از زمانی که کاوشگر کاسینی در سال ۲۰۰۴ وارد مدار سیاره زحل شد، این کاوشگر برخی از خیرهکنندهترین تصاویر از غول گازی و قمرهای بسیار آن به ثبت رسانده است. مأموریت تاریخی کاسینی تاکنون تصاویر جذابی از جو متراکم قمر تیتان، دایره یین و یانگ یاپتوس، خطوط راهراه پلنگی انسلادوس و همچنین دقیقترین و دیدنیترین تصاویر از میماس را در اختیار ما قرار داده است.
عکس جدید خیرهکننده فضاپیمای کاسینی بازهم پیچیدگی و شکوه سیستم مرموز زحل را نشان میدهد. این عکس جدید توفان ششوجهی عجیب قطب شمالِ این غول گازی را نشان میدهد که همچون گردبادی در مرکز سیاره میچرخد. در این عکس نیمی از زحل در سایه است و حلقه مشهور غول گازی هم در پسزمینه بهخوبی دیده میشود و یک نقطه روشن کوچک هم در فضای بالا آن غوطهور است.
این نقطه قمر (396 کیلومتری) میماس سیاره زحل است، کوچکترین جرم آسمانی شناختهشده که به وسیله گرانش خودش به شکل یک کره در آمده است. میماس دارای سطحی ناهموار و دهانههای بسیار است، خصوصا دهانه معروف آن که دلیل لقب “ستاره مرگ” قمر است را نشان میدهد. نام این دهانه به افتخار ویلیام هرشل (کاشف اورانوس و اقمار آن؛ اوبرون و تیتانیا و قمرهای زحل، انسلادوس و میماس)، دهانه هرشل نامگذاری شده است. این دهانه ۱۳۹ کیلومتر، تقریبا یکم سوم خود میماس قطر دارد. دهانه هرشل در برخی بخشها عمقی بیش از ۱۰ کیلومتر دارد و ارتفاع قله مرکزی آن تا ۶ کیلومتر بالاتر از کف دهانه میرسد.
ناسا در مورد این عکس نوشته، فضاپیمای کاسینی این عکس را در تاریخ 27 مارس (6 خرداد) زمانی که در فاصله 993000 کیلومتری زحل و 27 درجه بالاتر از سطح حلقههای غول گازی قرار داشته به ثبت رسانده است. آژانس فضایی ناسا این عکس را روز 5 ژوئن (15 خرداد) منتشر کرده است.
البته در این عکس میماس بهخوبی نمایان نیست، اما تیم مأموریت کاسینی با استفاده از افزایش سه برابری روشنایی، امکان دیدن این قمر مرموز را فراهم کرده است. گردبادهای شش وجهی مرموز قطب شمال زحل اساسا تندبادهایی با سرعتی حدود 320 کیلومتر در ساعت سرعت هستند. این توفان شش وجهی برای اولین بار توسط مأموریت ویجر ناسا در اوایل دهه 1980 مشاهده شد و 32 هزار کیلومتر وسعت دارد. فضاپیمای کاسینی تا به امروز هفت مانور شیرجه خود را به اتمام رسانده است، هشتمین شیرجه بزرگ کاسینی روز 10 ژوئن (پسفردا) انجام میشود.
گفتنی است، کاوشگر کاسینی روز ۳۰ ژانویه سال جاری، آخرین مانور گذر نزدیک خود را اطراف قمر میماس انجام داد و آخرین تصاویر نمای نزدیک خود از این قمر شگفتانگیز را به ثبت رساند. هرچند مأموریتهای فضایی دیگر، بازهم به ثبت تصاویر و مشاهدات خود از میماس ادامه خواهند داد؛ اما با توجه به اینکه، کاوشگرهای دیگر در فاصلهای تقریبا دو برابر کاسینی، این قمر را مشاهده خواهند کرد، مشخصا دیگر شاهد چنین تصاویری با جزئیات خیرهکننده نخواهیم بود.
کاسینی هماکنون در حال انجام مأموریت نهایی خود، پایان بزرگ (Grand Finale) است. مأموریت کاسینی پس از دو دهه حضور در فضا، روز ۱۵ سپتامبر سال ۲۰۱۷، با شیرجه مرگبار در جو سیاره زحل به پایان خواهد رسید.
در حالی که کاسینی از لحاظ فنی قابلیت رصد سیاره زحل را تا چندین سال آینده خواهد داشت، ولی با توجه به کمبود سوخت کاوشگر، ناچارا مأموریت آن هم به پایان خواهد رسید. در واقع، اگر سوخت کاسینی به پایان برسد، دانشمندان دیگر قادر به کنترل مدار آن نخواهند بود و خطر برخورد آن به یکی از دو قمر زحل که دارای پتانسیل زندگی هستند، بسیار بالا خواهد بود.
به این ترتیب، به منظور جلوگیری از نشت هرگونه آلودگی میکروبهای زمینی که کاسینی با خود حمل میکند، ناسا تصمیم دارد، به این روش فوقالعاده دراماتیک با کاسینی خداحافظی کند. کاسینی درنهایت، پس از ۲۲ گردش مداری بین سیاره و حلقههای آن، بر فراز ابرهای زحل سقوط میکند. این کاوشگر از هم میپاشد، ذوب و تبخیر شده و تبدیل به بخشی از خود سیاره میشود.
مأموریت کاسینی پروژهای مشترک بین ناسا، آژانس فضایی اروپا (اسا) و آژانس فضایی ایتالیا است. آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، بخشی از موسسه تکنولوژی کالیفرنیا در پاسادنا، بخش علمی مأموریت را مدیریت میکند. مدارگرد کاسینی و دو دوربین پردازنده آن در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا طراحی، توسعه و مونتاژ شدهاند. همچنین مرکز عملیات تصویربرداری این مأموریت در موسسه علوم فضایی بولدر، کلرادو قرار دارد. فضاپیمای کاسینی در سال ۱۹۹۷ به فضا فرستاده شد و در سال ۲۰۰۴ در مدار سیاره زحل قرار گرفت.
.
منبع: space