اثرات کیهانی باستانی مریخ ممکن است، براثر گردبادهای یک طرف قدرتمندی ایجاد شده باشند. بر اساس نتایج جدید شاید، بادهای چرخشی موجب ایجاد این عوارض خاص در سطح سیاره سرخ شده باشند. محققان می‌گویند، رگه‌هایی که بر اثر باد تغییر کرده‌اند، می‌توانند جزئیاتی از گذشته مریخ در اختیار آن‌ها بگذارند.
محقق ارشد مطالعه جدید، پیتر شولتز، یک متخصص برخوردی از دانشگاه براون در پراویدنس، رود آیلند است، او می‌گوید، در هنگام بررسی داده‌های مریخ موفق به پیدا کردن گردبادهای عجیبی شده است. شولتز برای این مطالعه از آنالیز تصاویر ناسا بهره برده است.
شولتز به Space.com گفت: “من به خوبی مریخ را می‌شناسم، از دهه 1960 مشغول مطالعه این سیاره هستم. ازاین‌جهت، از نگاه کردن به داده‌های جدید لذت می‌برم.”
شولتز به همراه استفانی کونتانا، دانشجویی از دانشگاه براون، تصاویر مادون‌قرمز گرفته شده در طول شب مریخ را که توسط مدارگرد اودیسه مریخ ناسا را مورد بررسی قرار داده‌اند. در این تصاویر، نواحی که در طول شب روشن‌تر به نظر می‌رسند، نواحی هستند که در طول روز قبل گرمای بیشتری نسبت به نواحی مجاور دریافت کرده‌اند.
این تصاویر مجموعه‌ای از رگه‌های روشن ناشی از چندین دهانه برخوردی در مریخ را نشان می‌داد که بیش از 15 کیلومتر قطر داشتند. این نواحی روشن احتمالا سطوح سنگی هستند که در معرض شدیدی گرما بوده‌اند.
این رگه‌ها می‌توانند، در فواصلی بسیار دورتر از دهانه برخوردی که موجب ایجادشان شده، امتداد پیدا کنند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به دهانه 20 کیلومتری سانتافه در منطقه‌ای موسوم به دشت کرایسی در نیمکره شمالی مریخ اشاره کرد. رگه‌های این بخش مریخ می‌توانند تا 120 کیلومتر دورتر از محل دهانه برخوردی امتداد داشته باشند.
شولتز می‌گوید، در آن زمان، بقایایی که این رگه‌ها را ایجاد کرده‌اند، تحت تأثیر دهانه‌های برخوردی بوده‌اند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که این رگه‌ها پیش از فروریختن آوار و به‌سرعت پس از اثر برخوردی و به‌احتمال زیاد توسط باد ایجاد شده‌اند.
شولتز و همکارانش با استفاده از داده‌های زمین‌شناسی، آزمایش‌های برخوردی و مدل‌سازی‌های کامپیوتری، دریافتند که گردبادها احتمالا می‌توانند توضیحی برای این رگه‌ها باشند.
شولتز گفت: “این بادها به‌سرعت گردبادها بوده‌اند، اما در جهتی مستقیم نمی‌وزیدند. در عوض به‌صورت افقی می‌وزیدند، همچون گردبادهای یک‌طرفه زمین.”
او اشاره می‌کند، زمانی که یک سیارک، ستاره دنباله‌دار و یا دیگر اجرام کیهانی با سرعتی بالا به سیاره‌ای برخورد می‌کنند، چندین تن مواد از محل برخورد و سطحی که به آن برخورد کرده‌اند، فورا تبخیر می‌شوند.
شولتز گفت: “این بخارها با سرعت‌های بسیاری بالایی از نقطه برخورد رو به بیرون حرکت می‌کنند و با برخورد با اتمسفر سیاره، گردبادهای شدیدی را پدید می‌آوردند. این بادها بیش از 965 کیلومتر در ساعت سرعت دارند.”
شولتز می‌گوید، این گردبادها ممکن است، نتیجه جریان شدید هوایی باشند که از تأثیر برخوردی قبلی باقی‌مانده است.
نتایج یافته‌های این محققان قرار است در شماره ماه اوت نشریه ایکاروس به چاپ برسد.
.
منبع: space
