مفهوم «حباب بیت کوین» سال‌ها است که ذهن مردم را به خود مشغول کرده است. از همان روزهای اول پیدایش بیت کوین، مخالفان و منتقدان آن همیشه این سوال را مطرح کرده‌اند که «آیا قیمت بیت کوین حباب دارد؟» تاکنون ادعاهای زیادی مبنی بر ترکیدن حباب بیت کوین در زمان‌های مختلف وجود داشته است، اما این ارز دیجیتال هنوز زنده و پابرجاست است.
در این مطلب سعی خواهیم کرد با بررسی نظرات مخالف و موافق، به این سوال پاسخ دهیم که “حباب بیت کوین چیست” و “آیا قیمت بیت کوین حباب دارد؟” و اگر چنین است این حباب چه زمانی می‌ترکد؟
حباب بیت کوین چیست؟
اصطلاح “حباب” در دنیای اقتصاد کاربرد گسترده‌ای دارد، ولی به‌طور کلی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی مثل بیت کوین، در نتیجه هیجانات بازار و سفته‌بازی، با سرعتی غیرعادی، تا سطوحی فراتر از ارزش ذاتی آن افزایش می‌یابد. این حباب مالی معمولاً پنج مرحله کلی دارد که از یک تغییر یا نوآوری در بازار، مثل ظهور فناوری بلاکچین، آغاز می‌شود و رونقی که بعد از این مرحله در بازار شکل می‌گیرد سرمایه‌گذاران را تشویق به خرید می‌کند. در فاز سرخوشی قیمت با رشدی ناگهانی مواجه می‌شود و عده زیادی از این جهش سود می‌برند. درنهایت فشار فروش ایجادشده، منجر به آغاز روند سقوط قیمت شده و ترس بر بازار حاکم می‌شود.
به نمودار زیر نگاه کنید؛ مراحل اتفاق افتادن یک حباب مالی در این تصویر به خوبی قابل درک است. آغاز این روند کُند و آهسته است که با یک اوج ناگهانی و سپس یک افت بسیار سنگین تا سطوح قبلی همراه می‌شود.
آیا بیت کوین حباب قیمت دارد؟
با توجه به تعریف فوق، می‌فهمیم که حرکات قیمت بیت کوین تاکنون رفتار حبابی خاصی را از خود نشان داده است. برای مثال در ژوئن سال 2011، تنها در عرض چند ماه، ارزش بیت کوین از محدوده 1 دلار به بالای 30 دلار رسید ولی در نوامبر همان سال، بعد از ترکیدن این حباب بیت کوین به حدود 2 دلار بازگشت.
این روند و تغییرات ناگهانی در قیمت لحظه ای بیت کوین که در صرافی او ام پی فینکس قابل مشاهده است در سال‌های 2013 (جهش از حدود 100 دلار به بالای 1100 دلار و بازگشت به 200 دلار)، 2017 (جهش از زیر 1000 دلار به بالای 20 هزار دلار و بازگشت به 3000 دلار) و 2020 و 2021 نیز مشاهده شد. در مورد آخر، پاندمی کرونا موجب رشد باورنکردنی و بی‌سابقه بیت کوین شد. در آن زمان، روند رشد قیمت بیت کوین از حدود 7000 دلار آغاز شد و اوایل سال 2021 به حدود 64 هزار دلار رسید. تحلیلگران افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال و سرمایه‌گذاری‌های نهادی و همچنین گسترش محبوبیت رسانه‌های اجتماعی را عامل اصلی این جهش می‌دانند. ولی آیا واقعاً این نوسانات قیمت را می‌توان به‌عنوان “حباب بیت کوین” تعریف کرد؟
منظور از حباب بیت کوین چیست؟
به عقیده بسیاری از تحلیلگران نوسانات شدید قیمت و سقوط ناگهانی آن تنها درصورتی به‌معنای حباب است که این سقوط دائمی باشد. پس اگر یک دارایی پس از هر بار سقوط سنگین، دوباره سرپا شده و به رشد خود ادامه می‌دهد، نمی‌توان ادعا کرد که قیمت آن حبابی بوده است و این درست همان چیزی است که درمورد بیت کوین شاهد هستیم.
این اصلی‌ترین استدلالی است که حامیان بیت کوین برای رد ادعای حباب بودن این دارایی به آن متوسل می‌شوند. در حالت عادی، وقتی چنین حباب مالی می‌ترکد، قیمت به سرعت به صفر می‌رسد و معمولاً هیچ شانسی برای بهبودی وجود ندارد. ولی وقتی صحبت از بیت کوین درمیان است، می‌ببینیم که نه تنها اینطور نیست، بلکه بعد از هر بار ریزش قیمت بار دیگر در مسیر رشد قرار گرفته است.
برای شناسایی یک حباب واقعی می‌توان از چندین شاخص استفاده کرد:
- نوسانات خیلی زیاد: حباب‌های قیمت معمولاً با نوسان شدید ، چه افزایشی و چه کاهشی، همراه هستند.
- افزایش قیمت پارابولیک یا سهموی: افزایش تصاعدی و البته ناپایدار قیمت بیت کوین می‌تواند نشان‌دهنده حباب باشد.
- دورشدن از ارزش ذاتی: وقتی قیمت بیت کوین از ارزش ذاتی خود که به واسطه معیارهایی مثل نرخ پذیرش یا سودمندی تعریف می‌شود، به‌شدت دور می‌شود، می‌تواند به‌عنوان یک نشانه از حباب قیمت تلقی گردد.
- حضور پررنگ سرمایه‌گذاران خرد: همزمان با افزایش هیجانی قیمت و غلبه فومو یا ترس از دست دادن (FOMO) در بازار، تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران خرد که عموماً حرفه‌ای نیستند، به سمت آن دارایی هجوم می‌آورند. این افزایش تقاضای ناگهانی معمولاً با افزایش قیمت‌ها همراه است.
- پوشش رسانه‌ای غیرمعمول: وقتی توجه رسانه‌ها به یک دارایی مثل بیت کوین به‌شکل افراطی زیاد می‌شود، ناشی از هیجانات کاذبی است که بازار را فراگرفته و می‌تواند زمینه‌ساز حباب قیمت باشند.
نوسانات شدیدی که بیت کوین در تاریخچه چند ساله خود تجربه کرده است و عده‌ای آن را به‌عنوان “حباب بیت کوین” تعریف می‌کنند، پیامدهای غیرقابل انکاری با خود داشته است که از آن جمله می‌توان به تاثیر آن برقیمت سایر رمزارزها، درک بلند مدت جامعه از بیت کوین و کل بازار کریپتو، زیان مالی جبران‌ناپذیر برای برخی از سرمایه‌گذاران، نوسانات شدید و غلبه احساسات نزولی در بازار و همچنین حساس شدن نهادهای نظارتی درمورد این کلاس دارایی و افزایش فشار بر فعالان بازار اشاره کرد. ولی تحلیلگران برای دور ماندن از تاثیرات منفی حباب بیت کوین Bitcoin bubble از جمله سایت coinglass توصیه‌هایی دارند که می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تاحدامکان از دارایی خود در برابر این رویداد محافظت کنند.
راهکار محافظت از سرمایه در برابر حباب بیت کوین چیست؟
در وهله نخست، توصیه می‌شود به سبد سرمایه‌گذاری خود تنوع ببخشید. یعنی کل دارایی خود را روی یک ارز مثل بیت کوین متمرکز نکنید و سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری را نیز در نظر بگیرید. قبل از سرمایه‌گذاری، سعی کنید بازار ارزهای دیجیتال را به‌خوبی بشناسید و از روندهای حاکم بر آن آگاهی پیدا کنید. مدیریت ریسک را بیاموزید و اهداف خود از سرمایه‌گذاری را به‌روشنی مشخص کنید. استراتژی میانگین هزینه دلار (DCA) را در دستور کار خود قرار دهید. این استراتژی به شما می‌آموزد صرف نظر از قیمت یک دارایی، در فواصل زمانی مشخص مقداری از سرمایه خود را به آن اختصاص دهید. نکته مهم دیگر اینکه، کنترل احساسات خود را دردست بگیرید و اجازه ندهید نوسانات و هیجانات آنی، شما را به سوی تصمیم‌های نامعقول سوق دهد.
حباب‌ها بیت کوین را از نفس نمی‌اندازند
مفهوم “حباب” در بازارهای مالی کاربرد گسترده‌ای دارد ولی مشخصه اصلی آن، افزایش سریع و هیجانی قیمت یک دارایی در نتیجه سفته‌بازی یا احساسات زودگذر بازار است. بسیاری بر این باورند که در طول چند سال کوتاهی که از عمر بیت کوین می‌گذرد، شاهد نوساناتی بوده‌ایم که می‌توان آن را به‌عنوان “حباب بیت کوین” در نظر گرفت. هر بار ترکیدن حباب بیت کوین با تاثیرات قابل توجهی بر بازار همراه بوده است و عده زیادی را متحمل زیان‌های سنگین کرده است. ولی یک قانون طلایی در دنیای ارزهای دیجیتال هست که می‌گوید یک رمزارز تا زمانی که از مزیت استفاده واقعی و قابل اجرا برخوردار باشد، زنده و پررونق باقی خواهد ماند. وقتی صحبت از بیت کوین در میان باشد، به نظر می‌رسد این ویژگی تعریف درست “حباب بیت کوین” و پاسخ به این سوال که “آیا قیمت بیت کوین حباب دارد” یا خیر را با چالش روبرو کرده است.
/
پایان رپورتاژ
