در اکتشافات غاری در سولاوسی اندونزی مجموعه منحصربهفردی از زیورآلات و آثار هنری ماقبل تاریخی به دست آمد که قدمتی برخی از آنها به 30 هزار قبل بازمی گردد. تصور میشود، این غار توسط برخی از اولین هنرمندان جهان مورد استفاده قرار میگرفته است. این یافتههای جدید، فرضیه فقر فرهنگی جوامع شکارچی دوره پلیستوسن (عصر یخبندان) ساکن جنوب شرق آسیا را به چالش میکشد.
این یافتههای جدید همچنین نشان میدهد، زندگی معنوی انسانها با سفر از آسیا به استرالیا و مواجه شدن با گونههای ناشناخته محیط جدید، دگرگون شده است. انسانهای مدرن حدود 50 هزار سال قبل، استرالیا را به استعمار خود درآوردهاند. برای این منظور، آنها میباید از قاره اوراسیا و از طریق جزایر والاسئا به استرالیا سفر میکردهاند. والاسئا مجموعهای جزایر مرجانی در شکاف اقیانوسی بین فلات قاره آسیا و استرالیا است.
باستان شناسان، مدتهاست در مورد زندگی فرهنگی نخستین هوموساپینس ها (انسانهای هوشمند) گمانهزنی میکنند، آنها بر این باورند که ورود اجداد ما از آفریقا به جزایر والاسئا، بخشی از تحول بزرگ گونه ما بوده است. برخی از محققان استدلال میکنند، فرهنگ انسان در دوره پلیستوسن با پراکنده شدن در اروپا و شرق آسیا، به سطح بالایی از پیچیدگی رسیده است و سپس با سفر انسانها به نواحی استوایی جنوب شرق آسیا و والاسئا از این پیچیدگی کاسته شده است. اما تحقیقات جدید والاسئا این دیدگاه را تا حد زیادی به چالش میکشد.
یافتههای جدید عصر یخبندان در سولاوسی
علاوه بر کشفیات جدید، کشفیات دیگری که پیشازاین در غار آهکی در سولاوسی، بزرگترین جزیره در والاسئا بهدستآمدهاند، در این مورد به محققان کمک بسیاری کردهاند.
این آثار باستانی متنوع بین 22 هزار تا 30 هزار سال قدمت دارند. در این غار، مهرههای دیسک مانندی یافت شده که از دندان خوک آهو، خوک بدوی که تنها در سولاوسی زندگی میکند، ساختهشدهاند. همچنین آویزی یافت شده که از استخوانهای انگشت کوسکوس خرسی ساخته شده است. کوسکوس خرسی، جانور بزرگی شبیه به ساریگ است که منحصر به سولاوسی است.
در بین یافتههای باستان شانسان همچنین، نمونههایی از ابزارهای سنگی با حکاکیهایی از صلیب، نقوش شبیه به برگ و دیگر طرحهای هندسی حضور داشتند. شواهد بیشتر از این فرهنگ نمادین هم در بقایای حکاکیها و سنگنگارههای درون غار وجود داشت. این آثار عبارتاند از نقوشی که با گِل اخری رنگآمیزی شدهاند.
همه این آثار تقریبا قدمتی مشابه نقوش غار اطراف تپههای آهکی دارند. کشف شواهدی از فعالیتهای نمادین درست درجایی که سنگهای هنری عصر یخبندان یافت شدهاند، بسیار غیرمعمول است. پیشازاین تحقیقات، محققان نمیدانستند، هنرمندان غار سولاوسی خود را با زیورآلات میآراستهاند.
هنر اولیه و زیورآلات والاسئا
در اکتشافات سال 2016 در غار تیمور لسته، صدفهای 42 هزارسالهای کشف شد که احتمالا به عنوان زیورآلات مورد استفاده قرار میگرفتهاند. در سال 2014 باستان شناسان گزارش دادند، هنر غار سولاوسی، یکی از کهنترین هنرهای جهان است.
در یک غار نقوشی از دست انسان یافت شده که حداقل 40 هزار سال قدمت دارد. به نظر میرسد، این هنرمندان باستانی با گذاشتن دستهای خود بر روی دیوار و سقف غار و پاشیدن رنگ به روی آن، گونهای از آثار استنسیل باستانی را به وجود آورده باشند. در موردی دیگر، نقوشی از یک خوک آهو در غار یافت شده که حداقل 35 هزار سال قدمت دارد.
این آثار با نقاشیهای دیدنی کرگدنها، ماموتها و حیوانات دیگر موجود در غارهای فرانسه و اسپانیا که مدتهاست تصور میشود، خاستگاه فرهنگ هنری مدرن است، قابلمقایسهاند.
حتی برخی محققان استدلال میکنند، حضور هنر 40 هزارساله در اندونزی بدان معنی است که هنر سنگی احتمالا پیش از اینکه گونه ما پای به اروپا بگذارد، در آفریقا شکلگرفته است. بنابراین، منشأ آسیایی برای هنر سنگی، قابل تصور است.
محققانی که نقاشیهای غار سولاوسی را قدمت گذاری کردهاند، میگویند، این امکان وجود دارد که هنر سنگی از آفریقا به آسیا و اروپا برده شده باشد. اکنون با توجه به شواهد جدیدی که در تیمور و سولاوسی یافت شده، به نظر میرسد، باور پیشین محققان مبنی بر اینکه انسانهای اولیه جزایر والاسئا از مردمان نواحی دیگر جهان بهخصوص اروپاییهای دوران سنگی، از پیشرفت فرهنگی کمتری برخوردار بودهاند؛ کاملا خطا بوده است.
جهان شگفت سولاوسی
با توجه به محیط منحصر به فرد والاسئا، نخستین انسان مدرنی که پای به این مجمعالجزایر گذاشته، با گونههای عجیب جانوری و گیاهی مواجه شده که تا پیش از این هرگز تصور نمیکرده، وجود داشته باشند. با توجه به تنگههای عمیق اقیانوسی اطراف والاسئا، امکان دسترسی به این ناحیه برای غیر پرندگان بسیار دشوار بوده است. درنتیجه این عدم دسترسی، در این جزایر پستانداران نسبتا کمی ساکن بودهاند. به این ترتیب، در نتیجه این انزوای تکاملی دودمان بومی در بسیاری از جزایر این مجمعالجزایر به وجود آمده است.
سولاوسی عجیبترین جزیره در بین این مجمعالجزایر است. اساسا همه پستانداران خشکی زی این جزیره، بهجز خفاشها، منحصر به خود جزیره هستند و در هیچ نقطه دیگری از جهان وجود ندارند. سولاوسی احتمالا مکانی بوده که انسانها برای نخستین بار با جانوران کیسهدار (کوسکوس خرسی) مواجه شدهاند. کشف این زیورآلات ساختهشده از استخوانها و دندانهای خوک آهو و کوسکوس خرسی که دو مورد از گونههای بومی منحصر به سولاوسی هستند؛ نشان میدهد، جهان نمادین تازهواردان با مشاهدات موجوداتی که پیش از این ندیده بودند، دگرگونشده است.
در حفاریهای گذشته، استخوانها و دندانهای هزاران حیوان کشف شده، اما بخش کوچکی از این کشفیات متعلق به خوک آهو بودهاند. تقریبا عدم حضور این جانور در رژیم غذایی ساکنان غار و همینطور نقوش این حیوانات در غار و استفاده از بخشیهایی از بدن آنها به عنوان زیورآلات نشان میدهد؛ این موجودات نادر و گریزپا، ارزش ویژه نمادینی در فرهنگ انسانهای عصر یخبندان داشتهاند.
شاید نخستین ساکنان سولاوسی ارتباط معنوی قوی با این پستانداران عجیب داشتهاند. این تعامل اجتماعی با گونه جدیدی که در والاسئا وجود داشته، به احتمال زیاد برای استعمار استرالیا ضروری بوده است. چراکه استرالیا دارای تجمع بی نظیری از گونههای بومی جانوری و گیاهی، ازجمله بسیاری از گونههای متعلق به دوره مگافونا است که اکنون منقرض شدهاند.
در واقع، عنصر روابط معنوی پیچیده انسان و حیوان که از مشخصههای فرهنگ بومی استرالیا است، میتواند ریشه در نخستین سفر انسانهای باستان از والاسئا و اولین تجاربشان از ملاقات با گونههای مرموز و عجیب این نواحی داشته باشد.
.
منبع: theguardian