اتاق بازرگانی در گزارشی به بررسی رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته که بر اساس آن رشد اقتصادی ایران نسبت به میانگین این شاخص در پنج کشور اول کمتر بوده است.
طی گزارشی از اتاق بازرگانی تهران ضمن بررسی شاخص رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا (منطقه منا) در سال 2022 چشم‌انداز این شاخص در سال 2023 نیز منتشر شده است. مسلماً نکته ناراحت‌کننده در این شاخص قرارگیری ایران در بین 18 کشور مورد مطالعه، در رتبه یازدهم و پایین‌تر از نوار غزه، الجزایر و جیبوتی بوده است.
در این فهرست عربستان سعودی با رشد 8.7 درصدی بیشترین میزان رشد اقتصادی در منطقه را به ثبت رسانده است. همچنین عراق و کویت با رشد 7.9 درصدی مشترکاً در رده دوم و مصر و امارات متحده عربی با رشد 6.6 درصد در رتبه‌های بعدی دیده می‌شوند. رشد اقتصادی ایران هم در همین بازه زمانی (سال 1401) چیزی بالغ بر 2.7 درصد تخمین زده شده است.
بنابراین براساس این محاسبات در میان رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، کشور ایران در سال گذشته میلادی رشد اقتصادی به میزان 4.8 درصد کمتر از میانگین این شاخص در پنج کشور اول یعنی عربستان، عراق، کویت، مصر و امارات را داشته است.
همچنین پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که رشد اقتصادی کشور در سال 1402 با افت 0.7 درصدی برابر به دو درصد خواهد رسید که همین امر تداوم رشد کمتر از متوسط بلندمدت ایران را در سال‌های اخیر نشان می‌دهد. همچنین طبق پیش‌بینی‌ها کشور جیبوتی با ثبت رشد اقتصادی 4.4 درصدی رکورددار این شاخص در میان 18 کشور منطقه منا در سال 2023 خواهد بود.
بیشتر بخوانید: افزایش دوبرابری یارانه نان توسط وزیر اقتصاد تایید شد ؛ فرآیند تخصیص نان به نانوایان تغییر کرد
علت رشد کم اقتصادی ایران در میان رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه چیست؟
درهمین‌راستا، «فرشید شکرخدایی»، عضو هیئت مدیره فدراسیون صنعت نفت، در مورد علل قرارگیری ایران در این جایگاه شاخص رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه بیان داشت: «ریشه بروز ثبت چنین آمار کاهشی در رشد اقتصادی ایران در وهله اول به تداوم و تشدید تحریم‌ها بازمی‌گردد. این در حالی است که همچنان بسیاری از افراطی‌ها در داخل معتقدند تحریم‌ها اثری بر مردم ندارد.»
وی در ادامه اضافه کرد: «ایران به واسطه تحریم‌ها مجبور است نفت خود را 20 درصد زیر قیمت نفت روسیه بفروشد و میلیون‌ها دلار هزینه واسطه‌گری برای دور زدن تحریم‌ها دهد. واسطه‌ها برای انجام کار‌های نقل و انتقال حداقل پنج تا 10 درصد حق‌الزحمه دریافت می‌کنند.»
شکرخدایی در ادامه افزود: «افراد زیادی هستند که هم‌صدا با کاسبان تحریم خواهان ادامه این روند برای کشور هستند. دریغ از آنکه نمی‌دانند تمدید تحریم‌ها علیه کشور در نهایت به مردم آسیب می‌زند.»
عضو هیئت مدیره فدراسیون صنعت نفت همچنین اظهار داشت: «رشد اقتصادی به این معناست که یک کشور چقدر نسبت به سال گذشته (با احتساب نرخ دلار ثابت در جهان) ارزش افزوده دارد. حال ارائه چنین آماری از رشد اقتصادی ایران یعنی کشور ما در سال گذشته تنها 2.7 درصد ارزش افزوده داشته است. این رقم به هیچ عنوان خوب نیست و باید چاره‌ای برای وضعیت موجود اندیشید.»
او در مورد هزینه صادرات نفت ایران بیان کرد: «با این حساب برآورد می‌شود حدود 30 درصد هزینه باید پرداخت شود تا نفت ایران مسیر تحریم‌ها را دور بزند و به فروش برسد. بر این اساس به نظر می‌رسد عملا درآمدی به کشور نمی‌رسد و هرآنچه پرداخت می‌شود همان ابتدا بین واسطه‌ها توزیع می‌شود.»
نقش نفت در رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه
شکرخدایی همچنین افزود: «فارغ از تحریم‌ها عوامل دیگری در شکل‌گیری چنین آماری دخیل است. نبود سرمایه‌گذاری در میادین نفتی از جمله آن به حساب می‌آید. پس از پایان دولت هشتم در واقع سرمایه‌گذاری تاثیرگذاری در میادین نفتی ایران انجام نشده است.»
وی گفت: «به این ترتیب تجهیزات کافی برای افزایش ظرفیت تولید نفت وجود ندارد. توانایی اداره پروژه‌های جدیدی و درآمدزایی هم که به ایران پیشنهاد می‌شود به واسطه نبود امکانات در حاشیه می‌رود.»
شکرخدایی همچنین در مورد میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای توسعه میادین نفتی کشور گفت: «در حال حاضر برای توسعه میادین نفتی 150 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری لازم است. در حالی که اصلا چنین پولی در کشور وجود ندارد؛ بنابراین فعالیت‌های پالایشگاهی و اکتشافاتی متوقف می‌شوند.»
وی در مورد وضعیت میادین مشترک نفت و گار کشور نیز اعلام داشت: «مصداق بارز این موضوع را می‌توان در میادین مشترک نفتی ایران با دیگر کشور‌ها مشاهده کرد. در حالی که کشورهای شریک با ایران از این میادین مشترک نهایت بهره را می‌برند، ایران کاری از دستش برنمی‌آید و صرفا مشاهده‌کننده است.»
شکرخدایی در پایان خاطرنشان کرد: «کشوری همچون عربستان با دنبال کردن سیاست تنوع بخشی به درآمد‌های خود در مسیر پیشرفت حرکت می‌کند. این کشور پس از حمله موشک‌های یمنی به آرامکو چنین روندی را در پیش گرفت و در حال حاضر تنها 12 درصد از درآمدهایش وابسته به نفت است. در حالی که این رقم در گذشته حدود 90 درصد بوده است.»
بیشتر بخوانید:
- افزایش نرخ کرایه تاکسی، اتوبوس و مترو تهران تصویب شد
- عدم تخصیص یارانه به خریداران ارز ؛ تصمیم دولت برای تامین منابع!؟
- موافقت مجلس با تخصیص کالابرگ الکترونیکی به اقشار کم درآمد بدون کسر از یارانه
دیدگاه شما در خصوص رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و به خصوص وضعیت ایران چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان بگذارید.
