تصور کنید، ساعت 2 شب است و شما دندان درد شدیدی (در اثر آبسه دندان) دارید، چه راهحلی به ذهنتان میرسد، قطعا چند قرص آسپرین اولین راهحلی است که به ذهنتان خطور میکند. اما عموزادههای نئاندرتال ما، چنین داروخانه لوکسی در اختیار نداشتهاند تا از بین انواع مختلف آسپرین (قرص، پودر و ژل) یکی را انتخاب کنند. در عوض بر اساس تحقیقات اخیر، اجداد غارنشین ما، ممکن است از نوعی آسپرین باستانی بهره برده باشند.
تیم تحقیقاتی به سرپرستی مرکز DNA باستانی (ACAD) دانشگاه آدلاید استرالیا، دندانهای نئاندرتال هایی را که دارای قدمتی بین 42 تا 50 هزارساله بودند، موردبررسی قراردادند. این محققان پلاکهای دندانی بر روی دندانهای نئاندرتال¬ها کشف کردند. پلاک مادهای چسبنده و لایهای از پروتئین و پلی ساکارید است که توسط باکتریهای دهان ساخته میشود. پلاک همچنین میتواند به مادهای سختتر به نام تارتار یا کلکولوس تبدیل شود. تارتار همان پلاک سخت شده است که به مینای دندان و همچنین زیرخط لثه میچسبد.
این ماده ممکن است، برای ما به معنی مراجعه به دندانپزشک باشد؛ اما برای محققانی که رژیم غذایی اجداد ما را موردمطالعه قرار میدهند، گنجینه ارزشمندی از DNA محسوب میشود.
لورا وینریچ، محققی از مرکز DNA باستانی میگوید: “پلاک دندان میکروارگانیسمهایی که در دهان زندگی میکنند و عوامل بیماریزای موجود در دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش را در خود دارد. پلاک دندان همچنین مقادیری مواد غذایی را که حاوی DNA هزاران ساله است را در خود حفظ میکند.”
در این مورد، DNA های چهار نئاندرتال که از غارهای باستانی در اسپای بلژیک و ال سیدرون اسپانیا کشفشده بودند، موردبررسی قرار گرفتند. این بررسیها نشان داد، نه تنها نئاندرتال دارای فرهنگ آشپزی متفاوتی بودهاند؛ بلکه حتی از نوعی آسپرین باستانی هم برای درمان بیماریهای خود بهره میگرفتهاند. درواقع، چنانچه کشفیات، غار اسپای نشان میداد، نئاندرتال های ساکن این غار، گوشتخوار بودهاند. محققان در این سایت باستانی، بقایای DNA کرگدن و گوسفند وحشی و همچنین شواهدی از قارچهای وحشی در پلاک دندان نئاندرتالها به دست آورده بودند.
در همین حال، نئاندرتالها کشفشده در غار ال سیدرون، بیشتر تمایل به گیاهخواری داشتهاند، محققان همچنین موفق به کشف شواهدی از مواد غذایی ازجمله آجیل کاج، قارچ، پوست درخت و خزه شدند. نئاندرتال های این غار DNA صنوبر و یا چوبپنبه سیاه را در خود حفظ کرده بودند. صنوبر گیاهی است که حاوی اسید سالیسیلیک است، اسید سالیسیلیک یکی از اسیدهای آلی است که دارای مصارف دارویی و از ترکیبهای ضروری آسپیرین است.
ازآنجاییکه نئاندرتال موردنظر دارای آبسه دندان در استخوان فک و نشانههایی از یک انگل روده بوده است، بدیهی است، نیاز به مسکن و یا همان آسپرین باستانی برای تسکین درد بوده است.
محققان همچنین علائمی از پنی سیلیوم را در تبر این نئاندرتالها کشف کردهاند. پنی سیلیوم سردهای از قارچها است، گونهای از این سرده در تولید پنیسیلین که مولکولی آنتیبیوتیک است کاربرد دارد. این کشف این فرضیه را در بین دانشمندان تقویت کرده که، نئاندرتال از قارچها برای درمان عفونتها استفاده میکردهاند.
آلن کوپر، مدیر مرکز DNA باستانی، میگوید:”استفاده از آنتیبیوتیک موضوع بسیار شگفتیآوری است، چراکه نشان میدهد، پنیسیلین 40 هزار سال قبل از اینکه توسط ما توسعه داده شود، بهوسیله نئاندرتال مورداستفاده قرار میگرفته است.”
در دهان این نئاندرتالها نهتنها DNA مواد غذایی حفظشدهاند، بلکه باغوحشی از باکتریها هم باقیمانده که میتواند شواهدی از چگونگی تکامل میکروفلورها را در اختیار محققان قرار دهد.
محققان با در کنار هم قرار دادن توالی باکتری که عامل بیماری لثه است، متانوبروی باکتر اورالیس، نهتنها رکورد جدیدی برای بازسازی قدیمیترین ژنوم باکتریایی به ثبت رساندند، بلکه این نشان میدهد، نئاندرتالها و انسانهای باستانی تا 180 هزار سال قبل- یعنی مدتها پس از تقسیم به گروههای دیگر- عوامل بیماریهای مشترکی داشتهاند.
موضوع جالبتوجه اینکه، آرایش باکتریهای موجود در دهان نئاندرتال اسپانیایی شباهت زیادی به باکتریهایی که در دهان اجداد آفریقایی ما میزیستهاند دارد. در همین حال، نئاندرتال بلژیکی در این مورد بیشتر به کشاورزان و قبیلههای شکارچی اولیه شباهت دارد.
تجزیهوتحلیل تارتار نئاندرتالها مورد جدیدی نیست، محققان در سال 2012، نتایج مطالعهای را منتشر کرده بودند که نشان میداد، عموزادههای دور ما دارای رژیم گیاهخواری و درمانهای پزشکی بودهاند و همچنین شواهدی از پختن غذا هم دراینبین وجود داشته است. بااینحال، مطالعه جدید به همراه کشفیات گذشته، میتواند به ترسیم درستتر فرهنگ نئاندرتالها کمک شایانی به محققان کند.
یافتههای این محققان در نشریه معتبر “Nature” منتشرشده است.
.
منبع: sciencealert