بازی های ویدیویی یکی از جذاب ترین و محبوب ترین زیر شاخه های علم کامپیوتر هستند. در این نوشته ضمن مرور تاریخچه بازی های کامپیوتری به معرفی اجمالی سبک های مختلف آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه بازی های کامپیوتری قدمتی به اندازه تاریخچه خود کامپیوترها دارند. از حدود 45 سال پیش بود که بازی های کامپیوتری ساده ای توسط دانشمندان و به منظور انجام پروژه های تحقیقاتی و یا شبیه سازی ها طراحی و ساخته شد و این صنعت عظیم را پایه ریزی نمود. صنعتی که بر اساس آمار شرکت نیو زو (NEWZOO) درآمدی بالغ بر 100 میلیارد دلار در سال 2016 میلادی داشته است. صنعتی که علاوه بر کاربرد سرگرمی و در ژانرهایی مانند انواع شبیه سازی ها، کمک حال بسیاری از صنایع دیگر از جمله صنعت هوانوردی، خودرو و آموزش خلبانان و رانندگان بوده است. حال می پردازیم به بررسی تاریخچه طراحی و ساخت بازی های کامپیوتری.
تاریخچه بازی های کامپیوتری یا ویدیویی
در سال 1952 بازی XOX یا همان بازی مشهور tic-tac-toe توسط پرفسور ای. اس. داگلاس (A. S. Douglas – تولد ۱۹۲۱ مرگ ۲۰۱۰) و در سبک معمایی ساخته شد. این بازی بر روی کامپیوتری با نام EDSAC طراحی و اجرا می شد و از اولین برنامه های تعاملی کامپیوتر و انسان بود. دستگاه EDSAC یکی از کامپیوترهای محاسباتی اولیه و با تکنولوژی لامپ کاتدی ساخت کشور انگلستان بود و توسط پروفسور مائوریس ویلکز (Maurice Wilkes) و تیمش در آرمایشگاه ریاضی دانشگاه کمبریج University of Cambridge Mathematical Laboratory طراحی و ساخته شده بود. این کامپیوتر حافظه ای برابر با 1024 بایت داشت.
کامپیوتر EDSAC در سمت چپ و بازی XOX یا همان بازی مشهور tic-tac-toe در سمت راست
.
در سال 1958 اولین بازی ورزشی با نام تنیس برای دو نفر! (Tennis For Two) توسط فیزیکدان دانشگاه بروک هون (Brookhaven National Laboratory) مهندس ویلیام هگن باتم (William “Willy” A. Higinbotham) طراحی و اجرا شد. این بازی با زاویه دوربین از کنار یک زمین تنیس ساخته شده بود و قابلیت تعیین شدت و زاویه ضربه ها را نیز داشت که در زمان خود بسیار نوآورانه و جذاب بود و به اولین نمونه ورزشی در تاریخچه بازی های کامپیوتری تبدیل شد.
بازی کامپیوتری تنیس برای دو نفر (Tennis For Two)
.
Spacewar! اولین نمونه سبک اکشن در تاریخچه بازی های کامپیوتری
از دیگر بازی های ویدیویی تاثیر گذاری که ساخته شد می توان به بازی !Spacewar اشاره کرد. این بازی کامپیوتری در سال 1962 با رهبری و برنامه نویسی استیو راسل (Steve Russell) مهندس جوان دانشگاه ام. آی. تی (Massachusetts Institute of Technology) آمریکا (از معتبرترین مراکز تحقیقات در حوزه تکنولوژی جهان) همراه با پیتر سمسون (Pete Samson) ، مارتین گراتز (Martin Graetz) و وین ویتانم (Wayne Witaenem) طراحی و ساخته شد و بر روی یک ابر کامپیوتر (Mainframe) با نام PDP-1 اجرا می شد. PDP-1 حافظه ای برابر با 9216 بایت و قدرت پردازنده 200 کیلو هرتز داشت و در سال 1959 ساخته شده بود.
بازی !Spacewar از یک شکل سه گوش متحرک و قابل کنترل که در واقع سفینه فضایی بازی بود تشکیل شده بود و با پرتاپ نقطه هایی به عنوان تیر با اجرام آسمانی و دشمنان فضایی مقابله می کرد. این بازی رایانه ای طراحی دو بعدی تخت و دو رنگ سیاه و سفید داشت و در صفحه نمایش دایره ای کامپیوتر PDP-1 اجرا می شد. بازی کامپیوتری !Spacewar، انقلابی در برنامه های تعاملی کامپیوترها و همچنین سرآغازی بر صنعت عظیم بازی های کامپیوتری بود. بسیاری از بازی هایی کامپیوتری که در سال های بعد از آن طراحی شدند همه با الگو برداری از این بازی ساخته شدند.
بازی کامپیوتری !Spacewar
ظهور کنسول های بازی
با آغاز دهه هفتاد میلادی، سیر تکامل بازی های کامپیوتری وارد مرحله جدیدی شد. با طراحی و استفاده عمومی از ترانزیستورها و میکرو چیپ ها و کاهش قیمت محصولاتی که از آنها استفاده می کردند، دستگاه های بازی خانگی یا کنسول های بازی به بازار آمدند و بدلیل قیمت پایین در دسترس عموم قرار گرفتند. اولین کنسولی که به بازار ارائه شد دستگاه اودیسه (Odyssey) شرکت آمریکایی مگنا وکس (Magnavox) بود. این شرکت توسط ادوین پرینهام (Edwin Prinham) و پیتر ینسن (Peter Jensen) تاسیس و مشغول به تولید لوازم الکترونیکی خانگی از جمله تلویزیون و دستگاه های پخش صوت بود.
کنسول بازی این شرکت توسط یک تیم کوچک به رهبری رالف بائر (Ralph Baer) در اواخر سال 1972 ساخته شد و بدین ترتیب بود که اولین نسل کنسول های بازی به بازار عرضه شد. این دستگاه در سه رنگ سفید، سیاه و قهوه ای طراحی شده بود و برای نمایش به تلویزیون های خانگی متصل می شد. قیمت این دستگاه در سال عرضه در حدود 100 دلار (معادل با 500 دلار امروزی) بود و با دو دسته کنترلی بازی که با سیم به دستگاه وصل می شدند عرضه می شد. طی 3 سالی که این محصول ساخته می شد بیش از 300.000 دستگاه به فروش رفت. از بازی های ویدیویی شاخص این دستگاه می توان به بازی های زیردریایی Submarine و تنیس روی میز Table Tennis اشاره کرد.
کنسول بازی اودیسه از شرکت آمریکایی مگنا وکس در سمت چپ و بازی های زیردریایی Submarine در سمت راست
بیشتر بخوانید:
بهترین بازی های پلی استیشن 4 در سال 2019
آتاری ؛ کنسول محبوب دهه 80 میلادی
کنسول های بازی یکی از تاثیرگذارترین اختراعات در تاریخچه بازی های کامپیوتری و ویدیویی بودند. در سال 1972 میلادی شرکت آتاری (ATARI) که بعدها به یکی از سمبل های بازی های کامپیوتری تبدیل شد، توسط نولان باشنل (Nolan Bushnell) و تد دبنی (Ted Dabney) تاسیس شد. این شرکت با ارائه یک کنسول بازی به نام پونگ (Pong) کار خود را آغاز کرد. بازی این دستگاه شبیه ساز بازی پینگ پونگ بود که از زاویه بالا به نمایش در می آمد. از اینجا بود که رقابت بین شرکت های ساخت کنسول بازی شکل گرفت. هر شرکت با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و قدرتمندتر شدن سیستم های کامپیوتری و پردازنده ها سعی در ارائه بازی های جذابتر و سرگرم کننده تر داشت و تنور رقابت هر روز داغ تر از روز قبل می شد.
ابتدا شرکت مگنا وکس (Magnavox) نسل دوم کنسول اودیسه (Odyssey) خود را با نام (Magnavox Odyssey 2) ارائه داد. این کنسول در اواخر سال 1978 میلادی به بازار عرضه شد و با قیمت 180 دلاری (معادل 650 دلار امروزی) خود مجهز به تراشه 8048 شرکت اینتل (Intel) با سرعت 11 مگاهرتز بود. بازی ها بصورت کارتریج های مجزا ارائه می شد و امکان اجرای چندین بازی مختلف را به کاربر می داد. از نمونه بازی های محبوب این کنسول می توان به انواع بازی های کارتی، سری بازی های Quest for the Ring و سری بازی های Dangeon & Dragon اشاره کرد. استفاده از 16 رنگ در طراحی بازی ها یکی از پیشرفت های این کنسول نسبت به نسل قبلی بود. از دستگاه اودیسه (Magnavox Odyssey 2) تا انتهای تولید خود در اواسط دهه 80 میلادی چیزی در حدود 2 میلیون دستگاه به فروش رفت.
نسل دوم کنسول اودیسه از شرکت شرکت مگنا وکس با نام Magnavox Odyssey 2 در سمت چپ و بازی های Picaxe Pete و Quest for the Ring در سمت راست
شرکت آتاری با معرفی مدل آتاری 2600 (Atari 2600) را در اواخر دهه 1970 میلادی ارائه کرد. این کنسول از پردازنده 8 بیتی MOS 6507 با سرعت 1.2 مگاهرتز استفاده می کرد. کنترلر اصلی دستگاه نیز دسته بازی (Joystick) بود اما دستگاه قابلیت استفاده از کنترلرهای اختصاصی مثل فرمان بازی برای بازی های مسابقه ای را نیز داشت. بازی ها علاوه بر کارتریج ها توسط نوار (Tape) نیز قابل اجرا بودند. قیمت این دستگاه 200 دلار (معادل 750 دلار) امروزی بود و تا سال 1992 که از خط تولید خارج شد چیزی در حدود 30 میلیون دستگاه از آن به فروش رفت. از معروف ترین بازی های این کنسول می توان به بازیهای Astrix, Pac-man, Night Driver و Indy 500 اشاره کرد.
کنسول بازی آتاری 2600 در سمت چپ و بازی های Indy 500 و Night Driver در سمت راست
بیشتر بخوانید:
نینتندو
در همین سال ها بود که شرکت ژاپنی نینتندو (Nintendo) نیز وارد عرصه رقابت شد و با ساخت کنسول های کوچک و قابل حمل و ارائه بازی های ساده ولی سرگرم کننده جای خود را در بین هواداران بازی های کامپیوتری باز کرد. این شرکت با معرفی کامپیوتر خانگی خود به نام فامیکام (Famicom) یا کامپیوتر خانوادگی با استفاده از پردازنده 16 بیتی جای خود را در این بازار تثبیت کرد. این شرکت با ارائه بازی سوپر ماریو Super Mario که در ایران با نام قارچ خور شناخته می شد موقعیت خود را در بازار مستحکم کرد. شرکت آتاری نیز در سال 1987 مدل آتاری 7800 خود را ارائه کرد و از این دوره بود که سرعت پیشرفت و ساخت بازی های کامپیوتری بسیار زیاد شد و بازی های خاطره انگیز بسیار زیادی از جمله بازی Pitfall برای کنسول آتاری Atari ارائه شد.
کنسول بازی آتاری 7800 در سمت چپ و کنسول بازی نینتندو فامیکام (Famicom) یا کامپیوتر خانوادگی در سمت راست
.
کامپیوتری های خانگی
با عمومی شدن استفاده از کامپیوتری های خانگی شرکت کومودور، بازار بازی ها به دست این دستگاه ها افتاد و با وجود ارائه نسل های جدید کنسول های بازی از جمله Wii شرکت نینتندو، خانواده پلی استیشن شرکت سونی، خانواده اکس باکس شرکت مایکروسافت، هنوز بهترین کیفیت بازی های کامپیوتری در اختیار کامپیوتر های خانگی است. در اوایل دهه 1990 نیز با ظهور شرکت هایی مثل آی دی سافت ور (ID Software)، الکترونیک آرتز (EA – Electronic Arts) ، اکتی ویژن (Activision) و کونامی (KONAMI) همراه با پیشرفت پردازنده های گرافیکی کامپیوترها و استفاده از کارت های صدا، بازی های کامپیوتری به سمت سه بعدی شدن پیش رفت و هر روز حرکات و صدا واقعی تر شد، تا جایی که در حال حاضر تشخیص واقعی بودن یا کامپیوتری بودن صحنه ها بسیار سخت است.
امروزه تنوع کنترلر ها بسیار زیاد شده و عینک های واقعیت مجازی دنیای جدید را روبروی بازیگر قرار می دهند. همچنین گوشی های هوشمند و تبلت ها نیز جای کنسول های بازی دستی را پر کرده اند و با توجه به همه گیری آنها، صنعت بازی های کامپیوتری را بیش از پیش بزرگ کرده اند. بطوریکه اکنون سالانه هزاران بازی توسط شرکت های کوچک و بزرگ برای رده های سنی مختلف و با اهداف مختلف (سیاسی، ورزشی و …)، در سبک های مختلف و کشورهای مختلف ساخته می شوند و این صنعت چند ده میلیارد دلاری را به سمت جلو پیش می برند.
در انتها لازم به ذکر است که تعداد سبک های بازی های کامپیوتری بسیار زیاد، متنوع و نزدیک به هم بوده و در آینده ای نزدیک، ما به معرفی چند سبک محبوب تر این بازی ها از جمله پلتفرمر (Platformer) ، اکشن اول شخص (First Person Shooter) ، معمایی (Puzzle) و … خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید:
بهترین و پرفروش ترین کنسول های بازی جهان
بهترین بازی های کامپیوتری دهه 90
معرفی بهترین بازی های اکشن اول شخص
.
منبع: تکرا
برداشتم