کهکشان راه شیری احتمالا مرده محسوب می شود اما همچنان به کار خود ادامه می دهد.
این احتمال وجود دارد که آندرومدا، همسایه ی کهکشانی ما چند میلیارد سال پیش از بین رفته باشد اما اخیرا علائم ظاهری مرگ را نشان می دهد. به نظر می رسد که کهکشان ها از دو روش متفاوت که توسط دو فرآیند مختلف به وجود می آید، قادر به نابودی هستند؛ نابودی کهکشان ها به این معناست که آنها قادر به تبدیل گاز به ستاره های جدید نیستند. این فرآیند در کهکشان هایی مثل کهکشان راه شیری و آندرومدا با سرعت بسیار کمی در طول میلیارد ها سال انجام می شود.
چگونگی و چرایی فرو نشاندن یا خاموش کردن ستاره ها توسط کهکشان ها و تغییر مورفولوژی یا شکل آنها، یکی از پرسش های بزرگ در فیزیک اخترشناسی فراکهکشانی محسوب می شود. ما در حال حاضر تنها در آستانه ی کشف این اتفاق هستیم؛ و بخشی از این را مدیون “شهروندان دانشمندان” هستیم که میلیون ها تصویر کهکشانی را برای پی بردن به آنچه که در حال وقوع است، طبقه بندی کرده اند.
کهکشان ها با به وجود آوردن ستاره های جدید رشد می کنند
کهکشان ها سیستم های پویایی هستند که به طور مداوم به متراکم کردن گاز ها می پردازند و برخی از آنها را به ستاره تبدیل می کنند. کهکشان ها هم مانند انسان ها به غذا احتیاج دارند. غذای کهکشان ها در واقع گاز هیدروژنی تازه است که از شبکه های کیهانی تامین می شود، رشته ها و هاله های ماده ی تاریکی که بزرگترین سازه های هستی را تشکیل می دهند. با خنک شدن این گاز ها و افتادن آنها در هاله های ماده ی تاریک، به دیسکی تبدیل می شوند که با خنک شدن بیشتر در نهایت به یک ستاره تبدیل می شوند.
با افزایش سن و مرگ ستاره ها، برخی از این گازها از طریق باد برخواسته از ستاره یا ابر نو اختران، به کهکشان بازگردانده می شوند. در ادامه ی از بین رفتن ستاره ها و انفجارهای ناشی از آن، گازهای اطراف آن داغ می شوند که روند خنک شدن را کاهش می دهد. این روند شرایطی را به وجود می آورد که ستاره شناسان آن را “بازخورد” می نامند: شکل گیری ستاره ها در کهکشان یک روند خود تنظیم است. گرمایش ناشی از انفجار ستاره های مرده به این معنی ست که گازها قادر به خنک شدن نیستند و در نهایت تولد ستاره های جدید را متوقف می کند.
بسیاری از کهکشان های ستاره ای مانند کهکشان راه شیری، حالت دیسکی یا مارپیچی دارند. اما نوع دیگری از کهکشان با ظاهری کاملا متفاوت وجود دارند که ستاره شناسان آنها را مورفولوژی می خوانند. این کهکشان های بیضوی عظیم شبیه به کره هایی هستند که از دو قطب کشیده شده اند (چیزی شبیه به توپ فوتبال راگبی). این کهکشان ها چندان فعال نیستند، به بیان دیگر منابع گاز هیدروژن در این کهکشان ها به انتها رسیده و تولد ستاره ای جدید صورت نمی گیرد. ستاره های آنها در مدارهای بی نظم تری حرکت می کنند و همین موضوع دلیل شکل دایره ای و حجیم آنها است. این کهکشان های بیضوی به دو دلیل عمده متفاوت هستند: تولد یا شکل گیری ستاره در آنها انجام نمی گیرد و شکل آنها کاملا متفاوت است. احتمالا اتفاق بزرگ و چشمگیری موجب این تغییرات عمیق در آنها شده است، اما چه چیز؟
آبی یعنی جوان و قرمز یعنی پیر
کهکشان ها به دو دسته تقسیم می شوند، کهکشان های مارپیچی که قادر به تشکیل ستاره های جوان هستند، نور آبی مشتعل دارند؛ و کهکشان های دیگر، ساکنان بیضوی هستند که نور گرم و قرمز رنگی دارند. این نتایج برگرفته از بررسی های اویل قرن بیستم هستند. اما با بررسی های جدید صورت گرفته و رکورد های ثبت شده از صدها و هزاران کهکشان که توسط پیمایش دیجیتالی آسمان اسلون SDSS انجام شد، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که اجرام موجود را نمی توان تنها در این دو گروه مشخص دسته بندی کرد.
تعداد قابل توجهی از قرمزها ی ساکن در کهکشان ها اصلا بیضوی نیستند، بلکه شکل دیسکی کاملا با ثباتی دارند. این کهکشان ها به گونه ای کاملا نا مشخص و بدون تغییر شکل سازه ی خود، به تشکیل ستاره پرداختند. و به طور همزمان، کهکشان های آبی رنگ بیضوی پویا نیستند. ساختار این کهکشان ها شبیه به بیضوی های اصطلاحا “قرمز و مرده” بود، اما ستاره های آنها به رنگ آبی می درخشند، این بدین معناست که شکل گیری ستاره هنوز در حال انجام است. اما این دو نوع شگفت انگیز (مارپیچ های قرمز رنگ و بیضوی های آبی رنگ) چگونه در ذهنیت تکامل کهکشان می گنجند؟
زندگی ناخواسته در دره ی سبز
تقاطع تکامل کهکشان ها، منطقه ایست که آن را دره ی سبز می نامند. این شاید خوش منظره و زیبا به نظر برسد اما منطقه به جمعیت بین کهکشان های آبی تشکیل دهنده ی ستاره (ابر آبی) و کهکشان های در حال تحول قرمز رنگ (توالی قرمز)، می پردازد. کهکشان هایی با رنگ سبز یا رنگ های متوسط، احتمالا کهکشان هایی هستند که روند تشکیل ستاره در آنها رو به کاهش است (البته هنوز تعدادی ستاره در آنها تشکیل می شود)، این بدان معناست که روند تشکیل ستاره به تازگی متوقف شده است؛ البته منظور از تازه، چندین میلیون سال پیش است.
تصور کنید یک کهکشان مارپیچی مثل کهکشان راه شیری، گازهای جریان یافته را به ستاره تبدیل می کند؛ اما اتفاقی رخ می دهد و موجب از بین رفتن منبع گاز تازه می شود. شاید این کهکشان به داخل خوشه ای عظیم از کهکشان ها افتاده است، جایی که گازهای داغ داخل خوشه، جریان گازهای تازه را قطع می کند. و یا اینکه، هاله ی ماده ی تاریک کهکشان تا اندازه ای رشد می کند که گازهای وارد شده را تا اندازه ای داغ می کند که نمی توانند در مدت زمان لازم خنک شوند. در هر صورت، کهکشان مارپیچی تا اندازه ی محدودی از گاز در مخازن خود برخوردار است.
از آنجاییکه این مخازن بسیار بزرگ هستند و تبدیل گاز به ستاره یک روند کند محسوب می شود، کهکشان مارپیچی ما می تواند تا مدت ها با تولد ستاره های جدید به حیات خود ادامه دهد، در حالیکه مدت زمان معمول برای تشکیل ستاره می تواند میلیارد ها سال به طول بیانجامد. این کندی در روند استفاده از مخازن گاز به این معناست که ممکن است ما زمانی متوجه شویم که کهکشان راه شیری در مرحله ی سقوط نهایی قرار دارد، لحظه ی حساس در واقع میلیارد ها سال پیش اتفاق افتاده است.
کهکشان آندرومدا، همسایه ی کهکشانی ما در دره ی سبز قرار دارد و کاهش روند آن میلیون ها سال پیش آغاز شده است. بنا بر آخرین تحقیقات انجام شده، این یک کهکشان زامبی یا مرده ی متحرک محسوب می شود، هنوز هم به تشکیل ستاره می پردازد، (البته با محاسبات ما که در مقایسه با یک کهکشان با روند عادی تشکیل ستاره). این بسیار چالش برانگیز است که ساکنان زمین که در کهکشان راه شیری حضور دارند، قادر به کشف خواص یکپارچه ی آن نیستند.
اطلاعات موجود در این باره بسیار محدودند و از عدم قطعیت برخوردارند، اما با این وجود به نظر می رسد که کهکشان راه شیری در لبه ی سقوط به دره ی سبز قرار دارد، احتمال اینکه کهکشان راه شیری میلیون ها سال پیش مرده باشد کاملا وجود دارد.
.
با عضویت در کانال رسمی تکرا در تلگرام از آخرین اخبار روز تکنولوژی مطلع باشید.
.
منبع: techinsider
