خروج آمریکا از توافقنامه پاریس حداقل می‌تواند، تا سال 2025 هرساله 1.4 گیگا تن دی‌اکسید کربن اضافی وارد جو کره زمین کند. تصمیم بحث‌برانگیز دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات‌متحده برای خروج این کشور از توافقنامه آب و هوایی پاریس، می‌تواند ضربه مهلکی به همکاری‌های بین‌المللی مقابله با تغییرات آب و هوایی وارد کند.
دونالد ترامپ در سخنرانی 1 ژوئن (11 خرداد) خود در باغ رز کاخ سفید، اعلام کرد:”ایالات‌متحده از توافقنامه آب و هوایی پاریس کنار می‌شد، اما مجددا وارد توافقنامه پاریس یا یک توافقنامه دیگر را شروع می‌کند که شرایط عادلانه‌تری برای ایالات‌متحده، اقتصاد، کارگران، مردم و مالیات‌دهندگان این کشور داشته باشد.”
بدون ایالات‌متحده، دیگر امضاکنندگان این توافقنامه، احتمالا همچنان به تعهدات خود پایند خواهند ماند. ولی احتمالا همکاری‌های بین‌المللی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای تا پیش از سال 2025، با دشواری همراه خواهد بود. چراکه ایالات‌متحده، اهمیت بسیاری برای شکل دادن آینده آب و هوایی جهان دارد.
به گفته مایکل وارا استاد حقوقی از دانشگاه استنفورد و از اعضای موسسه محیط زیست استنفورد وودز: “پیشبرد اهداف آب و هوایی بدون همکاری ایالات‌متحده آمریکا واقعا دشوار است. ما (ایالات‌متحده آمریکا) بیش یک شریک تجاری هستیم، ما به‌وضوح یکی از تولیدکنندگان عمده سوخت فسیلی هستیم. از این جهت، دیگر کشورها بدون همکاری ایالات‌متحده آمریکا، نمی‌توانند تأثیر به سزا و زیادی در این امر داشته باشند.”
اما عواقب این تصمیم دولت آمریکا کاملا مشخصا نیست. در ادامه پنج، تأثیر احتمالی تصمیم ژوئن 1 روی شرایط آب و هوایی و همچنین جایگاه جهانی ایالات‌متحده را بخوانید.
1. هیچ تضمینی برای گرم شدن کره زمین وجود ندارد
امضاکنندگان توافقنامه آب و هوایی پاریس، بر مجموعه‌ای از اهداف توافق کردند تا گرمایش زمین را در مقایسه با عصر ماقبل صنعتی زیر 3.6 درجه فارنهایت (2 درجه سانتی‌گراد) نگه دارند. همچنین با چشم داشت هدفی بلندپروازانه روند گرم شدن کره زمین را تا سال 2100، به کمتر از 2.7 درجه فارنهایت (1.5 درجه سانتی‌گراد) برسانند. هر کشور امضاکننده این توافقنامه متعهد شد، مجموعه اهداف داوطلبانه خود را برای کاهش تولید گازهای گلخانه بر عهده گیرد، البته هیچ قانون الزام‌آوری در مورد چگونگی متعهد ماندن به این توافقنامه در میان نبود.
در واقع، بر اساس گزارش موسسه Climate Interactive، تعهدات کشورهای امضاکننده هم‌اکنون به هدف کوتاه مدت 3.6 درجه فارنهایت که به احتمال زیاد منجر به گرم شدن زمین حدود 6 درجه فارنهایت (3.3 درجه سانتی‌گراد) تا سال2100 دست می‌یابد. این میزان کمتر از 7.6 درجه فارنهایت (4.2 درجه سانتی‌گراد) گرم شدن کره زمین نسبت به دمای عصر ماقبل صنعتی است.
دولت اوباما در زمان امضای توافقنامه پاریس متعهد شد، انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال 2025بین 26 درصد و 28 درصد سطح سال 2005 کاهش دهد. این توافقنامه تا پیش از سال 2020 رسما اجرا نمی‌شود، اما برای تحقق این اهداف، کشور ملزم به برداشتن گام‌های جدی مانند تعیین استانداردهایی برای تولید گازهای گلخانه‌ای خودرو، لوازم‌خانگی و نیروگاه تا قبل از سال 2020 خواهد بود. وارا می‌گوید: “ما کارهای زیادی برای انجام دادن داریم.”
رابرت استاوینس، مدیر برنامه اقتصاد محیط زیست دانشگاه هاروارد، می‌گوید، پیمان کیوتو در دهه 1990 که هرگز به تصویب ایالات متحد آمریکا نرسید، شامل کشورهای مسئول تنها 14 درصد از گازهای گلخانه‌ای جهانی بود. در مقابل توافقنامه پاریس، شامل 126 کشور است که مسئول 97 درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان هستند. این توافقنامه یک موفقیت بود.
استاوینس در ایمیلی به Live Science نوشت: “خروج از توافقنامه پاریس، ایالات‌متحده آمریکا را در کنار کشورهای نیکاراگوئه و سوریه قرار می‌دهد.”
توافقنامه آب و هوایی که در سال ۲۰۱۵ به تصویب ۱۹۵ کشور جهان در پاریس رسید، اما در این بین کشورهای نیکاراگوئه و سوریه از امضای توافقنامه سرباز زدند. استاوینس می‌گوید، ایالات‌متحده می‌تواند در توافقنامه پاریس بماند و به‌سادگی مذاکراتی را برای جدول زمانی کمتر سخت‌گیرانه برای کاهش گازهای گلخانه‌ای در پیش گیرد، اما در حال حاضر هیچ جدول زمانی وجود ندارد.
کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای ایالات‌متحده، 21 درصد میزان گازهای گلخانه‌ای تمامی کشورهای امضاکننده توافقنامه را شامل می‌شود. به نقل از موسسه Climate Interactive، نپذیرفتن شرایط توافقنامه پاریس، به معنای انتشار سالانه 1.4 گیگا تن دی‌اکسید کربن تا سال 2025 است.
2.هیچ فرصتی برای مذاکره نیست
افزایش انتشار گازهای گلخانه‌های آمریکا تنها پیامد تصمیم دولت این کشور نیست. عدم تعهد ایالات‌متحده آمریکا به توافقنامه می‌تواند موجب ایجاد موجی از خروج‌های احتمالی از سوی دولت‌های دیگر هم شود. وارا به Live Science گفت، به عنوان بخشی از توافقنامه پاریس، ایالات‌متحده آمریکا، فرصت لازم برای شکل دادن به مذاکرات بیشتر را خواهد داشت.
او گفت: “توافقنامه پاریس، تنها یک تعهد نیست، این توافقنامه تنها در مورد یک هدف نیست. این توافقنامه فرایند مستمری برای شکل دادن به تعهدهای جدید در هر پنج سال است.”
وارا می‌گوید، تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از توافقنامه، به این فرایند لطمه وارد می‌کند و تلاش‌های بین‌المللی که تنها در حال نهادن نخستین گام‌های خود بود را خنثی می‌کند.
وارا می‌گوید، هرچند خروج از توافقنامه چهار سال برای ایالات‌متحده که به لحاظ فنی حزبی از مذاکرات است، طول می‌کشد، بعید بود، کشورهای دیگر می‌توانستند، سهم بیشتری برای خروج از تعهدات داشته باشند. اگر ترامپ در این توافقنامه باقی می‌ماند، دولت او می‌توانست، سهم زیادی در شکل دادن به تعهد آینده ایالات‌متحده برای پیش از سال 2025 می‌داشت و می‌توانست، بخشی از مذاکراتی باشد که طی آن نحوه گزارش انتشار گازهای گلخانه‌ای کشورهای متعهد و همچنین چگونگی اجرای واقعی تعهدات را مشخص می‌کرد.
3.عدم قطعیت کشورهای در حال توسعه
استاوینس و وارا هر دو توافق دارند که وجود اقتصادهای در حال توسعه در توافقنامه پاریس، یک گام بزرگ بود. وارا می‌گوید، به عنوان مثال هند، در مورد پیوستن به این توافقنامه تردید داشت، اما خود را ملزم به اجرای تعهدات و استفاده از شدید از منابع انرژی تجدید پذیر و پاک کرده است. هند متعهد شده است که تولید گازهای گلخانه‌ای خود را بین 33 تا 35 درصد کمتر از میزان سال 2005 کاهش دهد و احتمالا با استفاده 40 درصدی از منابع انرژی و سوخت‌های غیر فسیلی تا سال 2022 (یعنی پیش از موعد مقرر در سال 2030) به این هدف دست پیدا خواهد کرد.
وارا می‌گوید، احتمالا همه کشورهای امضاکننده توافقنامه پاریس تا سال 2025 به این هدف دست پیدا کنند، اما مشخص نیست، برای مرحله پنج ساله بعدی، چنین اهداف جاه‌طلبانه‌ای به همین شدت دنبال شوند. وارا می‌گوید: “باید ببینیم بعد از خروج ایالات‌متحده آمریکا چه اتفاقی می‌افتد.”
4.هیچ دلیلی برای نوآوری نیست
در ایالات‌متحده، با وجود و یا بدون توافقنامه پاریس، انتشار گازهای گلخانه‌ای برای تولید برق کاهش می‌یابد. وارا می‌گوید، این تغییر در بخش‌های بزرگ اقتصاد با وجود گاز طبیعی ارزان به جای زغال سنگ و منابع تجدید پذیرتر ایجاد می‌شود. اما شرایط اقتصادی به تنهایی، تأثیر محدودی روی توافقنامه آب و هوایی دارد.
وارا می‌گوید، ازاینجایی‌که نوآوری‌ها در اکتشافات نفت و گاز، قیمت نفت را پایین آورده‌اند، بنزین ارزان شده و انتشار گازهای گلخانه‌ای خودروها جهت اشتباهی را در پیش گرفته است. توافقنامه پاریس ممکن است، ایالات‌متحده را برای ایجاد تغییراتی در بخش‌هایی که به فشارهای اقتصادی ناشی از زغال سنگ حساس نیستند، مانند ساخت اتومبیل‌هایی با انرژی پاک، تحت فشار قرار دهد.
وارا می‌گوید: “فکر می‌کنم ما بدون طرح نیروی پاکیزه به نیروی پاکیزه دست پیدا می‌کنیم.”
وارا به طرح سازمان حفاظت محیط زیست (EPA) اشاره می‌کند که انتظار می‌رود، ترامپ آن را نیز حذف کند. وارا می‌گوید: “اما این (طرح) تقریبا کافی نیست.”
باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در اوت 2015، هنگام معرفی این طرح آن را “بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گام آمریکا تا امروز” برای رسیدگی به معضل تغییرات آب و هوایی خواند.هدف از “طرح انرژی پاکیزه” کاهش یک سومی گازهای گلخانه‌ای متصاعد شده از نیروگاه‌های برق ظرف ۱۵ سال است.تأکید قابل توجه بر تولید برق از انرژی بادی و خورشیدی و سایر منابع تجدید پذیر بخش مهمی از این طرح است. انتظار می‌رود، این طرح اوباما میزان انتشار گازهای کربنی صنعت تولید برق را تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سال ۲۰۰۵ به اندازه ۳۲ درصد کم کند.
بر اساس این طرح برای هر یک از ۵۰ ایالت آمریکا هدفی مشخص در زمینه کاهش گازها تعیین شد و هر ایالت باید پیشنهادی برای سازمان حفاظت از محیط زیست در مورد چگونگی دستیابی به هدف تنظیم می‌کرد.
5.هیچ دلیلی برای اعتماد نیست
وارا می‌گوید، شاید نگران‌کننده‌ترین چیز چگونگی تصمیم‌گیری ترامپ در زمینه سیاست آب و هوایی، روی امنیت ملی هم تأثیر بگذارد. وارا می‌گوید، به طور کلی، خروج ایالات‌متحده از توافقنامه پاریس، آسیب زیادی به اعتبار بین‌المللی ما می‌زند. دیگر مسائل همچون مناقشات کره شمالی یا مقابله با بحران سوریه، نیاز به همکاری‌های بین‌المللی دارد، بنابراین بدون اعتماد کشورهای دیگر، انجام مذاکرات بسیار دشوار می‌شود.
وارا می‌گوید: “ایالات‌متحده برای دستیابی به چنین نتایجی، به‌شدت نیازمند چنین اعتمادهای بین‌المللی است.”
ورا و استاوینس می‌گویند، خروج از مذاکرات بین‌المللی دیگر تبدیل به یک الگو می‌شود. فرمان اجرایی ترامپ برای خروج آمریکا از پیمان تجاری اقیانوس آرام، موجب ایجاد تنش‌هایی با سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شد که اعضای آن متعهد به انجام همکاری‌های نظامی با یکدیگر هم هستند. استاوینس می‌گوید، با خروج ایالات‌متحده از این پیمان، کشورهایی مانند چین و روسیه، برای رسیدن به منافع خود آزادتر خواهند بود، این در مورد توافقنامه آب و هوایی هم صدق می‌کند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با امضای یک فرمان اجرایی این کشور را از پیمان تجاری اقیانوس آرام خارج کرد.
پیمان تجاری اقیانوس آرام در سال ۲۰۱۵ میان ۱۲ کشور که ۴۰ درصد اقتصاد جهان را تشکیل می‌دهند امضا شد. به جز آمریکا، ژاپن، مالزی، ویتنام، سنگاپور، برونئی، استرالیا، نیوزیلند، کانادا، مکزیک، شیلی و پرو اعضای پیمان تجاری اقیانوس آرام هستند.هدف از امضای این موافقت‌نامه ایجاد یک بلوک اقتصادی جدید بود که موانع تجاری میان ۱۲ کشور عضو را کاهش می‌دهد.مذاکره در مورد این موافقت‌نامه که از اولویت‌های اصلی باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، بود پنج سال به طول انجامید و سرانجام در آتلانتا در آمریکا امضا شد،.
مشارکت اقیانوس آرام به ابتکار دولت باراک اوباما و عملا به منظور تحکیم موقعیت تجاری ایالات‌متحده در منطقه اقیانوسیه و شرق آسیا صورت گرفت با این هدف که از تسلط چین بر تجارت منطقه جلوگیری شود. در مقابل، چین طرحی موسوم به منطقه تجارت آزاد آسیا اقیانوسیه را مطرح کرد و خواستار تشکیل سازمان به نام “مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای” شد.
در واقع به گفته کارشناسان، پیمان مشارکت اقیانوس آرام را ترتیباتی برای مقابله با گسترش نفوذ اقتصادی چین تلقی می‌کرده اما با خروج آمریکا، به نظر می‌رسد که تنها راه حفظ این پیمان را پذیرش چین تلقی می‌کند.
استاوینس می‌گوید: “خروج از توافقنامه آب و هوایی پاریس، عملا رهبری را به کشور چین واگذار می‌کند.”
.
منبع: livescience
