رقابت هسته‌ای بین اتحاد جماهیر شوروی و ایالات‌متحده آمریکا موسوم به جنگ سرد، حدود 45 سال به طول انجامید. باوجودی که در این دوره تنش هیچ سلاح هسته‌ای در خاک این دو کشور منفجر نشد، اما آزمایش بمب‌های ارتفاع بالا، مشکلاتی را در جو زمین به وجود آوردند. اگرچه این تنش‌ها مدت‌هاست به پایان رسیده‌اند، اما اطلاعات محرمانه نشان داده می‌دهند که ممکن است، این فعالیت‌ها روی آب‌وهوای فضا تأثیر گذاشته باشد.
بر اساس مطالعه جدیدی که در نشریه “Space Science Reviews” منتشر شده، آزمایش‌های هسته‌ای ارتفاع بالایی که از سوی اتحاد جماهیر شوروی و ایالات‌متحده انجام‌شده، منجر به پدید آمدن یک کمربند تابشی مصنوعی در نزدیکی زمین شده است.
کمربند تشعشعی ناحیه‌ای است که در آن ذرات باردار پرانرژی به‌وسیله میدان مغناطیسی کره زمین به دام افتاده‌اند، اکثر این تشعشعات مضر را بادهای خورشیدی تشکیل می‌دهند. سیاره ما دارای دو کمربند تشعشعی است، همچنین ممکن است کمربندهای مشابهی هم گاهی اوقات در اطراف زمین تشکیل شوند. این کمربند در دهه ۱۹۵۰ توسط جیمز وان آلن کشف شد، در نتیجه کمربند تشعشعی زمین، کمربند وان آلن نام‌گذاری شد. دو کمربند اصلی زمین در منطقه‌ی هلالی شکل پلاسماسفر (مگنتوسفر داخلی) در ارتفاع حدود ۱۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ کیلومتری سطح زمین واقع شده‌اند. تصور می‌شود، بسیاری از تشعشعاتی کمربند تشعشعی زمین را تشکیل داده‌اند، ناشی از بادهای خورشیدی و پرتوهای کیهانی دیگر باشند. میدان مغناطیسی این ذرات پرانرژی را منحرف می‌کند و از تخریب اتمسفر زمین جلوگیری می‌کند.
اما انرژی حاصل از انفجارهای هسته‌ای نواحی داغ با ذرات الکتریکی باردار را در جو زمین شکل می‌دهند که منجر به طوفان‌های ژئومغناطیسی و حتی ایجاد کمربندهای تشعشعی موقتی می‌شود. همان‌طور که احتمالا می‌توانید حدس بزنید، نتایج سوء این فعالیت‌ها چندان بزرگ نیست، به گفته نویسندگان این مطالعه، فعالیت‌های فوق”خسارت‌های عمده‌ای را به چند ماهواره” که در مدارهای کم ارتفاع زمین قرار داشته‌اند وارد آورده است.
تشعشعات و ذرات پرانرژی خورشید مداوما با میدان مغناطیسی زمین برخورد می‌کنند که منجر به پدیده‌ای به نام آب‌وهوای فضایی می‌شود. وقتی میزان کافی از این ذرات پرانرژی به مگنتوسفر زمین برخورد کنند، می‌توانند به ماهواره‌های ارتباطی و حتی شبکه‌های برق زمینی هم صدمه بزنند. تشعشعات حاصل از انفجارهای هسته‌ای دهه 1960، نمونه دیگری است که نشان می‌دهد، فعالیت‌های افراطی انسان‌ها تا چه حد می‌تواند موجب اخلال میدان مغناطیسی زمین شود.
چه کسی تصور می‌کرد، مأموریت‌های با نام‌هایی هم چون آرگوس، ساج و ستاره دریایی چنین تأثیراتی داشته باشند؟ تنها تشعشعات حاصل از عملیات آرگوس موجب طوفان‌های ژئومغناطیسی روی جو سوئد و آریزونا شده است.
فیل اریکسون یکی از نویسندگان این مطالعه از رصدخانه هی استاک ام آی تی به ناسا گفت: “آزمایش‌های انسانی، تأثیراتی روی آب‌وهوای فضایی گذاشته‌اند که اغلب به‌وسیله طوفان‌های خورشیدی اتفاق می‌افتند. اگر بتوانیم بفهمیم در این رویدادهای ناشی از فعالیت‌های انسانی چه اتفاقی افتاده است، قادر خواهیم بود با آسودگی بیشتری تغییرات طبیعی محیط نزدیک به فضا را درک کنیم.”
آژانس‌های فضایی با درک بهتر نحوه تأثیرات ژئومغناطیسی ناشی از فعالیت‌های انسانی روی جو زمین، امیدوار خواهند بود که روش‌های بهتری برای محافظت از فضانوردان مستقر در مدار پایین زمین در برابر اثرات آب‌وهوای فضایی پیدا کنند. علاوه بر این، این مطالعه همچنین می‌تواند به درک بهتر تأثیر طوفان‌های غول‌آسای خورشیدی آینده روی شبکه‌های برق و تکنولوژیکی زمین هم به دانشمندان کمک کند.
.
منبع: gizmodo
