در این نوشته مروری خواهیم داشت بر سیر تکامل و تاریخچه پراید در 3 کشور ایران و کره جنوبی (با نام پراید) و در آمریکا (با نام فستیوا) به همراه مقایسه آخرین نسل ها و مدل‌ها و گالری به همراه جدول مقایسه بین نسل های مختلف.
پراید در حال حاضر پرفروش ترین خودروی ایرانی است که توسط شرکت سایپا به مشتریان عرضه می گردد. اما فروش بالای این خودرو به دلیل کیفیت و توانایی‌های آن نبوده و تنها به دلیل کسب عنوان ارزان ترین اتومبیل ایران است. از دیگر القابی که این اتومبیل کوچک در ایران موفق به کسب آن شده می‌توان به مواردی مانند بدترین خودروی ایران، بی کیفیت ترین خودروی ایران و نا امن ترین خودروی ایران نیز نیز اشاره کرد. این خودرو در بین عموم جامعه به ارابه مرگ نیز مشهور شده است.
اما این خودرو در زمان تولید خود، از استانداردهای مناسب و قابل قبولی برای بازارهای جهان برخوردار بود. این خودرو اولین بار در اواخر دهه 1980 میلادی در کمپانی فورد (Ford) آمریکا تولید شد و شرکت کیا موتورز (Kia Motors) کره جنوبی نیز با توجه به برنامه ریزی برای ارتقا سطح صنعت اتومبیل خود، با توجه به قیمت پایین و هماهنگی با تولیدات این کشور خط تولید و مونتاژ آن را تاسیس کرد. در ادامه با مرور تاریخچه پراید در این سه کشور، به بررسی سیر تحول و تکامل آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه پراید در آمریکا / شرکت فورد
خودرویی که ما به عنوان پراید می شناسیم، اولین بار در سال 1986 میلادی بنا بر سفارش شرکت فورد ایالات متحده توسط شرکت خودرو سازی مزدا (Mazda) که از زیرمجموعه‌های فورد به حساب می‌آمد و بر پایه پلتفرم DA مزدا و مشترک با مزدا 121 ، طراحی شد.
این خودرو که فورد فستیوا (Festiva) نامگذاری شد، یک نمونه در کلاس بدنه خودروهای هاچ بک 3 در بود و با موتورهای 4 سیلندر 1.1 لیتری و 4 سیلندر 1.3 لیتری به بازارهای ژاپن، استرالیا و آسیای جنوب شرقی و ایالات متحده عرضه گردید. فورد فستیوا نسل اول در سال 1989 با یک فیس لیفت (تغییر محدود ظاهری برای بهبود نما بدون تغییر ساختار کلی) نیز مواجه شد.
امتیاز تولید و مونتاژ این خودرو در پی استراتژی ورود به بازار خودروهای استاندارد جهان، توسط کره جنوبی اخذ شده و توسط شرکت کیا موتورز و به نام پراید وارد بازار گردید.
نسل دوم
نسل دوم فورد فستیوا که در سال 1993 معرفی شد، حاصل همکاری شرکت کیا موتورز و فورد بود. نسل دوم فستیوا از لحاظ ابعاد بزرگ تر از نسل اول بود و با موتورهای 4 سیلندر 1.3 لیتری و 4 سیلندر 1.5 لیتری به فروش می رفت. فورد فستیوا تا سال 2000 در خط تولید قرار داشت و پس از آن تولید آن متوقف گردید و با با فورد فیستا (Fiesta) جایگزین شد.
فورد فیستا / نواده فستیوا
فیستا نیز یکی دیگر از خودروهای سایز کوچک شهری شرکت فورد بود که از سال 1976 در خط تولید این شرکت قرار داشت. این خودرو جایگزین فورد فستیوا که از خط تولید خارج شده بود، گردید.
این خودرو که تاکنون 7 نسل مختلف را پشت سر گذاشته با تکیه بر عرضه مدل های کوچک و ارزانقیمت با قیمت پایه در حدود 15.500 دلار (معادل 186 میلون تومان با ارز 12.000 تومانی فعلی) و هات هچ های قدرتمند ST با قیمت پایه 23.000 دلار (معادل 280 میلیون تومان) مجهز به سیستم توربوشارژر در رده پرفروش ترین خودروهای کوچک بازار به حساب می آید.
- بیشتر بخوانید: بررسی و مشخصات فنی فولکس واگن گلف GTI ؛ اولین هات هچ ایران
تاریخچه پراید در کره جنوبی
پس از تصمیم دولت کره جنوبی برای بهبود و تحول صنعت خودروسازی در این کشور، شرکت های خودروسازی دست به تولید مونتاژ اتومبیل های روز جهان در برندهای معتبر زدند. یکی از این خودروها فورد فستیوا بود که در سال 1987 میلادی در کشور کره با نام کیا پراید به فروش رسید.
این خودرو در ابتدا تنها در گونه هاچ بک 3 در عرضه شده بود. اما در سال 1988 میلادی نسخه سدان 4 در آن نیز با کد بتا (β) وارد بازار گردید. پراید با توجه به قیمت پایه پایین و امکانات و قابلیت های قابل قبول برای کلاس بدنه و مبلغ پرداختی و همچنین مصرف پایین سوخت، مورد توجه بسیاری از مشتریان قرار گرفت.
این خودرو در اوایل دهه 1990 میلادی (مصادف با اوایل دهه 1370 شمسی) با مونتاژ در شرکت سایپا وارد بازار ایران شد و با توجه به ظاهر جدید، مصرف کم، عملکرد مناسب و نبود رقیب جدی به یکی از محبوب ترین خودروهای نسل جوان در آن دوران تبدیل شد.
پراید که تا سال 1999 در خط تولید شرکت کیا قرار داشت، پس از تبدیل شدن این کشور به یکی از خودروسازان قدرتمند و معتبر جهان، با مدل ریو جایگزین شد.
کیا ریو / نواده پراید
پس از توقف تولید پراید در سال 1999، این شرکت مدل بزرگتر و مدرن تر کیا ریو را جایگزین آن نمود که نسخه هاچ بک آن در برخی کشورها با نام نیو پراید (New Pride) نیز شناخته می گردید.
این خودرو که در مدل های هاچ بک 3 در، هاچ بک 5 در و سدان به عرضه شده، تاکنون 4 نسل موفق را پشت سر گذاشته و در جمع بهترین خودروهای کوچک شهری ارزان قیمت قرار می گیرد. البته کیا ریو نیز مانند فورد فیستا توانایی استفاده از موتورهای قدرتمند را داشته و با عرضه با قیمت پایه 15.000 دلار تا 23.000 دلار، نمونه ای قابل قبول و توجه در مقیاس جهانی به شمار می آید.
- بیشتر بخوانید: بررسی و مشخصات فنی کیا ریو 2019
تاریخچه پراید در ایران
با توجه به علاقه شدید شرکت های خودروسازی ایرانی، تاریخچه پراید در ایران بسیار طولانی تر از دیگر کشورها است. پراید که چند سال پس از خاتمه جنگ ایران و عراق و رفع بسیاری از تحریم‌ها و سیاست های آشتی جویانه سردمداران با کشورهای مدرن وارد ایران شد، توانست در کنار محصولاتی مانند پژو 405 (محصول سال 1987 میلادی فرانسه ) در ایران خودرو و دوو سی‌یلو (محصول 1994 کره جنوبی) چهره شهرها را از لحاظ خودرو مدرن تر نماید.
تاریخچه پراید در ایران با ورود مدل هاچ بک با نام نسیم و مدل سدان با نام صبا در گروه خودرو سازی سایپا آغاز شد. تنها رقیب جدی این خودرو رنو 5 (محصول سال 1972 فرانسه) بود که توسط شرکت پارس خودرو تولید می شد. خط تولید این خودرو در سال 1997/1376 توسط سایپا خریداری شد و با تغییرهای جزئی و فیس لیفت نسبت به مدل اصلی و با نامهای مختلف (سپند و پی کی) راهی بازار گردید.
تمامی محصولات بعدی تحت نام پراید از لحاظ ساختار کلی مشابه با این 2 نمونه بوده و با نزدیک به ربع قرن تولید بدون تغییر کلی و تنها اعمال چند فیس لیفت، پس از پیکان شرکت تالبوت (انگلستان) که مابین سال های 1346 خورشیدی تا 1384 خورشیدی تولید می‌شد، دومین خودروی پرسابقه ایران لقب گرفته است.
از مدلهای مختلفی که با استفاده از پلتفرم اصلی پراید ساخته شدند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سایپا 111 (نسخه هاچ بک 132)
- سایپا 131 (تغییر نام یافته صبا)
- سایپا 132 (نسخه سدان 111)
- سایپا 141 (نسخه لیفت بک صبا)
- سایپا 151 (نسخه وانت صبا)
نسل های مختلف پراید در ایران
شرکت سایپا که از حمایت های ویژه بالاترین رده های حکومتی ایران برخوردار است، عملا هیچ تلاشی جهت بهبود محصولات خود از جمله پراید نکرده و این خودرو را که با قدرت لقب بدترین، نا امن ترین و بی کیفیت ترین محصول ایرانی را به دوش می کشد، با تکیه بر بهانه هایی مانند خروج آمریکا از برجام و نبود قطعات با بالاترین قیمت ممکن در اختیار مردم قرار می دهد.
البته در اواسط دهه 1380 قرار بود که تاریخچه پراید با ورود نمونه فیس لیفت شده نسل اول کیا ریو به ایران پایان یابد که با توجه به مشکلات سیاسی، این همکاری در سال 1388 خاتمه یافت و بار دیگر پراید در چرخه خودروهای ایرانی باقی ماند.
پراید در طول حضور خود در ایران و به دلیل قیمت پایین، علیرغم تمامی مشکلات موجود محبوب ترین خودروی ایرانی بوده و این شرکت با استفاده از آن مدل های دیگری مانند تیبا، تیبا 2 و کوییک را تولید نموده است.
سایپا کوییک / نواده پراید در ایران
آخرین محصول شرکت سایپا که به نوعی نواده پراید به حساب می آید، مدل کوییک است. کوییک سایپا که بنا بر گفته این شرکت، یک خودروی مدرن(!)، لوکس (!) و قابل رقابت با نمونه های مشابه خارجی(؟) است، را می توان به گونه‌ای، آخرین نسخه از سیر تحولات پراید در ایران دانست که در سال 1396 معرفی و در سال 1397 به بازار عرضه شد.
کوییک که از لحاظ ساختار شباهت های بسیاری با مدل های مختلف تیبا (که خود آن نیز بر اساس پراید اولیه ساخته شده) از لحاظ امکانات نمونه تکمیل شده تری بوده و با استفاده از تجهیزاتی مانند صفحه نمایش 7 اینچی لمسی، کروز کنترل، سیستم ارتباط گوشی های تلفن همراه به سیستم صوتی با استفاده از فناوری بلوتوث و … از لحاظ ظاهر، نمونه‌ای نسبتا مدرن و همگام با استانداردهای روز جهان به حساب می آید.
اما از لحاظ ایمنی به دلیل عدم انتشار نتایج کسب شده (البته اگر چنین تست هایی برای آن انجام شده باشد) توسط سازمان های معتبر بررسی ایمنی، این خودرو نیز توانایی قرار گرفتن در رده پراید (با توجه به سابقه سایپا) را خواهد داشت.
این خودرو در حال حاضر با قیمتی مابین 65 تا 100 میلیون تومان در مدلهای دنده‌ای و اتوماتیک به فروش رسیده و با توجه به قرار گرفتن ریال در صدر جدول بی ارزش ترین پول های جهان و میانگین درآمده کمتر از 2 میلیون تومان خانواده های ایرانی، عملا از دسترس بسیاری خارج خواهد بود.
مقایسه صنعت خودرو در ایران و کره جنوبی
اولین شرکت خودروسازی ایرانی ایران خودرو فعلی بود که در سال 1341 خورشیدی یا 1962 میلادی توسط برادران خیامی تاسیس و در سال 1967 میلادی اولین خودروی خود با نام پیکان را تحت برند ایران ناسیونال روانه بازار کرد. پس از چند سال شرکت های سیتروئن، رنو، فورد و بسیاری دیگر از کشورهای نیز با توجه به رشد صنعتی و افزایش طبقه متوسط در ایران، دست با تولید اتومبیل در ایران زده و این مساله تا جایی پیش رفت که اتومبیل فوق لوکسی مانند کادیلاک سویل (معادل فعلی کادیلاک CTS فعلی) نیز در فهرست خودروهای تولید ایران قرار گرفت.
پس از جنگ نیز ساخت خودروهایی مانند پژو 206 (پرفروش ترین خودروی اروپا در سال های 2001 تا 2003)، سیتروئن زانتیا (Xantia)، دوو سی‌یلو و ماتیز، پژو 405 و فولکس واگن گل (VW Gol) صنعت خودروی ایران را نزدیک با سایر کشورهای آسیایی اما در حدو مونتاژ نگاه داشت.
اما صنعت خودروسازی کره که اولین بار در سالهای انتهایی دهه 1960 میلادی/انتهای دهه 1340 شمسی به طور جدی آغاز به کار کرد، به دلیل بهره گیری از تکنولوژی های روز و مدرن و تنها در کمتر از 3 دهه، با برندهایی مانند کیا، هیوندای (Hyundai) و به تازگی جنسیس (Genesis) به ششمین تولیدکننده بزرگ و معتبر صنعت خودروسازی جهان تبدیل شده است.
- بیشتر بخوانید: بهترین کشورهای جهان برای مهاجرت
سخن آخر
مرور تاریخچه پراید در ایران و کره جنوبی و آمریکا تنها به این نکته اشاره داشته که با توجه به سیاست های غلط طی یک دهه گذشته و زمانی که خودروسازان کره ای با تولید نمونه هایی مانند هیوندای آزرا 2019 و اپتیما 2019 و کیا استینگر در رده بهترین تولیدکنندگان اتومبیل جهان قرار گرفته اند، صنعت خودرو در ایران در حد مونتاژ خودروهای از رده خارج دهه های گذشته جهان باقی مانده است. مقایسه بین نسل های جدید این خودرو در ایران ، کره جنوبی و آمریکا گواهی بر این مدعاست…
مقایسه نسل های مختلف پراید در ایران و جهان
| سایپا 111 | سایپا کوییک پلاس | فورد فیستا هاچ بک | کیا ریو هاچ بک | |
| طول | 3673 میلی‌متر | 3989 میلی‌متر | 4066 میلی‌متر | 4065 میلی‌متر |
| عرض | 1605 میلی‌متر | 1688 میلی‌متر | 1722 میلی‌متر | 1725 میلی‌متر |
| ارتفاع | 1455 میلی‌متر | 1524 میلی‌متر | 1453 میلی‌متر | 1450 میلی‌متر |
| فاصله دو محور | 2345 میلی‌متر | 2412 میلی‌متر | 2450 میلی‌متر | 2580 میلی‌متر |
| حجم موتور | 1.3 لیتری | 1.5 لیتر | 1.6 لیتر | 1.0 لیتر |
| تعداد سیلندر | 4 خطی | 4 خطی | 4 خطی توربو | 3 خطی توربو |
| تعداد سوپاپ | 8 | 8 | 16 | 12 |
| گیربکس | 5 دستی | اتوماتیک CVT | 6 دستی | 5 دستی |
| قدرت (اسب بخار) | 71 | 87 | 197 | 120 |
| گشتاور (نیوتون متر) | 108 | 128 | 274 | 172 |
| حداکثر سرعت | 150 | 150 | 209 | 189 |
| شتاب اولیه | 15 ثانیه | 14 ثانیه | 6.5 ثانیه | 9.3 ثانیه |
| مصرف سوخت | 7 لیتر | 7.2 لیتر | 8.4 لیتر | 5.4 لیتر |
| قیمت در بازارهای جهانی | – | – | 23.000 دلار | 19.500 دلار |
| قیمت در ایران | 50 میلیون تومان | 96 میلیون تومان | – | – |
گالری تصاویر تاریخچه پراید در ایران
منابع: Kia Motors/Ford/Saipa
