قمر انسلادوس در سال اخیر به یکی از محبوب ترین اهداف علمی اخترشناسان تبدیل شده است. اکنون به نظر می‌رسد، دانشمندان از هر زمان دیگری به سطح قمر انسلادوس نزدیک‌تر شده‌اند. دانشمندان گمان می‌کنند، قمر انسلادوس ممکن است، باوجود آبفشان‌ها، فعالیت‌های هیدروترمالی و اقیانوسی که در زیر سطح یخی خود پنهان کرده، دارای شرایط مناسب برای حیات باشد. انسلادوس با قطر 504 کیلومتری ازلحاظ بزرگی، ششمین قمر زحل محسوب می‌شود.
قمر انسلادوس همچون دیگر اقمار سیاره زحل، به نظر دارای محیطی سرد، یخی و ناسازگار است؛ اما اختر زیست شناسان از انسلادوس به‌عنوان یکی از بهترین گزینه‌های موجود در منظومه شمسی نام می‌برند که می‌تواند میزبان حیات باشد. آبفشان‌های انسلادوس هم امکان بیشتری را برای شکار حیات فرازمینی در اختیار دانشمندان قرار می‌دهند. درواقع باوجوداین آبفشان‌ها، کاوشگرهای رباتیک بدون تماس با سطوح زیرین انسلادوس، قادر به نمونه‌برداری از این محیط بالقوه قابل سکونت خواهند بود.
به گفته ناسا، توده یخی این قمر دارای ترکیبات آلی، گازهای فرار، دی‌اکسید کربن، مونوکسید کربن، نمک، و سیلیس است. خطوط راه‌راه پلنگی بر روی انسلادوس که در اثر فوران آب کف دار به سطح این قمر ایجادشده‌اند، ممکن است، ترکیب شوری باشند که از اقیانوس زیرسطحی آن سرچشمه گرفته‌اند. تاکنون بسیاری از مانورهای گذر نزدیک کاسینی برای درک بهتر ساختار درونی و آب بالقوه دارای حیات این قمر جذاب انجام‌شده‌اند.
حال، مطالعه‌ای که بر اساس داده‌های سال 2011 فضاپیمای کاسینی انجام‌شده، نشان می‌دهد، ممکن است، اقیانوس زیرسطحی انسلادوس از چیزی که پیش‌ازاین تصور می‌شد، به سطح این قمر نزدیک‌تر باشد.
آلیس لو گال محققی از آزمایشگاه جوی فرانسه و محقق ارشد این مطالعه می‌گوید:”در طول این مانور گذر نزدیک، ما به اولین و متأسفانه تنها مشاهدات با وضوح‌بالا از قطب جنوب انسلادوس در طول‌موج ماکروویو دست‌یافتیم. این مشاهدات، داده‌های ارزشمندی از زیرسطحی این ناحیه در اختیار ما قرار داد.”
وی در ادامه گفت: “این داده‌ها نشان داد، چند متر ابتدایی زیر سطح این ناحیه، دارای دمای انجماد 50 تا 60 کلوین است، اما دما بسیار گرم‌تر از چیزی که انتظار داشتیم، بیشتر بود. احتمالا دمای برخی از این نواحی تا 20 کلوین هم می‌رسد. این می‌توانست تنها نتیجه تابش نور خورشید باشد، همچنین به میزان کمتری، حرارت سیاره زحل هم وجود دارد که منبع گرمای دیگری محسوب می‌شود.”
آلیس لو گال و همکارانش تنها یک ناحیه قوسی شکل از ناحیه قطب جنوب انسلادوس، با طولی حدود 500 کیلومتر و 25 کیلومتر عرض در شمال ناحیه خطوط راه‌راه پلنگی را موردمطالعه قرار داده‌اند.
به گفته لو گال: “این ناهنجاری حرارتی که در طول‌موج‌های ماکروویو مشاهده کرده‌ایم، در سه شکاف وجود دارند، به‌جز اینکه ممکن است، همچون خطوط راه‌راه پلنگی از آبفشان‌ها سرچشمه گرفته باشد، هیچ شباهتی به این ناحیه دارد.”
این شکاف‌های به‌ظاهر خفته که در بالای دریای زیرسطحی قرار دارند، ویژگی‌های پویای زمین‌شناسی انسلادوس را در خود دارند.درواقع، این قمر ممکن است، چندین دوره فعالیت زمین شناسی در تاریخچه خود سپری کرده باشد.
حتی اگر این مشاهدات قسمت کوچکی از ناحیه قطب جنوب را پوشش داده باشند، این احتمال وجود دارد که کل این ناحیه دارای بخش زیرسطحی گرم باشد و همچنین اقیانوس قمر انسلادوس می‌تواند تنها در عمق 2 کیلومتری سطح یخی این قمر نهفته باشد.
نتایج یافته‌های این محققان کاملا با یافته‌های مطالعه جدیدی که تیمی به رهبری اوندریج کادک انجام داده، مطابقت می‌کند. وی در سال 2016، ضخامت پوسته انسلادوس را تخمین زده بود. ضخامت پوسته این قمر با میانگین 18 تا 22 کیلومتر بود، اما پوسته یخی دارای ضخامتی کمتر از 5 کیلومتر در ناحیه قطب جنوب بود.
نیکلاس التوبلی، دانشمند پروژه کاسینی-هویگنس آژانس فضایی اروپا (اسا) در این مورد می‌گوید:”این کشف دیدگاه جدیدی برای بررسی شرایط قابل سکونت در دیگر اقمار یخی سیارات غول گازی پیش روی ما قرار داد. اگر اقیانوس زیرسطحی انسلادوس، واقعا به همان نزدیکی که مطالعه فوق نشان می‌دهد، باشد. در این صورت، مأموریت آینده که دارای یک رادار صوتی خواهد بود، امکان نفوذ به سطوح یخی و تشخیص آن را خواهد داشت.”
انسلادوس باوجود مشاهدات فضاپیمای کاسینی که علائمی از وجود حیات در این قمر را کشف کرده، در سال‌های اخیر، موردتوجه دانشمندان بوده است.
به گفته ناسا: “در طول دوره مأموریت‌های کاسینی، مشاهدات این کاوشگر نشان داده‌اند که قمر انسلادوس نه‌تنها دارای آبفشان‌هایی است که دانه‌های برف را به فضا می‌فرستد، بلکه در زیرپوسته یخی خود اقیانوسی عظیمی را پنهان کرده که ممکن است، دارای فعالیت‌های هیدروترمالی باشد. از آنجایی دانشمندان باور دارند، آب ماده‌ای کلیدی برای حیات است، مأموریت‌های آینده برای جستجوی حیات در دیگر جاهای منظومه شمسی می‌توانند، نتایج قابل‌توجهی در برداشته باشند.”
یافته‌های این محققان در نشریه “Nature Astronomy” منتشرشده است.
.
منبع: dailymail
