اکنون در سال 2017 قرار داریم؛ امروزه، الگوریتم های پیچیده ای به پیش بینی و حل جرایم کمک می کنند، نتیجه پرونده های دادگاه ها و دیوان های حقوق بشر را پیش بینی می کنند و به وکلا در انجام وظایفشان کمک می کنند. در سال 2040، ربات های به مراتب پیچیده تری ظهور خواهند کرد که خود توانایی انجام انواع جرایم را خواهند داشت.
چگونه باید به این مسئله رسیدگی کنیم؟ آیا باید بترسیم؟ آیا باید از همین حالا برنامه ریزی برای رفع این مسائل را آغاز کنیم؟
اکنون ترس از هوش مصنوعی، به مضمون ثابت سناریوهای علمی تخیلی بدل شده است. تکنولوژی می تواند به چیزی ترسناک بدل شود، خصوصا اینکه چیز جدید و قدرتمندی است که هنوز ابهامات بسیاری در مورد آن در ذهنمان داریم. فیلم هایی مانند ترمیناتور و وست ورلد بیشتر جنبه سرگرمی دارند وتنها نگاه گذرایی به دنیایی که در آینده ممکن است به ارث ببریم و یا حداقل تصوری از آینده بالقوه ای هستند که ممکن است، با آن مواجه شویم.
نقش و کارکرد قانون یکی از مسائل بسیار مهمی است که اکنون باید به آن پرداخت. نظر کارشناسان در مورد احتمالات و خطرهای آینده نزدیکی که ربات های پیشرفته در میان ما باشند، تا حدی زیادی با هم متفاوت است. اما باید این واقعیت را بپذیریم که تکنولوژی های مستقلی که ظرفیت آسیب رساندن به ما را دارند، اکنون هم در نزدیکی ما هستند. از هواپیماهای بدون سرنشین نظامی تا ربات هایی که برای اجرای قانون اقدام به کشتن مظنونین می کنند.
نقل قولی بدبینانه ای است که می گوید:”هر جا که مقصر است، مدعی هم وجود دارد.” اما زمانی که یک ربات اشتباه می کند، مقصر کیست؟ شاید اکنون با توجه به بیش از حد انتزاعی بودن، این موضوع، بتوانیم به راحتی و بدون نگرانی از آن بگذریم. اما فراموش نکنیم که همین حالا هم یک ربات به جرم خرید مواد مخدر دستگیر شده است (بدون اتهام آزاد شده است) و یک خودروی بدون راننده تسلا هم پس از کشته شدن راننده اش در جریان تصادف؛ از سوی سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه تبرئه شده است.
در حالی که اکنون چنین مشکلاتی قطعا خاص هستند، اما تاریخ چیزهایی زیادی به ما یاد داده است. مثلا به گذشته فکر کنید، به نظرتان پیش از اینکه برادران رایت برای تفریح به کیتی هاوک سفر کنند، چه کسی حاکمیت قلمروی آسمان را در اختیار داشته است؟ همیشه قانون با چالش هایی همراه بوده، اما با وجود واکنش افراطی اولیه، قانون تکامل یافته است.
ربات گناهکار
تعریف های زیادی برای نقش قانون وجود دارد. اما در نهایت نظام درون جامعه انتظارات مردم را برآورده می کند. اگر به شما حمله شود، انتظار دارید، فرد مهاجم به این جرم متهم و بر اساس آن مجازات شود.
اما قانون هم از ما انتظاراتی دارد، ما باید تا جایی که وجدان مان اجازه می دهد، از قانون پیروی کنیم. به عنوان انسان کاملا می توانیم چنین چیزی را انجام دهیم. ما ظرفیت لازم برای تصمیم گیری را داریم، مثلا می توانیم تصمیم بگیریم، سریع رانندگی کنیم و یا از محدوده سرعت مجاز عبور کنیم؛ از این جهت از نظر قانون اشخاص حقوقی محسوب می شویم.
در سطوح مختلفی، شرکت ها به عهده اشخاصی حقوقی هستند، این به آنها حقوق قانونی و اقتصادی خاصی اعطا می کند و مهمتر مسئولیت را هم به عهده آنها می گذارد. بنابراین، اگر شرکت ایکس، خودروی بدون راننده ای بسازد، خود شرکت مسئولیت قانونی آن را هم برعهده خواهد داشت.
اما مشکل زمانی رخ می دهد که تصمیم گیری برعهده خود ماشین ها باشد. دستیاران هوشمندی همچون آلکسا، سیری و کورتانا، به مراتب کمتر از حدی هستند که شخص حقوقی محسوب شوند. اما زمانی که فرزندان پیشرفته تر آنها آسیب های جدی به ما وارد کنند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
قصد جرم هوش مصنوعی؟
در حقوق کیفری دو عنصر اصلی وجود دارد. ابتدا مسئولیت در قبال عمل انجام شده ای که منجر به آسیب و یا در اثر قصور موجب ضرر و زیان شده است. دوم، در حقوق کیفری، وقوع جرم مستلزم وجود یک نیت است، چیزی که به آن قصد جرم و یا عنصر معنوی جرم می گویند.
عدالت برای هوش مصنوعی
بنابراین اگر یک ماشین خودکار به تنهایی مرتکب یک جرم شود، قانون باید چه رفتاری در مقابل آن در پی گیرد؟ وکلا چگونه باید نیت جرم او، نیت جرم غیر انسانی را به اثبات برسانند؟ آیا می توان با وجود اصول قانونی موجود به چنین جرمی رسیدگی کرد؟
همین حالا که برخی خودروهای بدون راننده در جاده ها هستند، چارچوب های قانونی وجود دارد که یک انسان را ملزم می کند، پشت فرمان (حداقل تا حدی کنترل اوضاع را در اختیار داشته) حضور داشته باشد. با این حال، زمانی که خودروهای کاملا خودکار وارد جاده ها بشوند، باید قوانینی گسترده تری وضع شود تا امکان رسیدگی به تعامل جدیدی که بین انسان و ماشین ها روی می دهد را داشته باشد.
همه ما به خوبی می دانیم که زمانی که هوش مصنوعی به سطحی از پیچیدگی برسد، می تواند از کنترل انسان ها خارج شود. زمانی که ماشین ها از کنترل ما خارج شوند. مسئله آسیب، خطر، قصور و مجازات به سوال مهمتری تبدیل می شود. در سینما، تلویزیون و ادبیات، ممکن است به نمونه هایی از افراطی ترین شکل های از کنترل خارج شدن ربات ها پرداخته شده باشد، اما واقعیت قانونی چیزی نیست که به عهده هالیوود باشد.
بنابراین ربات ها می توانند مرتکب جرم شوند؟ مشخصا بله. اگر یک ربات، فردی (انسان) را به قتل برساند، یک جرم (عنصر مادی) را مرتکب شده است، اما از لحاظ فنی تنها نیمی از یک جرم را انجام داده است؛ چرا که اثبات ارتکاب جرم (قصد جرم) بسیار دشوارتر است. در واقع چگونه می توانیم پی ببریم، ربات از قبل نیت انجام جرم را داشته است؟
در حال حاضر با ساخت ربات انسان نمایی که کاملا آگاه باشند، قادر به صحبت کردن باشند و بتوانند مانند ما فکر و عمل کنند، فاصله زیادی داریم. اما امیدواری های زیادی در تحقیقات هوش مصنوعی وجود دارد و در آینده می توان ماشین خودکار را تصور کرد که می توانند به هر روش ممکنی قانون را نقض کنند. نمونه هایی از الگوریتم های ناقض قوانین مالی و تبعیض آمیز همین حالا هم فراوان هستند.
تصور کنید، رباتی همچون ترمیناتور مرتکب جرمی (قتل) شود، در این مورد دیگر نباید به دنبال اثبات جرم قاتل باشیم، بلکه باید به این مسئله پاسخ دهیم که تا چه حد این اقدام برای اثبات قصد جرم کافی بوده است.
آنچه باید به اثبات برسانیم، وجود قصد جرم است. آیا می توانیم به راحتی همچون انسان ها ربات را بازجویی کنیم؟ شاید، اما باید به لایه های عمیق تری برویم و کدهای سازنده ماشین را بررسی کنیم.
قصد در ذهن ماشین به چه شکلی خواهد بود؟ چگونه می توانیم اثبات کنیم یک ماشین خودکار در قتل انسان قصد دفاع از خود را داشته و یا چه میزانی از تعمد در عمل او وجود داشته است؟
جرایمی که ربات ها و به طور کلی هوش مصنوعی در آینده انجام خواهند داد، تنها شامل جرایم خشونت آمیز نمی شود. تصور کنید، سیستم (هوش مصنوعی) که به طور تصادفی در اینترنت خرید می کند، با استفاده از کارت اعتباری شما یک کالای قاچاق خریداری کند.
البته باید بگویم، این مورد، داستان نیست؛ بلکه حقیقا اتفاق افتاده است، دو نفر در لندن، رباتی طراحی کرده اند که به صورت تصادفی اقلامی را از دارک وب (وب تاریک) خریداری می کند. به نظرتان این ربات چه چیزهایی خریداری می کند؟ شلوار جین قلابی، کلاه بیس بالی با یک دوربین جاسوسی، کفش اسپورت، 200 نخ سیگار، شاه کلید آتشنشانی، یک کیف تقلبی لویی ویتون و ده قرص اکستازی؛ آیا این دو نفر باید مسئولیت خریدهای این ربات را برعهده داشته باشند؟ شاید، اما اگر ربات خودش تصمیم به خرید گرفته باشد، چطور؟
زندان ربات ها
حتی اگر همه مسائل قانونی حل شوند، بازهم مسئله مجازت باقی می مانند، چگونه باید به جرایم ربات ها رسیدگی کرد؟ 30 سال حبس برای یک ماشین خودکار که پیر نمی شود، ضعیف نمی شود و عزیزانی ندارد که دلتنگ شان شود، چه تاثیری دارد؟ شاید باید راهی برای بازنویسی کدهای ربات وجود داشته باشد که به دادگاه اطمینان بدهد، ربات مجرم دوباره اقدام به جرم نمی کند.
هوش مصنوعی پیش از این به ظهور مفاهیمی جدید در پزشکی کمک کرده و حتی به ما یاری رسانده دانسته های خود را در مورد جهان اطراف مان افزایش دهیم. همچنین امیدواری هایی وجود دارد که راهکارهای موازی برای حصول اطمینان از عدم انجام اقدامات غیر قانونی، غیر اخلاقی و یا کاملا خطرناک به وسیله هوش مصنوعی به کار گرفته شود.
با این حال، ما قادر به تضمین حقوق بشر در مقیاس جهانی نیستیم، به این جهت، سوال اساسی این است، ما که در حال حاضر به شدت مشغول مهار و کنترل جرایم انسان ها هستیم؛ چگونه می توانیم به مسئله جرایم ربات ها رسیدگی کنیم؟
پی نوشت ها
- در ژوئیه سال 2016، افسران پلیس دالاس، ایالت تگزاس، در اقدامی بی سابقه، پس از اینکه مظنون از مذاکره با آنها خودداری کرد، او را توسط یک ربات خنثی گر بمب، از پای درآوردند. این نخستین باری بود که یک ربات خنثی‌گر بمب به این روش مورد استفاده قرار می‌گرفت. چنین ربات هایی که از راه دور کنترل می‌شوند، برای انجام وظایفی مانند نظارت و تحقیق در مورد بمب های مشکوک مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از این ربات‌ها مجهز به پیام گیر و دوربین‌هایی برای مذاکره بدون ریسک بین مظنونین و پلیس هستند. این ربات‌ها در اکثر مواقع برای خنثی سازی بمب، اقدام به منفجر کردن بمب های کوچک می‌کنند.
- در مه سال 2016، در شهر ویلیستون در ایالت فلوریدا، صاحب یک خودروی تسلا مدل اس، پس از برخورد به یک کامیون جان خود را از دست داد. در این سانحه، سیستم اتوپایلوت خودرو، قادر به تشخیص کناره سفید کامیون نبوده است. گزارش اولیه انجمن ملی ایمنی حمل و نقل نشان می دهد، تسلا مدل اس در هنگام حادثه 120 کیلومتر در ساعت سرعت داشته و تحت کنترل سیستم اتوپایلوت بوده است.
-
رباتی که ماموران پلیس دالاس برای از پای در آوردن مظنون به کار بردند. این ربات که مارکوبات نام دارد، پیش از این توسط نیروهای نظامی در عراق مورد استفاده قرارگرفته است - در آوریل سال 2015، مامورین پلیس سن گالن، سوئیس، رباتی را که اقدام به خریداری کالاهای قاچاق از دارک وب کرده بود را توقیف کرد. این ربات که Random Darknet Shopper نام داشت توسط گروهی هنرمند به نام Mediengruppe Bitnik طراحی شده بود و به صورت تصادفی از دارک وب خرید می کرد.
- در دسامبر سال 1903، برادران رایت، هواپیمای یک موتوره خود را برای اولین بار در کیتی هاوک، کارولینای شمالی به پرواز درآورند.
.
منبع: inverse
