راهنمای خرید تکراتو
otetmarket
همین حالا برای دوستان خود به اشتراک بگذارید: واتساپ | تلگرام |

سلول‌های مغز با بی‌خوابی خودخوری می‌کنند!

سلول‌های مغز با بی‌خوابی خودخوری می‌کنند!
دلیل خوابیدن ما چیزی فراتر از نیاز به بازیابی انرژی در طول هر 12 ساعت است. مغز ما در طول خواب وضعیت خود را برای دفع فرآورده­های جانبی سمی ناشی از فعالیت عصبی در طول روز تغییر می­دهد.

محققان دریافته­اند که کم­خوابی باعث می­شود مغز ما میزان قابل­توجهی از نورون­ها و اتصالات سیناپسی را از بین ببرد. اتفاقی که بعدا حتی با خوابیدن بیش­تر نیز قابل جبران نیست.

راهنمای خرید تکراتو

اکنون تیم تحقیقاتی به رهبری میشله بلسی عصب‌شناسی از دانشگاه پلی­تکنیک مارکه در ایتالیا، نحوه واکنش مغز پستانداران را در مواجهه با عادت­های کم­خوابی مورد بررسی قرار داده‌اند.آن‌ها متوجه تشابه عجیبی میان موش­هایی که به­خوبی استراحت کرده بودند و آن­هایی که بی­خواب بودند، یافتند.

نورون­های مغزی نیز مانند سایر سلول­های عصبی بدن، مستقیما توسط دو نوع سلول­ گلیال (که در اصل سلول­های پشتیبان هستند و اغلب به­عنوان «چسب عصبی» هم از آن­ها یاد می­شود) بازسازی می­شوند، سلول­های میکروگلیال و آستروسیت­ها. وظیفه­ی سلول­های میکروگلیال پاک‌سازی سلول­های مرده و پوشش دوباره­ی آن­ها در فرآیندی به نام فاگوسیتوز یا بیگانه‌خواری است. فاگوسیتوز که در زبان یونانی به معنای بلعیدن است، عملی است که طی آن میکروارگانیسم‌ها و یا سایر ذرات معلق خارجی سلولی بلعیده می‌شوند.

کار آستروسیت­ها هم پاک‌سازی سیناپس­های مغزیِ غیرضروری و اضافی برای بازسازی و شکل­دهی دوباره به شبکه­ی آن است. می­دانیم که این فرآیند در زمان خواب ما برای ترمیم پوشش عصبی و آسیب­های آن صورت می­گیرد. اما اکنون به نظر می­رسد که اتفاق مشابهی حتی در زمان بی­خوابی رخ می­دهد. اما این موضوع بیش­تر از آن­که اتفاق مثبتی باشد، باعث آسیب رساندن به خودِ مغز می­شود.

برای درک بهتر این مسئله کافی است مثالی بزنیم. مقایسه­ی این دو حالت مثل این قضیه است که در هنگام خواب کسی برای گردگیری منزلتان بیاید و در مقابل ، حالتی را تصور کنید (در بی­خوابی) که یک نفر لوازم ضروری شما مثل یخچال و تلویزیون و حیوان خانگی­تان را دور بیندازد.

بلسی می‌گوید: “ما برای اولین بار ثابت کردیم، در حالت بی­خوابی بخشی از سیناپس­ها به­طور کامل توسط آستروسیت­ها از بین می­روند.”

محققان در این آزمایش، موش­ها را به چهار گروه تقسیم کردند. گروه اول، موش­هایی که 6 تا 8 ساعت خوابیده بودند (استراحت کافی). گروه دیگر آن­هایی که به­صورت مقطعی از خواب بیدار می­شدند. گروه سوم، 8 ساعت اضافی بیدار نگه داشته شدند (بی­خوابی) و گروه آخر هم دسته­ای از موش‌ها بودند که پنج روز متوالی نخوابیده بودند (بی­خوابی مزمن).

محققان در این چهار گروه به بررسی و مقایسه­ی میزان فعالیت آستروسیت­ها پرداختند. در گروه اول، فعالیت آستروسیت­ها 5.7 درصد و در گروه دوم 7.3 درصد بود. در دو گروه بعدی، این میزان افزایش قابل­توجهی داشت. دانشمندان مشاهده کردند که در این دو گروه، آستروسیت­ها فعالیتی شبیه به آنـچه وظیفه­ی سلول­های میکروگلیال است انجام می­دهند و بخش­هایی از سیناپس­ها را می­بلعند، فرآیندی که فاگوسیتوز آستروسیتی نام دارد.

در موش­های بی­خواب، آستروسیت­ها در 8.4 درصد سیناپس­ها فعال بودند و در موش­هایی که بی­خوابی مزمن داشتند، این به میزان بالای 13.5 درصد می­رسید. به گفته بلسی، بیش­تر سیناپس­هایی که در دو گروه آخر (محروم از خواب) پاک‌سازی شدند، فرسوده­ترین و قدیمی­ترینِ آن­ها بوده­اند. بلسی آن­ها را به «قسمت­های مستعمل مبلمان» تشبیه می­کند و این اتفاق را احتمالا مثبت می­ داند.

اما گروه محققان با بررسی فعالیت سلول­های میکروگلیال به نتایج دیگری رسیدند. فعالیت این یاخته­ها در آن گروه از موش­ها که دچار بی­خوابی مزمن بودند، بسیار بیش­تر بوده است. این موضوع کمی نگران­کننده به نظر می­رسد. چراکه فعالیت مهارناشدنی و افسارگسیخته­ی سلول­های میکروگلیال ارتباط نزدیکی با بیماری­های مغزی نظیر آلزایمر و سایر اختلالات دارد.

محققان گزارش دادند: ”ما دریافته­ایم که فاگوسیتوز آستروسیتی پس از بی­خوابی مزمن و حاد و در عناصر پیش­سیناپسی سیناپس­های بزرگ اتفاق می­افتد، نه در خواب­های مقطعی و با وقفه. در این شکل از خواب، بیش­تر بازیافت و نگهداری سیناپس­های قدرتمند اما قدیمی­تر صورت می­پذیرد. در مقابل، تنها بی­خوابی مزمن فعالیت سلول­های میکروگلیال را افزایش می­دهد. با توجه به این قضیه، وقفه­های طولانی در خواب، فعالیت­های فاگوسیتوزی را به صورت چشمگیری بالا می­برد و می­تواند زمینه­ساز آسیب­های مغزی شود.“

سؤالات زیادی در این زمینه از جمله تأثیرات تکرار این فرآیند و یا بازگشت آسیب­ها در صورت بهبود خواب هنوز بی‌پاسخ ‌مانده‌اند، اما نکته ­ی قابل­ توجه آن است که تعداد مرگ­ومیر ناشی از آلزایمر از سال 1999، با رشد 50 درصدی مواجه بوده و شاید کاهش کیفیت خواب شبانه­ی ما در این قضیه بی‌تأثیر نبوده باشد.

.

منبع: sciencealert

 

راهنمای خرید تکراتو
ارسال برای دوستان در: واتساپ | تلگرام |






ارسال نظر