نتیجه‌ی مطالعات اولیه نشان می‌دهند که سلول‌های ایمنی تولیدشده در طی عفونت شدید کووید 19 ممکن است باعث کوچک‌شدن تومورهای سرطانی شوند. این مکانیسم غیرمنتظره می‌تواند روش جدیدی برای درمان سرطان‌های پیشرفته و مقاوم به درمان باشد.
مطالعات روی موش‌ها نشان داده که سلول‌های ایمنی تولیدشده در حین ابتلا به عفونت شدید کووید 19 می‌توانند تومورهای سرطانی را کوچک کنند. این تحقیق که جمعه‌ی گذشته در مجله تحقیقات بالینی jci منتشر شده، نشان می‌دهد اطلاعات ژنتیکی ویروسی که منجر به کووید 19 می‌شود، سیستم ایمنی را تحریک می‌کند تا سلول‌های ویژه‌ای با خواص ضدسرطانی تولید کند. این سلول‌های ایمنی، نوعی گلبول سفید به نام مونوسیت هستند که توانستند چندین نوع سرطان را در موش‌ها کوچک کنند.
نقش غیرمنتظره مونوسیت‌ها در مبارزه با سرطان
دکتر آنکیت بهارت، نویسنده ارشد این مطالعه و رئیس بخش جراحی قفسه سینه در مرکز پزشکی نورث‌وسترن در این‌باره توضیح داده که به طور معمول، مونوسیت‌ها با تجمع در محل تومور، توسط سلول‌های سرطانی به سلول‌هایی تبدیل می‌شوند که به گسترش تومور کمک می‌کنند. این مونوسیت‌ها مانند یک قلعه در اطراف سلول‌های سرطانی عمل کرده و از حمله سیستم ایمنی بدن به آن‌ها جلوگیری می‌کنند.
تحقیقات گذشته نشان داده‌اند که شرایط التهابی خاصی مانند کووید 19 می‌توانند باعث تغییر خواص مونوسیت‌ها شوند. دکتر کریستوفر اوهل، متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه ویک فارست می‌گوید که این مونوسیت‌های تغییریافته به طور خاص برای مبارزه با ویروس آموزش می‌بینند و پاسخ ایمنی موثرتری ایجاد می‌کنند.
مشاهده اثر عفونت شدید کووید 19 روی بیماران سرطانی
بهارت و همکارانش متوجه شدند که اندازه تومور در برخی بیماران مبتلا به کووید 19 شدید و سرطان، کوچکتر شده است. آن‌ها با بررسی نمونه‌های خونی این بیماران دریافتند که مونوسیت‌های تولیدشده پس از عفونت شدید، گیرنده‌ای خاص دارند که به توالی خاصی از RNA ویروس کووید 19 متصل می‌شود.
بهارت این ارتباط را به قفل و کلید تشبیه کرد: «اگر مونوسیت یک قفل باشد، RNA ویروس کووید کلید آن است که کاملا به آن می‌خورد.»
آزمایش روی موش‌ها
محققان همچنین این مکانیسم را روی موش‌های دارای تومورهای سرطانی مرحله ۴ آزمایش کردند. موش‌ها دارویی دریافت کردند که مونوسیت‌ها را به گونه‌ای تحریک می‌کرد که پاسخ ایمنی مشابه عفونت کووید 19 را ایجاد کنند. این کار باعث کوچک‌شدن تومورهای پوست، ریه، پستان و روده بزرگ شد.
این بررسی‌ها نشان داد که مونوسیت‌های تغییریافته نه‌تنها به سلول‌های «دوست‌دار سرطان» تبدیل نمی‌شوند، بلکه قادر به مهاجرت به محل تومور نیز هستند؛ کاری که بیشتر سلول‌های ایمنی نمی‌توانند انجام بدهند. این سلول‌ها با فعال‌کردن سلول‌های قاتل طبیعی (Natural Killer)، حمله به سلول‌های سرطانی را آغاز کرده و باعث کوچک‌شدن تومور می‌شوند.
بهارت معتقد است که این مکانیسم می‌تواند در انسان‌ها و برای انواع دیگر سرطان نیز موثر باشد، زیرا یک مسیر اصلی گسترش سرطان‌ها را مختل می‌کند.
آینده درمان سرطان با الهام از کووید 19
واکسن‌های فعلی کووید 19 نمی‌توانند این مکانیسم را فعال کنند زیرا از همان توالی RNA ویروس استفاده نمی‌کنند. اما بهارت می‌گوید که در آینده می‌توان داروها و واکسن‌هایی را طراحی کرد که مونوسیت‌های ضدسرطانی تولید کنند.
این روش می‌تواند یک راه‌حل جدید برای درمان سرطان‌های پیشرفته باشد که به درمان‌هایی مانند ایمونوتراپی پاسخ نمی‌دهند. اگرچه ایمونوتراپی در ۲۰ تا ۴۰ درصد موارد موثر است، اما ممکن است به دلیل کمبود سلول‌های T عملکردی، شکست بخورد. دکتر ییبین کانگ، استاد زیست‌شناسی مولکولی دانشگاه پرینستون، این مطالعه را امیدبخش توصیف کرده و گفته است که این روش بدون وابستگی به سلول‌های T، می‌تواند به طور انتخابی تومورها را نابود کند.
با این حال، هنوز باید آزمایش‌های بالینی زیادی برای تایید اثرات این مکانیسم روی انسان انجام شود.
