخامت کمتر از 25 میلی متر به شکل رول و ضخامت های بالاتر از این عدد به صورت شیت عرضه می شوند.
هر کدام از عناصر آلیاژی ذکر شده با درصدهای مشخصی در ورق A516 مورد استفاده قرار می گیرند و سبب ایجاد خواص مختلفی در این فلزات می گردند. از جمله این خواص می توان به داشتن مقاومت در برابر خوردگی به سبب وجود عنصر کروم اشاره داشت. همچنین مولیبدن و نیکل سبب بهبود خواص مکانیکی نظیر کشش، تنش، تسلیم و … خواهند شد.
بیشترین کاربرد ورق های A516 با طول های متغیر و ضخامت ذکر شده برای ساخت مخازن تحت فشار در دمای پایین و متوسط است. این فلزات دارای چقرمگی یا انعطاف پذیری فوق العاده ای در حین داشتن استحکام و جوش پذیری هستند. همچنین ساخت مبدل های حرارتی، بویلر برج های تقطیر و مواردی از این قبیل که نیاز به تحمل حرارت بالا دارند، از سایر کاربردهای چهار گرید این محصول آلیاژی به شمار می آیند. مشخصات فنی آن نیز شامل تولید در بازه ضخامتی 54/2 تا 90 میلی متر، عرض های 1200 تا 3300 و طول متغیر از 1800 تا 25910 می باشد.
تفاوت تولید ورق سیاه ST37 و ورق A516
آلیاژ ST37 یکی از اصلی ترین گریدهای ورق سیاه در دسته معمولی به شمار می آید که کاربردهای بسیاری را در صنعت به خود اختصاص می دهد. این محصول از دسته فولادهای کم کربن ساخته می شود؛ از این رو تفاوت اصلی آن با گرید آلیاژی A516 در درصد کربن می باشد. در واقع تفاوت در تولید ورق سیاه ST37 و ورق A516 سبب تغییر در خواص و در نتیجه کاربردهای این دو فلز شده است. البته بهتر است بدانید تولید هر دو با استفاده از فرآیند نورد گرم صورت می گیرد، اما با این تفاوت که ترکیبات شیمیایی و درصد عناصر آلیاژی آن ها با یک دیگر متفاوت است.
برای بررسی این موضوع باید گفت درصد کربن به کار رفته در ورق ST37 حداکثر 19/0 درصد است؛ در صورتی که کربن آلیاژ A516 بسته به ضخامت و گرید آن بین 21/0 تا 27/0 درصد متغیر است. عنصر آلیاژی سیلیسیم نیز در آلیاژ ST37 وجود ندارد؛ به طوری که وجود آن در آلیاژ A516 حدوداً 13/0 تا 45/0 درصد می باشد. وجود عنصر منگنز نیز بسته به ضخامت فولاد A516 بین 6/0 تا 2/1 درصد متغیر است. این در صورتی است که منگنز در ترکیبات ورق سیاه معمولی حدود 5/1 درصد به کار برده می شود. همین موضوع سبب سختی کمتر و در نتیجه مقرون به صرفه تر بودن قیمت ورق سیاه شده است. همچنین به همین علت کاربردهای نهایی این دو آلیاژ ورق سیاه با یک دیگر متفاوت است و فولاد ST37 در مصارف ساختمان سازی و عمومی مورد استفاده قرار گرفته و فولاد A516 در ساخت مخازن تحت فشار به کار برده شده است.
بررسی نکات ورق سیاه با کیفیت
گستردگی کاربرد ورق های گرم سبب شده تا خریداران این فلزات که تولیدکنندگان صنایع و سازندگان تجهیزات کارگاه های کوچک و بزرگ مختلف هستند؛ همواره به دنبال خرید ورق سیاه با کیفیت بیشتر باشند. بهتر است بدانید یک ورق سیاه با کیفیت دارای تناسب گرید با خواص مکانیکی می باشد؛ به طوری که در صورت خرید ورق سیاه صنعتی با گرید ST52، محصول باید دارای قابلیت تحمل وزن بالا، استحکام کششی زیاد و در عین حال وزن سبکی باشد. این فلز باید قابلیت به کارگیری در صنایع پل سازی، سدسازی، سازه های سنگین فلزی و برج های مرتفع را نیز داشته باشد.
نداشتن تلورانس در ابعاد یکی دیگر از ویژگی های ورق های سیاه با کیفیت است. ورق سیاه به صورت رول یا شیت تولید می شود و در هر صورت باید از ضخامت و عرض دقیقی برخوردار باشد. نداشتن تلورانس ابعادی به کاربرد نهایی محصول و نیاز نداشتن به عملیات مجدد برشکاری کمک زیادی می کند.
وجود سطحی صاف، بدون هیچ گونه موج و تخلخل نیز از سایر مشخصات یک ورق سیاه با کیفیت به شمار می آید؛ از این رو به خریداران در زمان بارگیری و تحویل محصول توصیه می شود در صورت وجود هر گونه عیوب با کارشناس فروش مربوطه تماس حاصل نمایند. توجه به کارخانه تولیدکننده ورق سیاه یکی دیگر از موارد مؤثر بر کیفیت ورق سیاه می باشد؛ زیرا تجهیزات ساخت، نوع اسلب اولیه و نوع استانداردهای مورد استفاده توسط این تولیدکنندگان با یک دیگر تفاوت داشته و همین موضوع سبب تفاوت در کیفیت سطح، ابعاد و کاربرد نهایی ورق سیاه آن ها با یک دیگر شده است.
سایت آهن اینفو درباره فرایند تولید ورق سیاه می نویسد:
پس از مرحله مقدمات، اسلب وارد مرحله نورد خشن می شود. در نورد خشن طی دو تا سه قفسه، اسلب تحت فشار کششی غلتک های عمودی حدود 65 تا 80 درصد از ضخامت خود را از دست می دهد.
در ادامه قطعه کشش یافته داخل کویل باکس شده و برای افزایش راندمان تولید و توزیع مناسب دما در سطح کار به صورت کلاف در می آید؛ سپس قبل از ورود به مرحله نورد نهایی مجدد باز شده، حرارت دیده و ناخالصی های سطحی آن زدوده می شود. پس از رسیدن به دمای مناسب وارد مرحله نورد نهایی که معمولاً شامل 5 تا 7 قفسه است می شود، در این مرحله قطعه تا مقدار مورد نیاز جهت تولید ورق سیاه کشش یافته و کاهش ضخامت می یابد.
پس از رسیدن به ضخامت دلخواه دمای ورق می بایست در حدود 550 تا 600 درجه کاهش یابد؛ از این رو پس از خنک شدن در قسمت خنک کاری ورق وارد قسمت کلاف پیچ می شود و در انتها به صورت کویل یا کلاف در ضخامت و وزن مشخص لیبل گذاری و تحویل انبار می گردد.
/
پایان رپورتاژ
