هایائو میازاکی (Hayao Miyazaki)، متولد 5 ژانویه سال 1941 در توکیو، کارگردان ژاپنی انیمه است که آثار منحصر به فرد و شاعرانه‌اش، هم توجه مردم و هم توجه منتقدان را به خود جلب کرده است.
پدر میازاکی مدیر کارخانه Miyazaki Airplane بود؛ یک کارخانه تولیدی که هواپیماهای جنگی Zero را در طول جنگ جهانی دوم می‌ساخت. شغل خانوادگی بر میازاکی تاثیر گذاشت و علاقه او به پرواز، در آثار او نیز دیده می‌شود.
او در سال 1963 از دانشگاه Gakushūin در توکیو در رشته اقتصاد فارغ التحصیل شد و سپس به عنوان انیماتور وارد Tōei Animation شد که بخشی از استودیو Tōei، بزرگترین استودیو تولیدکننده انیمیشن آسیا بود. او در Tōei بیشتر با ایسائو تاکاهاتا (Takahata Isao) و آکمی اوتا (Akemi Ōta) کار می‌کرد؛ که بعد با Isao دوست، همکار و شریک تجاری شد و با Akemi نیز بعد از یک سال ازدواج کرد.
با گذر زمان میازاکی در این استودیو جایگاه بهتری پیدا کرد و بر روی پروژه تلویزیونی Ōkami shōnen Ken و اولین فیلم بلند تاکاهاتا یعنی (1968) Little Norse Prince کار می‌کرد.
او در سال 1971 استودیو Tōei را ترک کرد و به همراه تاکاهاتا در دهه 1970، در استودیوهای گوناگونی فعالیتش را ادامه می‌داد. از آثار برجسته او در این مدت می‌توان به فیلم کوتاه پاندا! برو پاندا! (!Panda! Go Panda) و اولین فیلم بلند میازاکی قلعه کاگلیوسترو (Rupan sansei: Kariosutoro no shiro) اشاره کرد که یک انیمه ماجراجویی بود.
سبک فردی میازاکی در ناوسیکا از دره باد (Nausicaä of the Valley of the Wind) بیشتر نمایان گردید که او آن را برای یک ماهنامه مانگا با نام مجله Animage می‌نوشت؛ این داستان در سال 1984 تبدیل به فیلم شد و میازاکی و تاکاهاتا تشویق شدند تا بیشتر با هم همکاری داشته باشند. آنها با هم در سال 1985 استودیو Ghibli را تاسیس کردند.
میازاکی در همان سال فیلم قلعه‌ای در آسمان (Tenkū no shiro Rapyuta) را ساخت و این فیلم در ژاپن، و ناوسیکا از دره باد در آمریکا به اکران در آمد. برای اکران بعدی در غرب باید بیش از یک دهه می گذشت.
با این حال، میازاکی و استودیو جیبلی کارشان را برای بازار داخلی ادامه دادند و او ساخت فیلم همسایه من توتورو (My Neighbor Totoro) و هاتاکا ساخت فیلم مدفن کرم‌های شب تاب (Grave of the Fireflies) را در سال 1988 آغاز کردند. با اینکه هر دو فیلم مورد تحسین منتقدان قرار گرفتند، اما موفقیت مالی استودیو توسط فروش بالای همسایه من توتورو بدست آمد. هایائو میازاکی در سال 1989 انیمه سرویس تحویل کیکی (Kiki’s Delivery Service) و در سال 1992 انیمه ماجراجویی پورکو روسو (Porco Rosso) را ساخت.
موفقیت آثار او با انیمه پرنسس مونونوکه در سال 1997 فراهم شد و این فیلم رکورد باکس آفیس ژاپن را شکست. در این فیلم نیز پس زمینه دیگر آثار میازاکی دیده می‌شد.
فیلم شهر اشباح (Sen to Chihiro no kamikakushi) در سال 2001، جوایز متعددی از جمله خرس طلای جشنواره فیلم برلین، بهترین فیلم جوایز هنگ کنگ و جایزه اسکار بهترین انیمیشن بلند را در سال 2003 به ارمغان آورد. در جوایز سینمایی ژاپن نیز این انیمه برنده جایزه بهترین فیلم شد و با جلو زدن از تایتانیک، به پرفروش ترین فیلم تاریخ این کشور تبدیل شد.
هایائو میازاکی موفقیت چشمگیر شهر اشباح را دنبال کرد و در سال 2004 انیمیشن قلعه متحرک هاول (Howl’s Moving Castle) را ساخت. این فیلم داستان دختر جوانی است که تبدیل به یک پیرزن می‌شود و سر انجام به قلعه‌ای متحرک و افسانه‌ای می‌رسد. این انیمیشن نیز در سال 2006 نامزد جایزه اسکار شد.
فیلم پونیو نیز در سال 2008 برای مخاطبان جوان‌تر نسبت به سایر آثار او، ساخته شد؛ البته این فیلم نیز فروش خوبی را تجربه کرد. میازاکی در سال 2010 در نوشتن فیلمنامه دنیای مخفی اریتی (The Secret World of Arrietty) همکاری کرد که اقتباسی از کتاب قرض گیرندگان (The Borrowers) اثر ماری نورتون بود، و در سال 2011 در فیلمنانه بر فراز تپه شقایق (From Up on Poppy Hill) همکاری کرد و کارگردان آن نیز پسرش گورو میازاکی (Gorō Miyazaki) بود.
فیلم باد بر می‌خیزد (The Wind Rises) در سال 2013 نگاهی ایمپرسیونیستی به زندگی مهندس ژاپنی Horikoshi Jiro بود که هواپیماهای جنگی را طراحی کرده بود و از آن در جنگ جهانی دوم استفاده می‌شد. میازاکی آن را بر اساس سری مانگا با همین نام از خودش ساخت و فیلم نامزد اسکار نیز شد. میازاکی اعلام کرده بود که باد بر می‌خیزد آخرین فیلم بلندش است و فیلم کوتاه Kemushi no Boro را برای موزه استودیو جیبلی ساخت.
به نظر می‌رسید بازنشستگی میازاکی موقتی است و میازاکی در سال 2016 اعلام کرد که احتمالا انیمیشن کوتاهش به فیلمی بلند، تبدیل شود و اولین اثر هایائو میازاکی محسوب می‌شود که کاملا با کامپیوتر ساخته می‌شود. او در سال 2015 جایزه افتخاری اسکار را دریافت کرد.
.
منبع: britannica
