از تبلیغات میلیاردی تا اینترنت رایگان در اپلیکیشن روبیکا، آیا Rubika از تلگرام جاسوسی می‌کند؟

در چند روز اخیر حرف و حدیث‌های بسیار زیادی پیرامون اپلیکیشن Rubika به گوش می‌رسد. از تبلیغات میلیاردی این برنامه گرفته تا اینترنت رایگان، لوگوی کپی شده از The Right Bytes و جاسوسی از تلگرام. در این مقاله به بررسی تمامی ابهامات پیرامون اپ روبیکا می‌پردازیم. با تکراتو همراه باشید.

این روزها اپلیکیشن روبیکا با تبلیغات پرزرق و برق و با بودجه بسیار زیاد، صدا و سیما را به اشغال خود درآورده و شاید به راحتی روزانه حداقل 1 ساعت می‌توان تبلیغات این برنامه را در شبکه‌های مختلف صداوسیمای ملی مشاهده کرد؛ از اسپانسرینگ برنامه عیدانه بهارنارنج علیخانی و اسپانسرینگ مردان آهنین در شبکه سه تا ویدیوی تبلیغاتی اختصاصی ارسطو و نقی معمولی (احمد مهران‌فر و محسن تنابنده) پیش از سریال پایتخت و تبلیغات موشن گرافیک گسترده چند ده ثانیه‌ای!

در این مقاله به هیچ عنوان با اینکه هزینه تبلیغات این اپلیکیشن چند میلیارد تومان بوده و این مبلغ از کدام سازمان تامین شده کاری نداریم (چراکه بعید می‌دانیم هیچ شرکت خصوصی توان پرداخت چنین هزینه‌ای را داشته و یا اصلا این حجم از هزینه را تنها برای تبلیغات تلویزیونی صرف کند) و صرفا به سوالات، نظرات و انتقاداتی که هموطنانمان درباره این اپلیکیشن داشته‌اند می‌پردازیم.

شایان ذکر است که این سوالات و نظرات را از دیدگاه‌های به ثبت رسیده در مقاله “بررسی اپلیکیشن روبیکا” که چندی پیش برای شما در تکراتو منتشر کردیم و همچنین توییت‌های کاربران در شبکه اجتماعی توییتر گرد‌آوری کرده و مورد بررسی قرار داده‌ایم.

اپلیکیشن روبیکا، غریبه‌ای نام آشنا!

همانگونه که پیش‌تر گفتیم، در این نوشتار به بررسی برخی از مهم‌ترین حواشی به وجود آمده پیرامون اپ روبیکا می‌پردازیم. این موارد عبارتند از:

• اینترنت رایگان!
• لوگوی کپی و دیگر هیچ!
• جاسوسی از تلگرام؟ گناهی نابخشودنی!
• سخن پایانی

اینترنت رایگان!

یکی از چالش‌های مردمی درباره اپلیکیشن روبیکا، رایگان بودن یا نبودن حجم اینترنت مصرفی توسط آن است. در تبلیغات مختلف، صحبت‌های گوناگونی درباره اینترنت مصرفی این اپلیکیشن شنیده می‌شد که برخی از آن‌ها به رایگان بودن اینترنت مصرفی این برنامه اشاره داشت (یعنی رایگان بودن اینترنت آن توسط تمامی ارائه‌دهندگان اینترنت از جمله اپراتورهای تلفن همراه و یا ISPهای خطوط تلفن ثابت و غیره) و در برخی دیگر از تبلیغات، تنها به رایگان بودن اینترنت این اپلیکیشن در هنگام استفاده از اینترنت همراه اپراتورهای اول و دوم (همراه اول و ایرانسل) اشاره می‌شد.

ما به آخرین صحبت اکتفا کرده و بررسی می‌کنیم که آیا واقعا در هنگام استفاده از این اپلیکیشن با استفاده از داده تلفن همراه در اپراتورهای همراه اول و ایرانسل، حجمی از اینترنت گوشی‌های شما مصرف می‌شود یا خیر.

برای انجام این کار، ابتدا پیش از باز کردن اپلیکیشن روبیکا، باید از مقدار حجم اینترنت باقی‌مانده بسته اینترنت همراه خود مطلع شویم. در سیم‌کارت‌های همراه اول، این کار با استفاده از کد دستوری #0*100* انجام می‌شود.

در سیم‌کارت‌های ایرانسلی نیز، مقدار حجم اینترنت باقی‌مانده بسته اینترنت همراه خود را می‌توانید با کد دستوری #4*1*555* هم برای سیم‌کارت‌های دائمی و هم اعتباری انجام دهید.

در ادامه روند انجام کار را مشاهده می‌کنید. همان‌طور که در تصویر هم مشخص است، 6.34 گیگابایت از حجم اینترنت ایرانسل و 100 مگابایت از حجم اینترنت همراه اول باقی‌مانده است.

حال به سراغ اپلیکیشن روبیکا می‌روم. پس از مراجعه به بخش پخش آنلاین، چند دقیقه‌ای از پخش زنده تلویزیونی را مشاهده کرده و سپس با استفاده از کد‌های دستوری، حجم اینترنت باقی‌مانده خود را چک می‌کنم.

همان‌طور که در تصویر پایین مشاهده می‌کنید، این اپلیکیشن هم برای همراه اول و هم برای ایرانسل، هیچ حجمی از بسته اینترنت من کم نکرده است.

و اما پس چرا کاربران فکر می‌کنند که اینترنت روبیکا رایگان نیست و این اپلیکیشن حجم اینترنتی زیادی مصرف می‌کند؟ (شایان ذکر است که این بخش را بیشتر برای افرادی که آشنایی کمتری با این موضوع دارند مطرح می‌کنیم، بنابراین اگر شما به چرایی این امر واقف هستید، این قسمت را رد کرده و به مطالعه قسمت‌های بعدی بپردازید).

درحقیقت باید گفت که کاربران حق دارند! نه تنها روبیکا، بلکه هر اپلیکیشن و سرویسی که داده‌های استریم شده‌ای مثل فیلم (ویدیو) یا موسیقی (صوت) ارائه می‌دهد، حجم اینترنت زیادی مصرف می‌کند و اینکه گفته می‌شود اینترنت فلان اپلیکیشن یا سرویس رایگان است یا تعرفه ارزان‌تری دارد، بدین معنی نیست که هیچ پهنای باندی اشغال نکرده و هیچ اینترنتی مصرف نمی‌کند.

با توجه به اقدامات فوق، متوجه شدیم که در طی مدت زمان کوتاه (حدودا 3، 4 دقیقه‌ای) استفاده از این اپلیکیشن، هیچ هزینه‌ای برای من در بر نداشته است. اما وقتی به قسمت تنظیمات گوشی (Settings)، سربرگ شبکه‌ها (Networks) و بخش داده‌های تلفن همراه (Mobile Data) مراجعه کنیم، با تصویر زیر مواجه می‌شویم:

همان‌گونه که می‌بینید، اپلیکیشن Rubika در همین مدت زمان کوتاه، چیزی نزدیک به 58 مگابایت (با دیتای ایرانسل) و 34 مگابایت (با دیتای همراه اول) ترافیک اینترنتی مصرف کرده است، اما با توجه به‌اینکه این حجم اینترنت در روبیکا مصرف شده و سازندگان این اپلیکیشن با اپراتورهای اول و دوم برای رایگان بودن اینترنت مصرفی آن تعاملاتی داشته‌اند، هیچ هزینه‌ای برای من (کاربر) در بر نداشت.

درضمن، تفاوت اینترنت‌های مصرفی در این دو حالت، به این دلیل است که در هنگام مشاهده پخش آنلاین با ایرانسل، کیفیت ویدیو را روی 480p قرار دادم و در همراه اول، کیفیت 360p را انتخاب کردم.

بروزرسانی 16 فروردین: به دلیل افزایش دیدگاه‌های کاربران مبنی بر مصرف دیتای گوشی در هنگام استفاده از اپلیکیشن روبیکا و همچنین براساس برخی شایعات، به نظر می‌رسد اینترنت رایگان برای اپلیکیشن تنها تا 15 فروردین بوده است. سعی می‌کنیم در اسرع وقت این موضوع را با مسئولان روبیکا پیگیری کنیم. توصیه می‌کنیم پیش از استفاده کامل از این اپلیکیشن، با شماره‌گیری کدهای مذکور، از مصرف یا عدم مصرف اینترنت دیتای خود مطلع شوید.

بیشتر بخوانید: افزایش سرعت اینترنت ۴G گوشی ؛ ۴ ترفند برای بهبود عملکرد اینترنت گوشی

لوگوی کپی و دیگر هیچ!

اگر تمامی هزینه‌های تبلیغات و اسپانسرینگ روبیکا در شبکه‌های مختلف صداوسیما را “صفر تومان” در نظر بگیریم (فرض محال است و فرض محال هیچ‌گاه محال نیست!)، هدیه‌هایی که این اپلیکیشن وعده داده که به 3 برنده خوش شانسش خواهد داد، 3 خودروی سراتو است. با توجه به مقاله “بررسی و مشخصات فنی کیا سراتو 2018” که چند ماه قبل برای‌تان منتشر کردیم، قیمت این خودرو در ایران چیزی بین 73 تا 105 میلیون تومان است؛ یعنی چیزی نزدیک به 219 میلیون تا 315 میلیون تومان، حجم جایزه‌های اپلیکیشن روبیکا برای کاربرانش است.

بنابراین به نظر می‌رسد اینکه چنین اپلیکیشنی با چنین پشتوانه مالی (و معنوی!)، لوگوی خود را از روی یک برند خارجی کپی برداری محض کند، شاید کمی کوتاهی یا سهل‌انگاری یا فقر دانش و خلاقیت فراوان در تیم طراحی این اپلیکیشن باشد؛ چراکه به توجه به گفته‌های فوق، بعید می‌دانم که از سرِ مشکل مالی، نتوانستند برای طراحی یک لوگوی اختصاصی هزینه کنند.

اما دلیل آن هرچه که می‌خواهد باشد، با توجه به حجم بسیار گسترده تبلیغات این اپلیکیشن، نباید شاهد چنین اتفاق آماتورگونه‌ای می‌بودیم.

جاسوسی از تلگرام؟ گناهی نابخشودنی!

یکی دیگر از حرف و حدیث‌هایی که این روزها پیرامون این اپلیکیشن به گوش می‌رسید، جاسوسی روبیکا از تلگرام بود! و همین موضوع نیز باعث شد دید منفی نسبتا زیادی درباره این اپلیکیشن در شبکه‌های اجتماعی شکل بگیرد، به گونه‌ای که وزیر محترم فناوری اطلاعات را نیز وادار به واکنش کرد.

آذری جهرمی در روز دوشنبه ششم فروردین 96 در اکانت توییتر خود این‌گونه نوشت:

در خصوص نرم افزاری که این روزها از صدا و سیما تبلیغ می‌شود، پیگیری شد و پاسخ زیر را ارائه کردند. گزارش مردمی و نیز پاسخ فنی واصل شده از سوی #روبیکا را به یکی از مراکز آپا برای بررسی دقیق فنی ارسال و نتایج را مرکز ماهر اعلام خواهد نمود. در مورد #توسکا هم به زودی خواهم نوشت.

(پی‌نوشت: آپا مخفف عبارت “آگاهی‌رسانی، پشتیبانی، امداد بوده و معادل مفهومی CERT یا Computer Emergency Response Team است. همچنین مرکز ماهر نیز، مرکز مدیریت امداد و هماهنگی عملیات رخدادهای رایانه‌ای به آدرس اینترنتی www.certcc.ir است).

و اما پاسخ تیم فنی روبیکا به وزیر فناوری اطلاعات نیز به شرح زیر است:

استفاده از کدهای اپن سورس مرسوم هست، تلگرام نیز اپن سورس هست و ما در روبیکا بخشی از کد تلگرام را برای مدیریت بهتر صفحه های برنامه استفاده کردیم (BaseFragment)، تا روبیکا هم مثل تلگرام در گوشی های قدیمی روان اجرا بشه و به دلیل کمبود وقت فرصت حذف قسمت های اضافی کد تلگرام که نیازی نبود رو نداشتیم. که در ورژن بعدی حذف خواهند شد.

از لحاظ فنی هم هیچ اپی امکان دسترسی به هیچ قسمت تلگرام شمارو نداره. و تنها در صورتی که دسترسی حافظه داشته باشه به فایل های دانلود شده ی تلگرام میتونه دسترسی داشته باشه.

روبیکا هم در هنگام نصب هیچ دسترسی حساسی از شما نمیخواد و تنها ، دسترسی به حافظه گوشی رو برای آپلود عکس پروفایل اون هم در هنگام اجرا درخواست میکنه. و در صورتی که اجازه دسترسی ندهید روبیکا امکان دسترسی به حافظه ی شما هم ندارد.

پس این که قسمتی از کد تلگرام در برنامه استفاده بشه هیچ ارتباطی به جاسوسی از تلگرام نداره.

قصد ادامه این بحث را ندارم و بهتر است صحبت‌های بیشتر در این خصوص را به دست صاحب نظران بسپاریم. در همین خصوص مرکز ماهر بررسی‌های خود را در مورد اپلیکیشن روبیکا بدین شرح بیان کرد:

• این نرم افزار حریم خصوصی کاربران را نقض نمی کند!
• این نرم افزار دسترسی به محتوای اطلاعاتی سایر اپلیکیشن ها از جمله تلگرام را ندارد.
• …

برای اطلاع از جزئیات بیشتر در این خصوص و سایر موارد مرتبط با بررسی‌های صورت گرفته روی این اپلیکیشن، به مقاله “بررسی حریم خصوصی کاربران در اپلیکیشن روبیکا؛ پاسخ مرکز ماهر” مراجعه کنید.

سخن پایانی

در نهایت باید ذکر کنیم که در این مقاله صرفا قصدمان بیان تمامی سوالات و ابهامات به وجود آمده حول این اپلیکیشن تازه‌وارد به دنیای تجارت و ارائه پاسخی “تا حدّ امکان دقیق” به آن‌ها بود؛ چراکه این ابهامات توسط همان مردمی مطرح شده که این اپلیکیشن برای آن‌ها ساخته و پرداخته شده و قطعا این حق تمامی کاربران است که به سوالاتشان پاسخی مناسب داده شود.

به هر حال با توجه به هزینه‌های بسیار زیادی که توسط شرکت سازنده این اپلیکیشن برای تبلیغات و جایزه‌های آن صورت گرفته، به نظر می‌رسد در پشت روبیکا، پر است از افرادی با “ژن‌های بسیار خوب”! امید است که این عزیزان بتوانند سرویسی در خور توجه و در شان مردم عزیز کشورمان ارائه داده و در آینده خودشان برای پاسخ دادن به سوالات و ابهامات احتمالی، پاسخی مناسب به مردم ارائه دهند و نگذارند که آنقدر حجم ابهامات درباره این اپلیکیشن زیاد شود تا وزیر ارتباطات برای یافتن پاسخی مناسب به مردم، دست به کار شود؛ قطعا وزیر محترم ارتباطات کارهای مهم‌تری نسبت به پیگیری حواشی پیرامون یک اپلیکیشن دارد!

اگر شما نیز تجربه کار با این اپلیکیشن را داشته و یا سوالات، ابهامات و نظراتی در خصوص آن دارید، بخش نظرات در پایین همین مطلب متعلق به شماست.

بیشتر بخوانید:

• بررسی اپلیکیشن پولیک ؛ برنامه ای برای کسب درآمد اینترنتی (به همراه لینک دانلود)
• فیلترینگ تلگرام در سال ۹۷ ؛ آیا فیلتر شدن تلگرام در ایران حتمی است؟
• بررسی میزان مصرف اینترنت روبیکا ؛ آیا استفاده از خدمات روبیکا رایگان است؟