ایستگاه فضایی بینالمللی (Internatioanl Space Station) یک ساختار فضایی سرنشیندار در مدار نزدیک زمین (LEO) است. فرآیند تکمیل این ایستگاه که در ساخت آن بیش از 15 کشور همکاری داشتهاند، از ۲۰ نوامبر ۱۹۹۸ شروع شد و تا سال ۲۰۱۵ ادامه یافت.
ایستگاه فضایی بینالمللی
ایستگاه فضایی بینالمللی نهمین ایستگاه فضایی قابل سکونت است. سالیوت (Salyut)، آلماز (Almaz)، میر (Mir) و اسکایلب (SkyLab) از جمله ایستگاههای فضایی سرنشیندار پیشین بودند. در پروژه ایستگاه فضایی بینالمللی ۱۵ کشور با یکدیگر همکاری میکنند تا بزرگترین ساخته دست بشر در فضا را هدایت کنند.
در واقع ایستگاه فضایی بینالمللی حاصل اجماع چند ایستگاه فضایی است که کشورهای مختلف آنها را طرح ریزی کرده بودند. این ایستگاهها شامل ایستگاه فضایی میر (Mir) روسیه، ایستگاه فضایی آزادی (Freedom)، ایستگاه فضایی کلمبوس (Columbus) و ایستگاه فضایی کیبو (Kibo) ژاپن هستند.
ساختار اصلی آن در بین سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱ کامل شد و به مرور برای پشتیبانی از آزمایشها و ماموریتهای جدید توسعه یافت. این ایستگاه فضایی از ۲ نوامبر ۲۰۰۲ بیوقفه به فعالیت خود ادامه میدهد.
بیشتر بخوانید: ایستگاه فضایی بین المللی از نگاه آمار و ارقام
تا ژانویه ۲۰۱۸، از ۱۸ کشور مختلف جهان در مجموع ۲۳۰ نفر به ایستگاه فضایی بینالمللی سفر کردهاند. کشورهای دارای بیشترین تعداد فضانورد در این ایستگاه شامل ایالات متحده (با ۱۴۵ نفر) و روسیه (با ۴۵ نفر) هستند. زمان حضور فضانوردان و مدت زمان تحقیقاتی که به هر سازمان فضایی تعلق میگیرد، براساس مقدار سرمایه و منابعی (نظیر مدولها و روباتها) است که در پروژه سهیم هستند.
تا کنون فضانوردانی از ۱۷ کشور مختلف جهان در ایستگاه فضایی بینالمللی اقامت داشتهاند. البته از این تعداد باید به ۵ توریست فضایی این جمله انوشه انصاری، فضانورد ایرانی، اشاره کرد که در ۲۱ آگوست سال ۲۰۰۶ بوسیله فضاپیما سایوز TMA-9 به ایستگاه فضایی سفر و به مدت ۹ روز در آن اقامت داشت.
بیشتر بخوانید : آژانس فضایی فدرال روسیه محمولهای ۳ تنی به ایستگاه فضایی فرستاد
ارسال فضانوردان به ایستگاه فضایی تاکنون توسط فضاپیماهای سایوز (Sayuz)، شاتل های فضایی (Space Shuttle)، فضاپیما ترابری خودکار (ATV)، فضاپیما پروگرس (Progress)، فضاپیما دراگون (Dragon) و فضاپیما سیگنوس (Cygnus) به انجام رسیده است که از این میان شاتلهای فضایی در سال ۲۰۱۱ بازنشسته شدند.
سفر به ایستگاه فضایی قطعا رویایی است که برای همه به در دسترس نیست؛ چراکه همه توانایی پرداخت چند صد هزار دلار هزینه سفر توریستی به این ایستگاه را ندارند و نیز تبدیل شدن به یکی از فضانوردانی که چنین راهی را در پیش میگیرند، کار چندان سادهای نسیت. چندی پیش آپدیت جدید گوگل مپ خارج از اتمسفر زمین را نیز در بر گرفت.
نقشههای کره ماه، سیارات مختلف منظومه شمسی و برخی از اقمار آنها در آپدیت جدید نقشه گوگل گنجانده شدهاند. همچنین بخشهای مختلف ایستگاه فضایی بینالمللی نیز در این نقشه اضافه شده است. در مطلب زیر میتوانید از قابلیتهای جدید نقشه گوگل مطلع شوید. (همچنین در این لینک میتوانید در ایستگاه فضایی بینالمللی گشت و گذاری داشته باشد.)
بیشتر بخوانید: با نقشههای جدید گوگل مپ در منظومه شمسی کاوش کنید
همانطور که اشاره شد ایستگاه فضایی بینالمللی حاصل همکاری ۱۵ ملیت است؛ ناسا از ایالات متحده آمریکا، سازمان فضایی روسکاسموس روسیه و سازمان فضایی اروپا براساس مشارکت و سرمایهگذاری هر سازمان، بیشترین میزان سهم را از ایستگاه فضایی دارند. از جمله شرکت کنندگان مهم دیگر میتوان به آژانس اکتشافات هوافضا ژاپن (JAXA) و سازمان فضایی کانادا اشاره کرد.
پروژههای کنونی مرتبط با ایستگاه فضایی ایجاب میکنند تا این ماهواره مصنوعی حداقل تا سال ۲۰۲۴ به فعالیت خود ادامه دهد. به علاوه اینکه شرکا بر سر ادامه فعالیت آن تا سال ۲۰۲۸ بحث میکنند. پس از آن، چندان واضح نیست که چه بر سر ایستگاه فضایی خواهد آمد؛ آیا از مدار خارج خواهد شد و یا برای ساخت ایستگاه فضایی بعدی مورد بازیافت قرار خواهد گرفت. همانطور که اشاره شد ایستگاه فضایی بینالمللی در مدار نزدیک زمین (LEO) به عنوان بزرگترین قمر مصنوعی زمین، در حال گردش است.
بیشتر بخوانید: ماهواره چیست؟ با قمر مصنوعی بیشتر آشنا شوید
خدمه ایستگاه فضایی با مراکز کنترل ماموریت در شهرهای هیوستون (ایالات متحده) و مسکو (روسیه) در ارتباط هستند. همچنین کنترل محمولهها در شهر هانتسویل در ایالت آلاباما آمریکا انجام میشود. سایر مراکز کنترل ماموریت بینالمللی در ژاپن، کانادا و اروپا ایستگاه فضایی را پشتیبانی میکنند.
چگونه ایستگاه فضایی را در آسمان مشاهده کنیم؟
ایستگاه فضایی بینالمللی در میانگین ارتفاع ۴۰۰ کیلومتری از سطح و در مدار نزدیک زمین (LEO) حرکت میکند. سرعت حرکت آن ۲۸ هزار کیلومتر در ساعت است به طوری که هر ۹۰ دقیقه یکبار به دور زمین میگردد. برای درک بهتر مسافت پیموده شده توسط ایستگاه باید گفت، در طول هر ۲۴ ساعت، ایستگاه میتواند یک مرتبه به ماه سفر کند و بازگردد.
ایستگاه فضایی به صورت بک نور درخشان و گذار در امتداد آسمان شب عبور میکند و از نظر درخشندگی در آسمان حتی میتواند با سیاره زهره رقابت کند. اگر شرایط مکانی و زمانی مناسب باشد، بدون استفاده از تلسکوپ و با چشم غیر مسلح میتوان ایستگاه فضایی را در آسمان شب مشاهده کرد.
خدمه ایستگاه و فعالیتهای آنها
ایستگاه فضایی بینالمللی به طور کلی میتواند بین ۳ تا ۶ نفر خدمه را در خود جای دهد. با ذکر این نکته که از سال ۲۰۰۹ به این سو امکانات ایستگاه فضایی برای میزبانی از ۶ فضانورد توسعه یافت. با این حال تعداد خدمه در طول سالیا مختلف متغیر بوده است.
پس از فاجعه شاتل فضایی کلمبیا در سال ۲۰۰۳ که پروازهای فضایی را برای چندین سال متوقف کرد، بدلیل کاهش ظرفیت سرنشینهای پرتاب فضاپیماهای سایوز روسی، تعداد خدمه ایستگاه فضایی از مرز ۲ نفر تجاوز نمیکرد. در سمت دیگر ماجرا، چندین مرتبه ایستگاه فضایی میزبان ۱۳ خدمه بوده است، اما تنها به مدت چند روز و در طول تغییر خدمه و یا پهلو گرفتن شاتلهای فضایی.
پس از آنکه در سال ۲۰۱۱ ناوگان شاتلهای فضایی بازنشسته شدند، فضاپیماهای سایوز تنها مکانیزم موجود برای انتقال افراد به ایستگاه فضایی به شمار میرفتند. با هربار پرواز یک فضاپیما سایوز سه فضانورد به ایستگاه فضایی نقل مکان میکنند و به مدت شش ماه در آنجا مشغول میشوند. گاهی اوقات، مدت زمان ماموریتها بدلیل جداول زمانی فضاپیما یا رخدادهای به خصوص، تغییرات اندکی میکنند.
به عنوان مثال اسکات کلی در حدفاصل سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ مدت یکسال را در ایستگاه فضایی سپری کرد. در صورت لزوم تخلیه ایستگاه فضایی، خدمه میبایست بر یکی از دو سایوز فضایی که به ایستگاه متصل است، وارد شوند و راه زمین را در پیش بگیرند.
انتظار میرود در سال ۲۰۱۹ یا ۲۰۲۰، با ورود حاملهای خدمه تجاری دراگون (Drogon) متعلق به اسپیسایکس و CST-100 متعلق به بوئینگ، تعداد خدمه ایستگاه فضایی افزایش یابد؛ چراکه این دو، توانایی انتقال فضانوردان بیشتری نسبت به سایوزهای روسی دارند. وقتی این حاملهای تجاری ایالات متحده در دسترس قرار گیرند، تقاضا برای فضاپیماها سایوز کاهش خواهد یافت. چرا که ناسا دیگر برای انتقال فضانوردان خود از آنها استفاده نخواهد کرد.
فضانوردان بخش عمدهای از زمان خود در ایستگاه فضایی را با انجام آزمایش و نگهداری سپری میکنند و حداقل دو ساعت در طول روز خود را به ورزش و فعالیتهای شخصی اختصاص میدهند. آنها همچنین گاهی اوقات راهپیمایی فضایی انجام میدهند. همچنین فضانوردان کم و بیش در شبکههای اجتماعی فعالیت دارد. مایک ماسیمینو (Mike Massimino) نخستین فضانوردی بود که توانست از خارج از جو زمین توئیت کند. او این کار را در ماه می ۲۰۰۹ و در یک شاتل فضایی انجام داد.
ایستگا فضایی بینالمللی برای انجام تحقیقات طولانی مدت مرتبط با سلامتی انسان بستر مناسبی است. ناسا برای انجام این تحقیقات که قدمهای اولیه کاوشهای انسانی به مقصدهای مختلف در منظومه شمسی نظیر ماه و مریخ به شمار می روند، سرمایه گذاری کرده است. بدن انسان در شرایط میکروگراویتی (گرانش صفر) دچار تغییراتی در ماهیچه، استخوان، سیستم قلبی عروقی و چشمها میشود.
مطالعات علمی بسیاری در تلاشاند تا شدت این تغییرات و میزان بازگشتپذیری آنها را مشخص کنند. فضانوردان تغییراتی دائمی در دید خود را پس از بازگشت به زمین گزارش کردهاند. مشکلات مرتبط با سلامتی چشم فضانوردان به طور ویژه سازمانهای فضایی را به چالش کشیده است، چرا که چرایی این تغییرات هنوز مشخص نیست.
فضانوردان همچنین در روند آزمایش محصولات تجاری مانند پرینترهای سه بعدی و دستگاه تولید قهوه اسپرسو و نیز آزمایشات زیستس بر روی گیاهان و موشها شرکت میکنند. این موارد منجر به رشد فضانوردان و مهیا شدن مواد غذایی نیز میشود.
خدمه تنها مسئول انجام آزمایشات علمی نیستند و وظیفه حفظ و نگهداری از ایستگاه نیز بر عمده آنهاست. گاهی اوقات برای انجام تعمیرات، لازم است راهپیمایی فضایی انجام دهند. گاهی نیز این نگهداریها فوری و ضروری هستند، مانند زمانی که سیستم آمونیک با مشکل مواجه میشود؛ در این حالت تعمیر آن ساعتها زمان میبرد.
متدهای ایمنی راهپیماییهای فضایی پس از اتفاقی که در سال ۲۰۱۳ میتوانست منجر به مرگ لوکا پارمیتانو (Luca Parmitano)، فضانورد ناسا، دچار تغییرات اساسی شد؛ کلاه فضانوردی پارمیتانو در طول یک راهپیمایی فضایی از آب پر شد. ناسا اکنون مکانیزمی تعبیه کرده است که به سرعت میتوان از هجوم آب جلوگیری کرد. به این صورت که با افزودن یک پد به لباس فضانوردی امکان خروج آب به صورت مکش مهیا است. همچنین اگر کلاه فضانوردی از مایعی پر شود فضانورد میتواند با استفاده از یک لوله تنفس جایگزین داشته باشد.
ناسا همچنین درحال آزمایش یک تکنولوژی است که میتواند کمکرسان و یا حتی جایگزین فضانوردان در راهپیمایی فضایی شود. به عنوان مثال میتوان به روباتهای فضانورد (Robonaut) اشاره کرد. یک نمونه اولیه از آن در حال حاضر در ایستگاه فضایی قادر است سوئیچها را به حرکت درآورد و سایر فعالیتهای معمولی را تحت نظارت فضانوردان به انجام برساند. میتوان با ایجاد تغییراتی در همین نسخههای اولیه فعالیتهایی خارج از ایستگاه را نیز به روباتهای فضانورد محول کرد.
رکوردهای فضایی مرتبط با ایستگاه فضایی بینالمللی
ایستگاه فضایی بینالمللی در چندین سال نقاط عطف بسیاری داشته است. خدمه این ایستگاه رکوردهای فضایی متعددی را به ثبت رسانده اند که از این جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- بیشترین میزان حضور متوالی یک آمریکایی در فضا: ۳۴۰ روز. این مهم زمانی اتفاق افتاد که فضانورد اسکات کلی (Scott Kelly) در یک ماموریت یکساله در سالهای ۱۶-۲۰۱۵ در ایستگاه فضایی بینالمللی به همراه فضانورد روس، میخائیل کورینکو (Mikhail Kornienko) حضور داشت. سازمانهای فضایی مختلف در طول این مدت یک سری آزمایشات جامع را تحت عنوان “مطالعه دوقلوها” بر روی این فضانورد انجام دادند. در طی این مطالعه وضعیت اسکات به طور مداوم با برادر فضانورد او، مارک، که بر روی زمین حضور داشت، مقایسه میشد. ناسا اعلام کرده است که به انجام ماموریتهای طولانی مدت علاقهمند است، اما تاکنون درخصوص چنین ماموریتهایی در آینده اعلامی صادر نکرده است.
بیشتر بخوانید: تجربه یک سال زندگی در فضا: زندگینامه اسکات کلی منتشر شد
- طولانیترین پرواز فضایی توسط یک زن: ۲۸۹ روز. این رکورد طی ماموریت فضانورد آمریکایی پگی ویتسون در سال ۱۷-۲۰۱۶ ثبت شد.
- بیشترین زمان حضور مجموع در فضا توسط یک زن: باز هم پگی ویتسون. این فضانورد آمریکایی در مجموع ۶۶۵ روز را در فضا سپری کرده است.
- بیشترین تعداد حضور همزمان زنان در فضا: ۴ زن. این موضوع در آپریل ۲۰۱۰ اتفاق افتاد، زمانی که زنان سرنشین دو فضاپیما در ایستگاه فضایی یکدیگر را ملاقات کردند. تریسی دایسون (Tracy Dyson)، از سرنشینهای فضاپیما سایوز در یک ماموریت طولانی مدت، استفنی ویلسون (Stephanie Wilson)، دوروثی لیندربرگر (Dorothy Lindenburger) و نائوکو یامازکی (Naoko Yamazaki) ژاپنی، که هرسه از فضانوردان ناسا و با شاتل فضایی دیسکاوری و در جریان ماموریت STS-131 به ایستگاه فضایی رسیده بود.
- بزرگترین گردهمایی فضایی: 13 نفر. در جریان ماموریت STS-127 شاتل فضایی تلاش (Endeavour) در سال ۲۰۰۹ (این رکورد در چند ماموریت دیگر نیز بعد ها تکرار شد).
- طولانی مدت ترین راهپیمایی فضایی: ۸ ساعت و ۵۶ دقیقه در جریان ماموریت STS-102 برای ساخت ایستگاه فضایی بینالمللی در سال ۲۰۱۱. در این راهپیمایی جیم واس (Jim Voss) و سوزان هلمز (Susan Helms) دو فضانورد ناسا شرکت داشتند.
- طولانی مدتترین راهپیمایی فضایی روسها: ۸ ساعت و ۱۳ دقیقه در جریان ماموریت “سفر ۵۴” (Expedition 54) برای تعمیر آنتن ایستگاه فضایی بینالمللی. الکساندر میزورکین (Alexander Misurkin) و آنتو شکاپلروف (Anton Shkaplerov) هر دو اهل روسیه این راهپیمایی را به انجام رساندند.
- بیشترین زمان قابل سکونت بودن یک ایستگاه فضایی: از ۲۰ نوامبر ۱۹۹۸. این رکورد تا پیش از این با مجموع ۱۰ سال در اختیار ایستگاه فضایی میر روسیه قرار داشت.
یوری گاگارین، هوانورد روس، در سال ۱۹۶۱ به عنوان نخستین انسان توانست مرزهای اتمسفر زمین را بکشند و نام خود را به عنوان نخستین فضانورد ثبت کند. موفقیت ۱۰۸ دقیقه گاگارین با استفاده از فضاپیما استوک-۱ اولین رکورد در تاریخ صنعت فضا به شمار میآید. پس از آن رکودهای فضایی زیادی به ثبت رسیدند.
نخستین انسانی که بر روی کره ماه قدم نهاد (نیل آرمسترانگ) تا طولانی مدتترین راهپیمایی فضایی (جیمز واس و سوزان هلمز). در مطلب زیر از تکراتو با عجیبترین رکوردهای فضایی بیشتر آشنا شوید.
بیشتر بخوانید: عجیب ترین رکوردهای فضایی ؛ از مسنترین فضانورد تا بیشترین زمان حضور در فضا
ساختار ISS
این ایستگاه فضایی، در دو بخش انتهایی خود دارای صفحات بزرگ خورشیدی، هر یک به اندازه وسعت یک زمین فوتبال آمریکایی است. این صفحات ۳۹۱ هزار کیلوگرم وزن دارند. ایستگاه فضایی بینالمللی در حال حاضر بیش از یک خانه ۵ خوابه فضای زندگی دارد. به علاوه ۲ سرویس بهداشتی، امکانات ورزشی و یک پنجره ۳۶۰ درجه خورشیدی از دیگر فضاهای این ایستگاه است. فضانوردان، فضای قابل سکونت ایستگاه فضایی را با کابین یک جمبو جت بوئینگ ۷۴۷ مقایسه میکنند.
ایستگاه فضایی بینالمللی به صورت تکه تکه به مدار زمین منتقل شد و آنجا و در جریان راهپیماییهای فضایی فضانوردان و روباتها به تدریج ساخته شد. عمدهی ماموریتهایی که برای حمل این قطعات سنگین طرح ریزی شد توسط شاتل فضایی ناسا به انجام رسید. هرچند برخی از گردونه (ماژولها) به صورت اختصاصی و با استفاده از موشکها ارسال شدند.
سازه ISS ماژولها و گرههای متصل کننده، آزمایشگاهها و اقامتگاههایی برای زندگی، بادبادنهای تامینکننده ساختارهای پشتیبان و صفحات خورشیدی تغذیه کننده قدریت را شامل میشود.
اولین ماژول که ساخت کشور روسیه است، زاریا (Zarya) نام دارد و در ۲۰ نوامبر ۱۹۹۸ توسط موشک “پروتون” پرتاب شد. دو هفته بعد پرواز STS-88 شاتل فضایی ناسا، مدول Node 1 را پرتاب کرد. فضانوردان در جریان ماموریت STS-88 با انجام راهپیمایی فضایی این دو قطعه را به یکدیگر متصل کردند. در ادامه قطعات دیگر توسط موشکها و یا درون شاتلهای فضایی به بدنه اصلی افزوده شدند. سایر ماژولها و اجزای مهم دیگر به قرار زیر است.
- بادبان، ایرلاک (اتاقی حدواسط دو محیط با فشارهای متفاوت که امکان گذر از آنها را مهیا میکند) و صفحات خورشیدی: در مراحل مختلف حیات ایستگاه فضایی پرتاب شدهاند. همچنین در سال ۲۰۱۷ آداپترهای اتصال کننده برای فضاپیماهای تجاری جدید ارسال شدند.)
- ماژول زوزدا (Zvezda): در سال ۲۰۰۰ و توسط روسها پرتاب شد.
- ماژول آزمایشگاهی “سرنوشت” (Destiny): در سال ۲۰۰۱ توسط ناسا به ایستگاه متصل شد.
- بازوری رباتیک “کانادارم ۲”: سازمان فضایی کانادا در سال ۲۰۰۱ این بازو را پرتاب کرد. این وسیله به طور کلی در جریان راهپیماییهای فضایی و تعمیرات کنترل از راه دور مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین امروزه از این وسیله جهت برقراری اتصال میان فضاپیما و ایستگاه استفاده میشود. (به ویژه فضاپیماهایی که از سایر پورتها امکان اتصال ندارند.)
- ماژول Node 2: ناسا در سال ۲۰۰۷ این گردونه را به سوی ایستگاه فرستاد.
- وسیله مداری کلمبوس: در سال ۲۰۰۸ و توسط سازمان فضایی اروپا ایدهپردازی و پرتاب شد.
- دست رباتیک دکستر: سازمان فضایی کانادا در سال ۲۰۰۸ این دست رباتیک را طراحی و پرتاب کرد.
- مدول آزمایشگاهی کیبو: طی مراحل مختلف و در طی سالهای ۹-۲۰۰۸ توسط ژاپنیها به مرحله بهره برداری رسید.
- پنجره کوپالو (Cupola) و مدول Node 3: طراحی و پرتاب توسط سازمان فضایی ناسا در سال ۲۰۱۰
- ماژول چند منظوره دائمی لئوناردو: با هدف ایجاد امکان اقامت همیشگی و در سال ۲۰۱۱ توسط سازمان فضایی اروپا پرتاب شد. نمونه اولیه آن پیش از این برای دریافت و ارسال محمولهها مورد استفاده قرار میگرفت.
- ماژول فعال و قابل توسعه بیگلو: ماژولی شخصی که در سال ۲۰۱۶ به سوی ایستگاه ارسال شد.
فضاپیماهای ایستگاه فضایی بینالمللی
ایستگاه فضایی بینالمللی جدا از شاتل فضایی و سایوزها، با انواع مختلف فضاپیماها دیگر نیز ارتباط داشته است. فضاپیما روسی غیرسرنشیندار “پیشرفت” (Progress) به طور منظم با ایستگاه فضایی ملاقات میکند. “فضاپیما انتقال خودکار” اروپاییها و “فضاپیما انتقال H-II” نیز تا قبل بازنشستگی چند مرتبه به دیدار ایستگاه فضایی نائل آمدند.
ناسا در جریان پروژه “سرویسهای تجاری انتقال مداری” شروع به توسعه فضاپیماهای تجاری دارای محموله کرد تا آنها را به سوی ایستگاه فضایی پرتاب کند. این پروژه از سال ۲۰۰۶ تا سال ۲۰۱۳ به طور انجامید. فضاپیما تجاری دراگون (Dragon) متعلق به شرکت اسپیسایکس در سال ۲۰۱۲ به عنوان نخستین فضاپیما تجاری به ایستگاه فضایی بینالمللی رسید.
امروزه در طول مرحله اول برنامه “سرویسهای بازتامین تجاری” ناسا، پرتاب فضاپیما دراگون و نیز موشک آنتارس (Antares) کمپانی ATK اوربیتال به سوی ایستگاه فضایی ادامه دارد. انتظارات بر این است برای پوشش دادن به پروازهای فضایی حدفاصل سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ ناسا قرارداد همکاری CRS-2 را برای در اختیار گرفتن فضاپیماهای دراگون، آنتارس و همچنین فضاپیما دریم چیزر (Dream Chaser) کمپانی سیریا نوادا، در دستور کار قرار دهد.
بیشتر بخوانید:
- ساخت هتل در ایستگاه فضایی بینالمللی ؛ هتل فضایی برای توریستهای فضایی!
- همکاری ژاپن و آمریکا در ساخت یک ایستگاه فضایی که به دور ماه خواهد گشت
.
منبع: Space