مهندسی عمران خوانده و مانند بسیاری از جوانان امروزی شغلش هیچ ربطی به تحصیلاتش ندارد. سال آخر دوره کارشناسی بود که به پیشنهاد یکی از دوستان و با همکاری چندنفر از دوستانش ایده راه‌اندازی یک کسب‌وکار آنلاین را از سایتی انگلیسی الگوبرداری می‌کند، کسب‌وکاری برای فروش اینترنتی غذای رستوران‌ها، آن هم تنها با 3 میلیون تومان سرمایه اولیه. آن زمان اینترنت اوضاع مناسبی نداشت و حتی ADSL هم خیلی فراگیر نشده بود ولی این جوانان کارشان را شروع می‌کنند. چون: «عزممان را جزم کرده بودیم و می‌خواستیم غذای رستوران‌ها را به‌صورت آنلاین بفروشیم.» همین انگیزه موجب می‌شود که سعید لطفی به همراه دو بنیانگذار اصلی این وب سایت امین اژدرکش و مسعود زارعی علیرغم سختی‌ها فراوان سرانجام این مسیر را تاب آوردند و موفق شدند سایت زودفود یعنی اولین سایت سفارش اینترنتی غذا را به سال 94 و نقطه فعلی برسانند.
.
آغازی سخت اما امیدوارکننده
لطفی در ادامه به آغاز کارشان اشاره می‌کند و می‌گوید: «شرکت را ثبت و سایت را راه‌اندازی کردیم. در مرحله بعدی با رستوران‌ها وارد تعامل شدیم. راه‌اندازی و تلاش برای راهبری کردن یک کسب‌وکار آنلاین آن هم در حوزه غذا خیلی سخت بود. مردم شناخت زیادی از سفارش‌های اینترنتی نداشتند و جلب اعتمادشان خیلی سخت بود. از طرفی خود رستوران‌ها هم باور نداشتند که بشود به‌صورت اینترنتی غذا فروخت. وقتی نوع و شیوه کار را برای مسئولان رستوران‌ها توضیح می‌دادیم و آن‌ها اصرار ما را می‌دیدند، درنهایت به چشم سرگرمی به آن نگاه می‌کردند و اینکه نهایتا اسم رستورانشان در سایتی ثبت می‌شود و مشکلی هم برایشان ندارد. بنابراین با رستوران‌های کوچک در محله‌های تهران آغاز کردیم. مهم‌ترین رستورانی که در آن زمان به ما اعتماد کرد رستوران جوجه داغ و پرپروک بود. البته در ادامه با جلب‌توجه سرمایه‌گذار توانستیم ادامه دهیم.»
.
چرا اینترنت و چرا غذا؟
علاقه به اینترنت و علم به این مسئله که به‌زودی روزی می‌رسد که اکثر خریدها از طریق اینترنت انجام می‌شود، چون مردم دیگر وقت خریدهای طولانی‌مدت از فروشگاه‌ها را کمتر دارند، مهم‌ترین انگیزه لطفی در انجام این کار بوده است: «غذا را انتخاب کردیم چون غذا دغدغه همه مردم است. به‌ویژه افرادی که وقت کمتری برای تهیه غذا در خانه دارند. از طرفی ساعات کار رستوران‌ها هم به‌نوعی است که عموما مردم نمی‌دانند یک رستوران چه زمانی باز است و چه زمانی بسته. اما با روش ما یک نفر در خانه‌اش می‌نشیند و غذای مورد علاقه‌اش را جستجو می‌کند و سفارش می‌دهد و در کمترین زمان آن را تحویل می‌گیرد. پول نقد هم لازم نیست. برای موفقیت کسب‌وکارهای خارجی زیادی را در این زمینه بررسی کردیم و سعی کردیم در ایران این روش را بومی‌سازی کنیم. البته ما مسائلی داریم که نمونه‌های خارجی کمتر دارند. مثلا برای دیلیوری غذا مشکلاتی داریم که آن‌ها ندارند. در آنجا نقشه‌های شهری کاملا واضح و مشخص است و آدرس‌ها سرراست است. اما عدم وضوح این مسائل در ایران موجب اتلاف وقت زیاد و بی‌اعتمادی سفارش‌دهنده می‌شود. از طرفی نرخ دیلیوری هم در ایران مشخص نیست. حتی بعضی از رستوران‌ها خودشان هم نمی‌دانند که برای ارسال سفارش‌های خود چقدر هزینه دریافت می‌کنند. بعضی وقت‌ها یک مسیر مشابه در رستوران‌های مختلف متفاوت است. بعضی رستوران‌ها هم غذا را رایگان ارسال می‌کنند. روشن نبودن چنین مسائلی برای کسب‌وکارهای آنلاین زنگ خطر است.»
.
بی‌گدار به آب نزنید
«راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین در ایران این تصور را ایجاد کرده که هرکس با سرمایه اندکی یک سایت ایجاد کند، در زمان اندکی میلیونر می‌شود. اما به‌واقع این‌گونه نیست.» لطفی با بیان این جملات ادامه می‌دهد: «چون هنوز در ایران کمتر از 5 درصد از خریدها به صورت اینترنتی انجام می‌شود و هنوز در بازار ایران دست بالا با خریدوفروش‌های سنتی است.» لطفی می‌گوید: «الان کلمه استارت‌آپ مد شده و هرکس یک ایده به ذهنش می‌رسد، فردای آن روز می‌خواهد اجرایی‌اش کند. اما لازمه اجرایی کردن یک ایده پشت سر گذاشتن چندین مرحله است. خود ما هم بسیاری از شگردها و فوت‌وفن‌ها را نمی‌دانستیم و طی کار فهمیدیم. اما مسئله مهم این بود که در آن زمان ما رقیبی نداشتیم و کارمان به‌نسبت آسان‌تر بود. اما الان رقابت زیاد شده و بدون دانش مربوط به کسب‌وکارهای آنلاین موفقیت غیرممکن است. افراد زیادی هم همزمان با ما شروع کردند اما نتوانستند ادامه دهند و شکست خوردند. اگر کسی ایده‌ای دارد، باید همه جوانب بیزینس آن را بسنجد. بیزینس مدل و حتی نقشه راه خود را در ابتدای کار پیش رو داشته باشد. چون آنچه در ذهن است با آنچه در واقعیت رخ می‌دهد، متفاوت است.»
.
نگاه مثبت سرمایه‌گذارها به آنلاین‌ها
سعید لطفی در مورد سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای آنلاین می‌گوید: «امروزه سرمایه‌گذارها به کسب‌وکارهای آنلاین نگاه مثبت‌تری دارند. جلب اعتماد سرمایه‌گذار بسیار مهم است، چون سرمایه برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار آنلاین بسیار بیشتر از این است که فکرش را می‌کنند. کسب‌وکارهای آنلاین همچون باتلاقی هستند که پیوسته باید در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید. شاید تصور فعلی این باشد که با 10، 20 یا حتی 30 میلیون تومان می‌توان چنین کسب‌وکاری را راه‌اندازی کرد. اما ما که به‌اصطلاح دستی در این کار داریم می‌بینیم که هزینه‌ها بیش از صدها برابر است. چون وقتی صحبت از آنلاین بودن است، خدمات نیز پیوسته باید آپدیت شوند، اعضای بیشتری عضو سایت شوند و نیروهای بیشتری در شهرهای مختلف استخدام شوند. با سرمایه‌های 20 تا 30 میلیونی فقط می‌توان کسب‌وکار آنلاینی راه‌اندازی کرد که تنها 2 تا 3 نفر به واسطه آن صاحب درآمد و شغل شوند. اما اگر بیزینس پلن گسترده‌ای داشته باشید و سایتی برای ارائه خدمات به جمعیت زیادی را راه‌اندازی کنید، ناچار هستید از استخدام نیرو و گسترش کار و هزینه‌های جانبی بالا.»
.
آینده را روشن می‌بینم
زودفود چقدر می‌ارزد؟ سعید لطفی پاسخ مشخصی به این سوال نمی‌دهد. می‌گوید هیچ مرجع مشخصی برای ارزش‌گذاری یک سایت وجود ندارد. البته اشاره می‌کند به اینکه ارزش ریالی یک سایت براساس دارایی‌هایش تعیین می‌شود. دارایی‌هایی چون ارزش برند، لوگو، میزان فروش، میزان مشتری، میزان سود و… مردم ما به‌راحتی خرید اینترنتی انجام نمی‌دهند. هرچند این روزها سایت‌ها لوگوی اعتماد دولت را در صفحه اول خود دارند اما مردم هنوز اعتماد نمی‌کنند. چون تبلیغی هم برای کسب‌وکارهای آنلاین نمی‌شود. مثلا دولت می‌تواند برنامه‌ای داشته باشد که هر هفته یک سایت معتبر اینترنتی را معرفی کند تا خرید آنلاین در میان مردم نهادینه شود. باید کسب‌وکارهای آنلاین را تبلیغ کنیم تا اعتمادسازی شود و هزینه‌های کسب‌وکارها مانند چاپ و پخش تراکت و حمل‌ونقل کمتر شود. با همه این اوصاف لطفی به آینده کسب‌وکارش امیدوار است. هرچند معتقد است اگر حمایت‌ها از این نوع کسب‌وکارها بیشتر شود، آنچه قرار است ده سال دیگر رخ دهد، می‌تواند همین امروز اتفاق بیفتد. مثلا به جای سهم 5 درصد خریدهای آنلاین از بازار کسب‌وکار امروز ایران، این سهم می‌توانست 50 درصد باشد.
.
.
منبع: هفته نامه شنبه
