به‌طور کلی در نظام حقوقی، طلاق معمولا به‌وسیله اراده و خواست مرد (زوج) انجام می‌شود. اما در شرایط خاصی، زن (زوجه) نیز می‌تواند درخواست طلاق دهد، حتی اگر همسرش با این موضوع مخالف باشد. در مواردی که زن و شوهر نتوانند درباره طلاق به توافق برسند و زن نتواند رضایت شوهرش را با بخشیدن مال یا مهریه برای طلاق جلب کند (که به آن طلاق توافقی گفته می‌شود)، زن تنها در صورتی می‌تواند از دادگاه خانواده اجازه طلاق بگیرد که یکی از شرایط مشخص قانونی محقق شود.
برای زن شرایط و راه‌های ویژه‌ای جهت درخواست طلاق وجود دارد که مدیریت، کنترل و اعمال آن‌ها نیازمند داشتن وکیلی با تجربه و ماهر در امور طلاق است. به عبارت دیگر، زن زمانی می‌تواند در دعوای طلاق پیروز شود که دلایل محکمی برای درخواست خود داشته باشد. مهم‌ترین شرط از شرایط و راه‌های طلاق به درخواست زن، داشتن دلایل کافی و مستند است و این‌گونه نیست که با صرفاً ارائه دادخواست طلاق، حکم به نفع وی صادر شود. این در حالی است که قانون‌گذار برای مرد حق طلاق را بدون هیچ قید و شرطی در نظر گرفته است.
بنابراین، برای اینکه زن بتواند در دعوای طلاق به موفقیت دست یابد، باید دلایل قانع‌کننده‌ای ارائه دهد که نشان‌دهنده وجود مشکلات جدی و عدم امکان ادامه زندگی مشترک است. این دلایل می‌تواند شامل بدرفتاری شدید زوج، عدم تأمین نیازهای مالی و معنوی زوجه، عدم رعایت تعهدات زناشویی و یا هر دلیلی باشد که به‌طور قانونی قابل پذیرش باشد.
به این ترتیب، زنان در صورت نداشتن توافق با همسرشان برای طلاق، باید به‌دنبال جمع‌آوری و ارائه دلایل کافی و محکم باشند و در این مسیر از کمک‌های حرفه‌ای وکلا استفاده کنند تا بتوانند از حقوق خود دفاع کرده و از دادگاه خانواده حکم طلاق را بگیرند.
موکول شدن صدور حکم طلاق به صدور گواهی عدم امکان سازش
یکی از مهم‌ترین تشریفات قانونی که در زمینه طلاق وجود دارد، موکول شدن صدور حکم طلاق به صدور گواهی عدم امکان سازش است. این گواهی پس از آن‌که داوران تعیین شده توسط دادگاه، رأی بر عدم تفاهم و ناسازگاری میان زوجین صادر کنند، صادر می‌شود. در این مرحله، داوران نقش مهمی در تشخیص و اعلام اینکه تلاش‌ها برای اصلاح و ترمیم رابطه زوجین بی‌نتیجه مانده، ایفا می‌کنند.
علاوه بر این، پیش از وقوع طلاق و مطابق با قانون جدید حمایت خانواده، باید تکلیف مسائل مالی میان زوجین به طور دقیق مشخص شود. این مسائل مالی شامل مهریه، نفقه، جهیزیه، و سایر حقوق مالی زوجه می‌شود. پس از تعیین تکلیف این موارد، اجرای حکم طلاق منوط به برآورده شدن این تکالیف مالی است، به طوری که هرگونه نادیده‌گیری در این زمینه می‌تواند منجر به عدم اجرای طلاق شود.
در حال حاضر، مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش سه ماه است. این بدان معناست که اگر ظرف این مدت، طرفین نتوانند طلاق را به ثبت برسانند، اعتبار گواهی مذکور از بین رفته و تمامی توافقات قبلی طرفین در مورد طلاق بلااثر خواهد شد. این محدودیت زمانی به‌منظور جلوگیری از طولانی شدن غیرضروری فرآیند طلاق و تضمین قاطعیت تصمیمات زوجین در این زمینه تعیین شده است.
بنابراین، در فرایند طلاق به درخواست زوجه، زن باید بتواند تمامی شرایط قانونی و مقررات مرتبط با مسائل مالی را رعایت کرده و همچنین در مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش، تمامی مراحل قانونی را طی کند. در این مسیر، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص و با تجربه در امور طلاق می‌تواند به زوجه کمک کند تا با آگاهی کامل از حقوق خود و مراحل قانونی، به‌صورت صحیح و به‌موقع اقدام نماید. این امر نه تنها باعث تسریع در رسیدگی به دعوای طلاق می‌شود، بلکه از بروز مشکلات و موانع قانونی احتمالی در آینده نیز جلوگیری می‌کند.
طلاق زن یکی از موضوعات مهم و پیچیده در نظام حقوقی خانواده
طلاق زن یکی از موضوعات مهم و پیچیده در نظام حقوقی خانواده است. برای این که زن بتواند از همسر خود طلاق بگیرد، نیازمند وجود شرایط و دلایل خاصی است که قانون‌گذار در قوانین مختلف پیش‌بینی کرده است. در اینجا به توضیح دو مورد از مهم‌ترین راه‌های قانونی که زن می‌تواند با استناد به آن‌ها درخواست طلاق دهد، می‌پردازیم:
1. عدم پرداخت نفقه از سوی همسر
طبق ماده 1129 قانون مدنی، یکی از شرایطی که زن می‌تواند بر اساس آن درخواست طلاق بدهد، عدم پرداخت نفقه از سوی شوهر است. نفقه شامل تمامی هزینه‌های متعارف و مورد نیاز زن برای زندگی روزمره، مانند مسکن، پوشاک، غذا و سایر نیازهای ضروری می‌شود.
اگر زن بتواند در دادگاه ثابت کند که شوهر از پرداخت نفقه خودداری می‌کند یا به دلیل عجز و ناتوانی مالی قادر به پرداخت آن نیست، دادگاه می‌تواند شوهر را ملزم به طلاق زن کند.
در صورتی که شوهر از اجرای حکم دادگاه مبنی بر طلاق امتناع کند، دادگاه یا نماینده قانونی آن می‌تواند اقدام به اجرای صیغه طلاق و امضای سند طلاق نماید. این ماده قانونی به زن اجازه می‌دهد تا در صورت عدم تأمین نیازهای مالی خود، بتواند از حمایت قانونی برخوردار شود و از طریق دادگاه به حق خود برسد.
2. عسر و حرج زن
یکی از مهم‌ترین و فراگیرترین راه‌های قانونی برای درخواست طلاق توسط زن، استناد به ماده 1130 قانون مدنی است. بر اساس این ماده، زن حق دارد در صورتی که ادامه زندگی مشترک برای او با عسر و حرج (سختی و مشقت غیرقابل تحمل) همراه باشد، از دادگاه خانواده تقاضای طلاق کند. عسر و حرج به معنای وضعیتی است که ادامه زندگی مشترک برای زن با مشکلات و دشواری‌های شدید و غیرقابل تحمل همراه باشد.
مواردی که می‌تواند به عنوان عسر و حرج در دادگاه مطرح شود، شامل بدرفتاری‌های شدید از سوی شوهر، اعتیاد به مواد مخدر یا مشروبات الکلی، ترک زندگی مشترک بدون دلیل موجه، بیماری‌های صعب‌العلاج و یا هر گونه رفتاری که زندگی زناشویی را برای زن غیرقابل تحمل سازد، می‌شود. در چنین شرایطی، دادگاه می‌تواند پس از بررسی و تأیید دلایل ارائه شده، حکم به طلاق زن بدهد.
موارد مصادیق عسر و حرج در طلاق به درخواست زوجه
- الف- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج
- یکی از مصادیق عسر و حرج، ترک زندگی خانوادگی توسط زوج به مدت حداقل شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه است. ترک زندگی مشترک بدون دلیل قابل قبول و موجه، نشان‌دهنده عدم تعهد و مسئولیت‌پذیری زوج نسبت به خانواده است و می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات جدی در زندگی زن شود. در صورت اثبات این موضوع در دادگاه، زن می‌تواند درخواست طلاق کند.
- ب- اعتیاد زوج به مواد مخدر یا مشروبات الکلی
- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر یا ابتلای وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد، یکی دیگر از موارد عسر و حرج محسوب می‌شود. اگر زوج به تعهد خود مبنی بر ترک اعتیاد عمل نکند یا پس از ترک، مجدداً به مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی روی آورد، زن می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند. امتناع یا عدم امکان الزام زوج به ترک اعتیاد در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک لازم بوده است، نشان‌دهنده عدم توانایی یا اراده وی برای بهبود وضعیت خود و حفظ سلامت خانواده است.
ج- محکومیت قطعی زوج به حبس
محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر نیز از مواردی است که می‌تواند عسر و حرج زن را اثبات کند. حضور طولانی‌مدت زوج در زندان به دلیل محکومیت قضایی، باعث ایجاد مشکلات اقتصادی، اجتماعی و روانی برای زن می‌شود و ادامه زندگی مشترک را برای وی بسیار دشوار و غیرقابل تحمل می‌سازد.
د- ضرب و شتم یا سوء رفتار مستمر زوج
ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که به‌طور عرفی و با توجه به وضعیت زوجه، قابل تحمل نباشد، از دیگر مصادیق عسر و حرج محسوب می‌شود. رفتارهای خشونت‌آمیز و نامناسب زوج می‌تواند به سلامت جسمی و روانی زن آسیب برساند و زندگی مشترک را به محیطی ناامن و پرتنش تبدیل کند. در این موارد، زن می‌تواند با اثبات این سوء رفتارها در دادگاه، درخواست طلاق کند.
هـ- ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج
ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا بیماری‌های ساری و هر عارضه صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید، نیز از موارد عسر و حرج محسوب می‌شود. بیماری‌های شدید و غیرقابل درمان می‌توانند به‌طور جدی کیفیت زندگی مشترک را تحت تأثیر قرار دهند و مشکلات زیادی را برای زن ایجاد کنند.
در صورت اثبات این موضوع در دادگاه، زن می‌تواند از حق طلاق خود استفاده کند.
موارد مذکور نشان‌دهنده شرایط و وضعیت‌هایی هستند که می‌توانند زندگی مشترک را برای زن با مشکلات و دشواری‌های غیرقابل تحمل همراه سازند. در این موارد، زن می‌تواند با ارائه مدارک و مستندات کافی به دادگاه، عسر و حرج خود را اثبات کرده و درخواست طلاق کند. دادگاه نیز با بررسی شواهد و مدارک ارائه شده، در صورت احراز عسر و حرج، حکم طلاق را صادر خواهد کرد. برای اطمینان از رعایت حقوق قانونی و طی کردن صحیح این فرآیند، زن می‌تواند از مشاوره و کمک یک وکیل مجرب در امور خانواده بهره‌مند شود.
شرایط و مبانی قانونی درخواست طلاق توسط زوجه
طلاق به درخواست زوجه یکی از موضوعات پیچیده و حساس در نظام حقوقی خانواده است. زن برای اینکه بتواند از همسر خود طلاق بگیرد، باید دلایل و مستندات قانونی کافی ارائه دهد. قانون‌گذار موارد مختلفی را برای درخواست طلاق از سوی زن پیش‌بینی کرده است که در اینجا به توضیح برخی از این موارد می‌پردازیم.
1. غیبت زوج
بر اساس ماده 1029 قانون مدنی، یکی از مواردی که زن می‌تواند بر اساس آن درخواست طلاق بدهد، غیبت شوهر به مدت بیش از چهار سال است. غیبت به معنای عدم حضور فیزیکی شوهر به دلایل مختلف از جمله سفر، بازداشت، یا فرار است. در صورتی که شوهر به مدت چهار سال یا بیشتر بدون عذر موجه غایب باشد و هیچ خبری از وی در دست نباشد، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه و اثبات غیبت شوهر، درخواست طلاق کند. دادگاه پس از بررسی موضوع و اطمینان از غیبت طولانی‌مدت شوهر، حکم طلاق را صادر خواهد کرد.
2. شروط دوازده‌گانه ضمن عقد ازدواج
یکی دیگر از راه‌های قانونی که زن می‌تواند بر اساس آن درخواست طلاق بدهد، شروط دوازده‌گانه‌ای است که در ضمن عقد ازدواج در عقدنامه قید می‌شوند. این شروط که در عقدنامه رسمی ازدواج درج می‌شوند، به زن اجازه می‌دهند در صورت تحقق هر یک از آن‌ها، دادخواست طلاق بدهد. برخی از این شروط شامل موارد زیر می‌شود:
عدم پرداخت نفقه توسط شوهر
بدرفتاری یا سوء رفتار مستمر شوهر
ازدواج مجدد شوهر بدون رضایت زن
محکومیت قطعی شوهر به حبس بیش از یک سال
ابتلای شوهر به بیماری‌های صعب‌العلاج
تحقق هر یک از این شروط به زن این امکان را می‌دهد که با استناد به شرط مربوطه در عقدنامه، درخواست طلاق کند. استفاده از شروط ضمن عقد نکاح به عنوان دلیل برای طلاق، دارای ظرایف و پیچیدگی‌های خاصی است که مراجعه و مشاوره با وکیل متخصص طلاق را ضروری می‌سازد. وکیل متخصص و با تجربه می‌تواند به زن کمک کند تا مستندات و دلایل خود را به‌صورت کامل و دقیق به دادگاه ارائه دهد.
3. وکالت بلاعزل طلاق
یکی دیگر از مواردی که زن می‌تواند بر اساس آن درخواست طلاق بدهد، داشتن وکالت بلاعزل طلاق به عنوان شرط ضمن عقد ازدواج یا بر اساس عقد لازم دیگر است. وکالت بلاعزل طلاق به زن این اختیار را می‌دهد که بدون نیاز به رضایت شوهر و به نمایندگی از طرف او، از دادگاه درخواست طلاق کند. این وکالت معمولاً در زمان عقد ازدواج و به‌عنوان یکی از شروط ضمن عقد به زن اعطا می‌شود. در برخی موارد نیز وکالت بلاعزل طلاق می‌تواند بر اساس عقد لازم دیگری به زن داده شود. در هر صورت، داشتن این وکالت به زن اجازه می‌دهد تا با اختیار قانونی و بدون موانع، مراحل قانونی طلاق را پیگیری و اجرا کند.
نتیجه‌گیری
زن برای درخواست طلاق باید دلایل و مستندات قانونی کافی ارائه دهد که در قانون مدنی و شرایط ضمن عقد ازدواج پیش‌بینی شده است. غیبت طولانی‌مدت شوهر، تحقق شروط دوازده‌گانه ضمن عقد و داشتن وکالت بلاعزل طلاق، از جمله مهم‌ترین مبانی قانونی است که زن می‌تواند بر اساس آن‌ها درخواست طلاق کند. در این مسیر، مراجعه و مشاوره حقوقی مخصوص خانواده با وکیل متخصص و با تجربه در امور خانواده می‌تواند به زن کمک کند تا حقوق خود را به‌طور کامل بشناسد و با اطمینان از حمایت‌های قانونی، اقدام به طلاق نماید.
/
پایان رپورتاژ
