به‌تازگی نتایج دو مطالعه مجزا منتشر شده که نوشیدن قهوه را به طول عمر مرتبط می‌داند. نتایج این دو مطالعه بر اساس بررسی‌هایی از بیش از 700 هزار نفر در آمریکا و 10 کشور اروپایی به دست آمده است. در مطالعه محققان اروپایی، در مصرف‌کنندگان قهوه میزان ابتلا به دیابت، بیماری‌های گوارشی و سکته مغزی 7 تا 12 درصد کاهش‌یافته بود. در مطالعه آمریکایی هم افرادی که هرروز بیش از چهار فنجان قهوه مصرف می‌کردند، میزان خطر مرگ آن‌ها تا 18 درصد نسبت به دیگر افراد (در دوره 16 ساله مطالعه) کمتر بود. محققان می‌گویند، حتی نوشیدن روزانه یک فنجان قهوه، تا 12 درصد خطر مرگ زودرس را در مقایسه باکسانی که قهوه نمی‌نوشند، کاهش می‌دهد.
البته این مطالعه نشان می‌دهد، مهم نیست قهوه کافئین دار باشد یا بدون کافئین، بلکه به نظر می‌رسد، کافئین دلیل اصلی این تأثیر قهوه نیست. قهوه نوشیدنی بسیار محبوبی است، بر اساس آمارهای منتشرشده، 64 درصد مردم آمریکا، روزانه حداقل یک فنجان قهوه می‌نوشند. این علاقه، احتمالا ناشی از ماده‌ای ظاهرا آرام‌بخش در قهوه به نام کافئین است. کافئین یک محرک سیستم عصبی مرکزی محسوب می‌شود که انسان برای بیش از هزار سال است که از آن استفاده می‌کند.
سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده آمریکا (FDA)، کافئین را به‌عنوان یک دارو و همین‌طور یک افزودنی غذایی طبقه‌بندی کرده است. کافئین به‌عنوان پرکاربردترین دارو در این سیاره، مغز را برای افزایش هوشیاری تحریک می‌کند، چیزی که منجر به افزایش میزان ترشح اسید معده و فشارخون می‌شود و قاعدتا مصرف مقادیر بیش‌ازحد کافئین حتی کشنده است.
یک فنجان قهوه، حاوی ۹۵ تا ۱۶۵ میلی‌گرم از این محرک طبیعی است. محرکی که اثرات چشمگیر زیادی دارد. ازجمله افزایش سطح هوشیاری و تثبیت حافظه‌ی بلندمدت دارد. بنابراین فواید قهوه به‌قدری است که واقعیت اعتیادآور بودن این نوشیدنی محبوب را به حاشیه ببرد. به همین علت است که کسانی که مصرف قهوه را ترک می‌کنند، با علائم خروج مواد از بدن مواجه می‌شوند. معمولا اثر کافئین تا ۳ ساعت پس از نوشیدن قهوه باقی می‌ماند. در عین حال، اثرات خروج کافئین از بدن، بین ۱۲ تا ۲۰ ساعت پس از نوشیدن آخرین فنجان برای فرد معتاد قهوه آغاز می‌شود. آن‌ها ظرف دو روز، سخت‌ترین حالات را تجربه می‌کنند و این شرایط ممکن است، حتی تا ۷ روز هم ادامه داشته باشد.
محققان دانشگاه ورمونت در سال ۲۰۰۹ دریافته‌اند که اثرات قطع قهوه (شامل سردرد و خستگی) ناشی از تغییر گردش خون در مغز فرد است. محققان با اندازه‌گیری فعالیت‌های الکتریکی مغز و سرعت گردش خون در این بخش از بدن، در دو مرحله‌ی بعد از مصرف کافئین و نیز پس از دفع کامل آن از بدن، به این نتیجه رسیدند که ترک کافئین، باعث کاهش فشارخون در مغز می‌شود و این منجر به خواب‌آلودگی، کاهش سطح هوشیاری، بدخلقی و سردرد در فرد می‌شود.
مصرف کافئین باعث افزایش ترشح هورمون دوپامین نیز می‌شود. از دوپامین که توسط سلول‌های عصبی برای انتقال پیام به دیگر سلول‌های عصبی مورداستفاده قرار می‌گیرد، اغلب به‌عنوان ماده‌ی لذت مغز نام برده می‌شود. سلول‌های دوپامین در بخش میان مغز در اعماق پایه‌ی مغز قرار دارند و پیام‌هایی را به نواحی از مغز که در آن مولکول‌های دوپامین ترشح‌شده‌اند، می‌فرستند. مانند سلول‌های دوپامینی که در کنترل عمل، شناخت و پاداش نقش دارند. مطالعات نشان داده‌اند، سیستم دوپامین می‌تواند باتجربه‌های پاداشی مانند خوردن، داشتن رابطه جنسی و یا مصرف مواد مخدر فعال شود.
در مغز، کافئین عامل قطع اتصال گیرنده‌های آدنوزین است. در حالت عادی، اتصال آدنوزین به گیرنده‌اش، باعث تنظیم عملکرد سلول‌های عصبی و طبیعتا کاهش فعالیت آن پس از گذشت زمان و انجام کار می‌شود. این فرآیندی است که در نهایت موجب می‌شود، فرد احساس خستگی کند. طبیعی است که با قطع اتصال گیرنده‌های آدنوزین، فعالیت سلول‌های عصبی زیاد می‌شود و دیگر فرد احساس خستگی نمی‌کند.
در مطالعه‌ای دیگر، محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف کافئین به‌مرور باعث افزایش گیرنده‌های آدنوزین در سیستم عصبی می‌شود و مصرف‌کنندگان تدریجا تحمل و مقاومت بیشتری در برابر کافئین پیدا می‌کنند. به این ترتیب، فرد به تدریج به میزان بیشتری کافئین برای اثرگذاری و رفع خستگی احتیاج خواهد داشت. تمام این مکانیسم‌ها سبب می‌شود شخصی که مصرف قهوه را ترک می‌کند، احساس خستگی بسیار بیشتری داشته باشد. به هر حال این تغییر در نهایت بدان معناست که فرد نیاز به استراحتی بیش از پیش دارد. مصرف قهوه تا ۶ ساعت قبل از خواب، تأثیری مخرب دارد و باعث بی‌خوابی‌های مزمن می‌گردد و قطع مصرف و ترک قهوه شاید با سردردهای شدیدی همراه باشد.
ژانویه سال جاری بود که دانشگاهی در انگلستان به دلیل اینکه قهوه موجب اوردوز کافئین در دو دانشجوی حاضر در مطالعه شده بود، ۴۰۰ هزار پوند جریمه شد. در واقع، محققان دانشگاه نورثامبریا در نیوکاسل به‌اشتباه به‌جای خوراندن ۰.۳ گرم کافئین به دو دانشجوی حاضر در مطالعه، ۳۰ گرم کافئین خوراندند. این دو دانشجو که حافظه کوتاه‌مدت خود را از دست داده بودند. پس از دیالیز کاملا بهبود یافتند. این دو در مطالعه‌ای شرکت می‌کردند که تأثیر کافئین بر فعالیت‌های ورزشی را مورد بررسی قرار می‌داد. اینکه چنین میزانی از کافئین قادر به از پای درآوردن فرد باشد، چندان هم تعجب‌آور نیست. کافئین یک محرک سیستم عصبی مرکزی محسوب می‌شود که انسان برای بیش از هزار سال است که از آن استفاده می‌کند.
پزشکان معتقدند، مصرف ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز برای یک فرد بزرگ‌سال سالم، ضرری ندارد. این میزان کافئین معادل چهار فنجان قهوه دم کرده است که ۲۹۶۰۰ میلی‌گرم کمتر از میزان مصرفی دو دانشجوی نگون‌بخت مطالعه دانشگاه نورثامبریا است. اما استاندارد، چهار فنجان قهوه همیشه ثابت نیست. بلکه این استاندارد به وزن و قد فرد بستگی دارد. در واقع، میزان مصرف بدون ضرر قهوه برای یک مرد ۱۹۱ پوندی (۸۶ کیلوگرم؛ متوسط وزن مردان آمریکایی) ۳.۲ فنجان در روز است. اگر این مرد ۱۹۱ پوندی، ۸۰ فنجان قهوه بنوشد، احتمالا خواهد مُرد. برای یک زن ۱۵۹ پوندی (۷۲ کیلوگرم، وزن متوسط زنان در آمریکا) نوشیدن ۶۶.۶ فنجان قهوه کشنده خواهد بود.
اما میزان اوردوز کافئین کاملا نامشخص نیست. برخی محققان ازجمله جک جیمز، سردبیر نشریه تحقیقات کافئین، میزان اوردوز را برای بزرگ‌سالان حدود ۱۰ گرم کافئین می‌دانند. بااین‌وجود، مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۵؛ دو اوردوز منجر به مرگ را پس از مصرف ۵ گرم کافئین گزارش داده است.
جیمز می‌گوید: “میزان سمی بودن کافئین نامشخص است، اما فرضیاتی بر اساس میزان حساسیت شدید به کافئین وجود دارد. بااین‌حال، تعریف و یا درک درستی از اینکه این حساسیت ممکن است به چه نحوی باشد، وجود ندارد.”
و اوردوز کافئین ممکن است، به چه نحوی باشد؟ علائم آن شامل واکنش‌های شبیه تب، توهم، تشنج و ضربان نامنظم قلب است. اوردوز کافئین حتی ممکن است منجر به روان‌پریشی فرد شود. بنابراین اگر قهوه کافئین دار مصرف می‌کنید، منتظر عوارض جانبی همچون ضربان نامنظم قلب، بی‌حوصلگی، تحریک‌پذیری و مشکلات هضم باشید. اگر چنین عوارضی را تجربه می‌کنید، ممکن است، بخواهید مصرف کافئین را کاهش دهید.
و مشخصا باید بگوییم که محققان توصیه نمی‌کنند، برای داشتن طول عمری بیشتر مصرف قهوه خود را افزایش دهید. بلکه این مطالعات تنها یک ارتباط به طول عمر را نشان می‌دهد. اینکه چرا کسانی که قهوه مصرف می‌کنند، زندگی طولانی‌تری دارند، ممکن است به دلایل دیگری مرتبط باشد و مسلما برای اثبات این موضوع، نیاز به تحقیقات بیشتری است. بله قهوه به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند، معجونی جادویی باشد، اما تغذیه سالم و ورزش روزانه می‌تواند چنین اثر جادویی داشته باشد، بنابراین با در اولویت قرار دادن این کارها، زندگی طولانی‌تر و شادتر داشته باشید!
.
منبع: wxyz
