قیمت جدید خودرو تا پایان بهمن اعلام خواهد شد. اما نکته اینجاست که دستورالعمل شورای رقابت درباره قیمت خودرو تاکنون با موافقت و مخالفت بسیاری از کارشناسان مواجه شده است.
شورای رقابت از نهایی شدن قیمت جدید خودرو تا پایان بهمن خبر داد. پیش‌تر نیز در خبری عنوان کردیم که شورای رقابت دستورالعملی شامل 9 بند برای عرضه و قیمت خودرو منتشر کرده است که این دستورالعمل مخالفین و موافقین زیادی تا الان داشته است. موضوع دیگری که در این‌بین توجه افراد را برمی‌انگیزد، احتمال پرچیده شدن قرعه‌کشی خودرو است.
بیشتر بخوانید: عرضه 30 هزار خودرو تا پایان سال توسط ایرانخودرو در بورس کالا!
قیمت جدید خودرو تا پایان بهمن اعلام می‌شود
دستورالعمل جدید شورای رقابت در حالی ابلاغ شده است که در کنار موافقان و مخالفانی که دارد با ابهاماتی نیز همراه شده است. از جمله این ابهامات، چگونگی و نحوه تعیین قیمت‌های جدید، زمان اعلام، چرایی دخالت این شورا در سازوکار بخش خصوصی و خودروهای وارداتی و ادامه عرضه خودرو در بورس کالاست.
نکته قابل توجه این است که شورای رقابت در دور جدید فعالیت خود سرکوب قیمت‌ها را دلیل زیان انباشته خودروسازان می‌داند. در این زمینه نائب رئیس، محمود دودانگه، در گفتگویی با پایگاه خبری اسب بخار با اشاره به این که مبنای قیمت گذاری خودروها، قیمت تمام شده و مقایسه با خودروهای مشابه کشورهای خارجی است بر عرضه این خودروها از طریق سامانه یکپارچه تأکید می‌کند و میگوید: «قیمت‌های جدید تا پایان بهمن ماه جاری نهایی خواهد شد.»
البته در این دستورالعمل نکات مبهم دیگری نیز وجود دارد که در گفتگویی کوتاه با نایب رییس شورای رقابت به آن پرداخته شده است:
در دستورالعمل جدید شواری رقابت اعلام شده است که قیمت‌گذاری خودروها در مقایسه با سه هم‌کلاس خارجی انجام خواهد شد. مبنای محاسبه کدام بازارها هستند؟
برای این‌که این ترازیابی یا بنچ‌مارکتینگ انجام بگیرد، چند مؤسسه و نهاد معتبر داخلی هستند که می‌توانند براساس شاخص‌هایی که تعیین می‌شود این انتخاب را انجام دهند. براساس این شاخص ها مشخص می شود چه خودروهایی می‌توانند مبنای تعیین و ارزیابی قیمت باشند. اگر لازم باشد، از نهادها و مؤسسات معتبر خارجی هم در این زمینه استفاده می‌شود، یعنی کار کاملاً در یک منطق و چارچوب شفاف انجام می شودکه کاملا قابلیت پایش داشته باشد.
قیمت فروش کارخانه تولیدی ملاک است و کاری به تعرفه ندارد، یعنی فهرست قیمت (pric list) کارخانه سازنده خارجی است و هیچ تعرفه و هزینه دیگری روی آن اضافه نخواهد شد.
بیشتر بخوانید: نخستین تعمیرگاه خودرو مخصوص بانوان راه‌اندازی شد
آیا این موضوع محصولات داخل و تولید مونتاژی هم شامل می‌شود؟
چه محصولات مونتاژی و چه محصولات تولید داخل، این‌ها یک قیمت تمام‌شده‌ای دارند و با توجه به ساختار هزینه هایشان نیز قیمت تمام‌شده‌ای دارند. در واقع، براساس مدلی که سازمان حمایت معمولاً محاسبه می‌کند، این قیمت‌ها محاسبه خواهد شد، پس از آن، قیمت محصول مشابه خارجی هم استخراج و با هم مقایسه می‌شوند. اگر قیمت محصول داخلی پایین‌تر از میانگین آن چند تا محصول خارجی مشابه باشد، یعنی محصول داخلی رقابت‌پذیر است. اگر بالاتر باشد، یعنی رقابت‌پذیر نیست و براساس آن مبنای قیمتی تعدیل یا اصلاح می‌شود. اگر قیمت محصول داخلی رقابت پذیر نباشد، برای این‌که اصلاحات لازم در ساختار هزینه‌ها انجام شود فرصت داده می‌شود.
عرضه خودرو در بورس کالا چگونه خواهد شد؟ شورای عالی بورس معتقد است ادامه خواهد یافت و توقف آن مغایر با قانون است؟
در ساختار دستورالعمل مصوب شورای رقابت پیش‌بینی شده است که خودروسازها یا از طریق سامانه یکپارچه بتوانند محصولات خودشان را عرضه کنند. در مورد عرضه خودرو در قالب سایر روش‌ها در دستورالعمل ابلاغی هنوز پیش‌بینی مشخصی وجود ندارد. مگر این‌که کار با یک مکانیزم مشخص جلو برود تا یک سقف و کف مشخص تعیین شود که براساس آن، هم حقوق مصرف‌کننده رعایت شود و هم تولیدکننده بتواند آن حداقل‌ها را به لحاظ هزینه دریافت کند.
یعنی به طور واضح جایی برای بورس کالا وجود نخواهد داشت؟
اکنون در این دستورالعملی که مصوب شوراست، سامانه یکپارچه پیش بینی شده است.
یکی از دلایل ورود شواری رقابت انحصار عنوان شده است، این در حالی است که همچنان در شرایط تحریم قرار داریم. بخش عمده‌ای از انباشت تقاضا که منجر به وضعیت فعلی شده است هم به این مسئله مرتبط می‌شود. با چه استدلال و عواملی شورای رقابت تشخیص داده است که انحصار در بازار وجود دارد؟
تشخیص انحصار مبانی و مدل‌های اقتصادی خاص خود را دارد. وقتی محاسبه می‌شود، عدد و رقم دارد که اگر از یک عددی بالاتر باشد، تمرکز وجود دارد. برای محاسبه شاخص تمرکز CR4 یا CR2 وجود دارد. همه این شاخص ها مؤید این است که در بازار خودروی ایران تمرکز شدید وجود دارد. در این شرایط، اساساً شورای رقابت طبق قانون وظیفه دارد و موظف است طبق بند ۵ ماده ۵۸ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی ورود و دستورالعمل تدوین کند.
به‌طور مشخص شورای رقابت برای شکستن چه راهکاری دارد؟
موضوع مهم این است که اولاً خودروسازان نباید از بابت تولیدی که انجام می‌دهند زیان کنند. نه‌تنها نباید زیان کنند، بلکه باید سود کنند. وقتی خودروساز سود کند، می‌تواند تولید را بیش تر کند، می‌تواند سرمایه‌گذاری کند، می‌تواند محصولات جدید ارائه کند. بنابراین اولین موضوع تقویت طرف عرضه یا تولیدکنندگان هستند؛ در چارچوب همین دستورالعمل و سیاست‌هایی که دنبال می‌شود. طرف عرضه که خودروسازان هستند تقویت خواهد شد، بنابراین اولین کار، واقعی‌شدن قیمت‌هاست. اکنون قیمت محصولات تولیدی خودروسازان با قیمت واقعی عرضه نمی‌شود.
منظور از قیمت واقعی چیست، چون خودروسازان معتقدند اکنون قیمت پایین است. آیا قرار است قیمت کارخانه با افزایش همراه شود؟
شورای رقابت اعتقاد دارد بخش عمده‌ای از زیان انباشته‌ای که خودروسازان دارند، به دلیل سرکوب قیمتی است که در طول سال‌های گذشته اتفاق افتاده است. قیمت‌ها باید واقعی باشد، یعنی خودروسازان متناسب با قیمت های جدید محصولات خود را عرضه خواهند کرد، در این صورت، هم تولیدکنندگان تقویت می‌شوند، هم مصرف کننده غیر واقعی با توجه به قیمت های جدید برای این که بیایند و از فضای رانتی استفاده کنند انگیزه ای پیدا نمی کنند.
منظور از قیمت واقعی افزایش قیمت، متناسب با تورم خواهد بود؟
بله، متناسب با ساختار هزینه‌ای هر کدام از خودروها و بر مبنای مدل قیمت تمام شده محاسبات انجام می‌شود. در واقع، این مدل همان مدل مبنای سازمان حمایت است که هزینه تمام‌شده است که به آن کاست پلاس (cost plus) می‌گویند.
یعنی سازمان حمایت قیمت را تعیین می‌کند؟
خیر، از ظرفیت سازمان حمایت استفاده خواهد شد، اما در نهایت، خود شورای رقابت است که این قیمت‌ها را تأیید می‌کند.
شورای رقابت، خودروسازان بخش خصوصی و خودروهای وارداتی را مشمول دستورالعمل جدید خود دانسته است؟
تشخیص شورای رقابت این است که بازار خودروی سواری انحصاری است. بنابراین همه بنگاه‌هایی که خودروی سواری تولید می‌کنند، مشمول همین دستورالعملی که مصوب شوراست هستند.
اگر مثلاً سال آینده تشخیص داده شود که انحصار از بین رفته است، این قوانین ملغی خواهد شد؟
دقیقاً، در همین دستورالعمل پیش‌بینی شده است. بازار خودرو به صورت مرتب پایش می‌شود و هر موقع لازم باشد، تعدیلات و اصلاحات لازم در این دستورالعمل انجام می‌شود.
بخش خصوصی نسبت به شبه‌دولتی یا خودروسازان بزرگ وابستگی ارزی بیش تری دارند. با توجه به نوسان‌های ارزی، آن‌ها به سرعت قیمت‌ها مدیریت می‌کردند. این افزایش نرخ ارز را شورای رقابت چگونه می‌خواهد در بخش خصوصی مدیریت کند تا از زیان آن‌ها جلوگیری کند؟
یکی از ویژگی‌های خیلی خوبی که در همین چارچوب و در همین دستورالعمل پیش‌بینی شده، این است که تغییرات نرخ ارز و سایر متغیرهای مؤثر در قیمت تمام‌شده به سرعت بتواند اعمال شود و خودروسازان دچار زیان نشوند. البته این برای مرحله آغازین و مرحله ابتدایی است. در ادامه که خودروهای مشابه خارجی تعیین و قیمت معادل‌سازی و ارزیابی شد، آن موقع اگر خودرویی رقابت‌پذیر باشد، قابلیت تعدیل قیمت را خواهد داشت و اگر قیمتش رقابتی نباشد، طبیعتاً حتا اگر هزینه‌هایش هم بالا باشد، شورای رقابت نمی‌پذیرد.
قرعه‌گشی چه زمانی برچیده می‌شود؟
فرض این دستورالعمل این است که اگر تقاضا واقعی باشد با همین شروطی که مشخص شده و عرضه هم به‌طور مکفی و در حجم مناسب انجام شود بازار به تعادل خواهد رسید و جز در موارد خاص نیازی به استفاده از روش‌های دیگر وجود نخواهد داشت و در نهایت، خودروسازان خودشان می‌توانند در قالب سامانه یکپارچه و یا سامانه‌های خودشان و یا روش‌های مورد نظر خود با نظارت شورای رقابت خودرو را عرضه کنند و مصرف‌کنندگان هم به راحتی بتوانند خودرو را بخرند.
قیمت‌های جدید چه زمانی ایجاد می شود؟
در هفته جاری، جلسات کارگروه خودو در شورای رقابت برگزار می شود و در مورد این موضوعات، موضوع مرتبط با قیمت و مکانیزم عرضه و سامانه یکپارچه جمع‌بندی می‌کنیم.
یعنی می‌شود گفت اواخر بهمن قیمت‌های جدید اعمال می‌شود؟
ما امیدواریم زودتر انجام شود.
یعنی تا پایان بهمن نهایی می‌شود؟
بله.
بیشتر بخوانید:
- مشخصات زوتی T300 پارس خودرو فاش شد [+تصاویر و قیمت]
- شرایط جدید خرید خودرو در بورس کالا برای روزهای 24 و 25 بهمن اعلام شد
- طرح واردات خودروهای کارکرده در مجلس تصویب شد
- رئیسی: فروش خودرو باید کاملا در چارچوب دستورالعمل فروش خودرو دولت انجام شود
دیدگاه شما درخصوص قیمت جدید خودرو تا پایان بهمن چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان بگذارید.
